Miyokard infarktüsü (kalp krizi), kalp kasının bir bölümünün oksijensiz kalması sonucu doku hasarı oluşmasıdır. Koroner arterlerdeki tıkanıklık nedeniyle gelişen bu acil durum, dünya genelinde önde gelen ölüm nedenleri arasındadır. Erken müdahale hayat kurtarıcıdır.
Miyokard İnfarktüsü Nedenleri
Temel neden koroner arterlerin ateroskleroz (damar sertliği) ile daralması veya pıhtıyla tıkanmasıdır. Risk faktörleri şunlardır:
- Sigara kullanımı
- Hipertansiyon
- Diyabet
- Yüksek LDL kolesterol
- Obezite
- Hareketsiz yaşam
- Ailede erken kalp hastalığı öyküsü
Belirtiler: Ne Zaman Alarm Verilmeli?
- Göğüs Ağrısı: Sıkıştırıcı, baskı hissi; 20 dakikadan uzun sürer. Sol kola, çeneye veya sırta yayılabilir.
- Nefes Darlığı: Dinlenirken bile ortaya çıkabilir.
- Soğuk Terleme ve Bulantı: Özellikle kadınlarda sık görülür.
- Baş Dönmesi veya Bayılma: Kalp debisinin düşmesine bağlı.
Not: Diyabet hastaları ve kadınlarda "sessiz kalp krizi" (atipik belirtiler) olabilir.
Acil Tanı Yöntemleri
- EKG (Elektrokardiyogram): ST yükselmesi (STEMI) veya depresyonu (NSTEMI) tanı koydurur.
- Kardiyak Belirteçler: Troponin-I/T testleri (hasarı gösterir).
- Ekokardiyografi: Kalp kası hareketlerini değerlendirir.
Tedavi Protokolleri
- İlk 90 Dakika Kritik:
- Anjiyografi + Stent: Tıkalı damarın acilen açılması.
- Trombolitik Tedavi: Damar içi pıhtı eritici ilaç (streptokinaz).
- İlaç Tedavisi:
- Aspirin (kan sulandırıcı)
- Morfin (ağrı kontrolü)
- Beta blokerler (kalp yükünü azaltma)
Kardiyak Rehabilitasyon Süreci
- Hastane Sonrası Bakım:
- Fiziksel aktivite programı (kademeli artış)
- Beslenme danışmanlığı (Akdeniz diyeti önerilir)
- Sigara bırakma desteği
- Psikolojik Destek: Anksiyete ve depresyon taraması.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Diyet: Doymuş yağ <7%, günde 5 porsiyon sebze-meyve.
- Egzersiz: Haftada 150 dakika orta tempolu yürüyüş.
- Kontrol: Tansiyon <130/80 mmHg, LDL <70 mg/dL.
Komplikasyonlar ve Uzun Dönem Riskler
- Aritmiler (ventriküler fibrilasyon)
- Kalp yetmezliği
- Kardiyojenik şok
- Tekrarlayan infarktüs
Önleyici Stratejiler
- Risk Taraması: 40 yaş üstü yıllık kardiyak check-up.
- İlaç Profilaksisi: Statinler (yüksek riskli hastalarda).
- AED Kullanımı: Toplu alanlarda otomatik defibrilatör bulundurulması.