Mide kanseri, midenin farklı katmanlarından kaynaklanan ve erken evrede belirti vermeyen ciddi bir onkolojik hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, en sık görülen kanser türleri arasında 5. sırada yer alır. Bu makalede, mide kanserinin nedenleri, teşhis yöntemleri, modern tedavi seçenekleri ve korunma stratejilerini detaylıca ele alacağız.
Mide Kanserinin Yaygın Nedenleri ve Risk Faktörleri
Mide kanseri gelişiminde çevresel ve genetik faktörler rol oynar. Helicobacter pylori enfeksiyonu, vakaların %65-80’inden sorumlu en önemli risk faktörüdür. Tütsülenmiş gıdalar, aşırı tuzlu beslenme ve nitrat içeren işlenmiş et ürünleri mukozal hasarı tetikler. Sigara kullanımı riski 2 kat artırırken, A kan grubuna sahip bireylerde genetik yatkınlık daha belirgindir. Ailede mide kanseri öyküsü varsa risk %10’a kadar çıkabilir.
Erken ve İleri Evre Belirtileri
Hastalık sinsi ilerler ve ilk evrelerde spesifik şikayet oluşturmaz. Erken dönemde hazımsızlık, hafif mide ağrısı ve iştahsızlık gibi sindirim sorunları görülebilir. İleri evrelerde ise:
- Yutma güçlüğü (özellikle kardia tümörlerinde)
- Sebepsiz kilo kaybı (6 ayda vücut ağırlığının %10’undan fazla)
- Kanlı kusma veya katran renkli dışkı
- Mide bölgesinde ele gelen kitle
- Halsizlik ve kansızlık (demir eksikliği anemisi)
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Endoskopi: Altın standart yöntemdir. Biyopsi alınarak histopatolojik inceleme yapılır.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Tümörün yayılımı ve lenf nodu metastazı değerlendirilir.
- PET-CT: Uzak metastaz taraması için kullanılır.
- Tümör Belirteçleri: CEA ve CA 19-9 takipte yardımcıdır.
Evrelendirme ve Patolojik Tipler
Mide kanseri, TNM sınıflamasına göre evrelendirilir. En yaygın patolojik tip %95 oranında adenokarsinomdur. Diğer tipler arasında lenfoma, GIST tümörleri ve nöroendokrin tümörler yer alır. Lauren sınıflamasına göre intestinal tip (daha iyi prognozlu) ve diffüz tip (daha agresif) olarak ikiye ayrılır.
Güncel Tedavi Yaklaşımları
Tedavi stratejisi tümörün evresine ve lokalizasyonuna göre belirlenir:
- Cerrahi: Erken evrede subtotal/total gastrektomi (midenin kısmen/tamamen alınması)
- Kemoterapi: FLOT protokolü (5-FU, Leucovorin, Oxaliplatin, Docetaxel) neoadjuvan/adjuvan tedavide standarttır
- Hedefe Yönelik Tedaviler: HER2 pozitif tümörlerde Trastuzumab, VEGF inhibitörleri
- İmmünoterapi: PD-L1 pozitif tümörlerde Pembrolizumab
- Radyoterapi: Lokal ileri evre tümörlerde cerrahiye ek olarak
Korunma Stratejileri ve Yaşam Tarzı Önerileri
- Helicobacter pylori eradikasyonu: Riskli bireylerde test ve tedavi
- Beslenme: Tuz kısıtlaması, taze sebze-meyve tüketimi, ızgara yerine haşlama pişirme
- Tarama: Japon modelinde yüksek riskli bölgelerde yıllık endoskopik takip
- Sigara ve alkolden kaçınma: Mukoza bariyerinin korunması
Beslenme ve Tedavi Sonrası Bakım
Gastrektomi sonrası dumping sendromunu önlemek için:
- Az az, sık sık beslenme (günde 6 öğün)
- Şekerli gıdalardan kaçınma
- B12 vitamini takviyesi
- Yemek sonrası 30 dakika sırtüstü pozisyon
Prognozu Etkileyen Faktörler
Erken evre tanı alan hastalarda 5 yıllık sağkalım %70 iken, evre 4’te bu oran %5’e düşer. Lenf nodu tutulumu, tümörün diffüz tip olması ve periton metastazı prognozu olumsuz etkiler.
Hangi Durumlarda Acil Doktora Başvurulmalı?
- Kahve telvesi şeklinde kusma
- Şiddetli karın ağrısı ve sert karın
- Ani başlayan nefes darlığı
- Bilinç bulanıklığı ile birlikte kanlı dışkılama
