Mesane darlığı (üretral darlık), idrar kanalının daralması sonucu idrar akışının engellendiği kronik bir ürolojik sorundur. Erkeklerde kadınlara göre 3 kat daha sık görülür ve tedavi edilmezse böbrek hasarına kadar ilerleyebilir. İşte mesane darlığına dair kapsamlı bilgiler:
Mesane Darlığının Nedenleri
Daralmanın en yaygın sebebi idrar yolu enfeksiyonları veya geçirilmiş cerrahi müdahalelerdir. Prostat ameliyatları, sonda takılması veya pelvik radyoterapi gibi işlemler üretrada skar dokusu oluşumunu tetikleyebilir. Travmatik nedenler arasında bisiklet kazaları, pelvik kırıklar veya uzun süreli kateter kullanımı sayılabilir. Nadiren tüberküloz, schistosomiasis gibi enfeksiyonlar veya üretral kanserler de darlığa yol açabilir.
Belirtiler ve İlerleyiş
Hastalık sıklıkla idrar yapmada zorluk ve zayıf idrar akışıyla kendini gösterir. Hastalar tuvalette uzun süre beklemek zorunda kalır veya idrarını damlalar halinde yapabilir. Tam boşalamama hissi, sık idrara çıkma ihtiyacı ve gece idrara kalkma diğer tipik şikayetlerdir. İlerleyen vakalarda idrar yolu enfeksiyonları, mesane taşları ve böbrek fonksiyonlarında bozulma ortaya çıkabilir.
Teşhis Yöntemleri
Tanıda ilk adım üroflowmetri testidir. Bu testle idrar akış hızı ve boşaltım süresi ölçülür. Retansiyon şüphesinde ultrasonla mesane sonrası idrar miktarı değerlendirilir. Kesin tanı için altın standart sistoskopidir: Lokal anestezi altında üretradan sokulan ince kameralı cihazla darlık bölgesi görüntülenir. Ek olarak üretrografi (kontrastlı röntgen) veya MR üretrografi ile darlığın uzunluğu ve konumu haritalanır.
Tedavi Seçenekleri
- Üretral Dilatasyon: Lokal anestezi altında daralan bölgenin genişletilmesi işlemidir. Geçici rahatlama sağlar ancak %60-80 oranında tekrarlar.
- Endoskopik Üretrotomi: Sistoskop yardımıyla darlığın kesilmesi yöntemidir. 2 cm’den kısa darlıklarda başarı oranı %50-70’tir.
- Üretroplasti Cerrahisi: Daralmış bölgenin çıkarılarak sağlam dokuyla onarılmasıdır. 4 cm’den uzun darlıklarda veya nüks vakalarda tercih edilir. Başarı oranı %85-95 arasındadır.
Ameliyat Sonrası Süreç
Cerrahi müdahale sonrası 2-4 hafta süreyle üretral kateter takılır. İlk 6 aylık dönemde aylık üroflowmetri kontrolleri yapılır. Hastalara bol su içmeleri, kabızlıktan kaçınmaları ve ağır egzersizden uzak durmaları önerilir. Sigara kullanımı doku iyileşmesini geciktirdiğinden bırakılmalıdır.
Önleyici Tedbirler
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarının zamanında tedavisi
- Uzun süreli kateter kullanımından kaçınma
- Bisiklet kullanırken pelvik koruyucu ekipman kullanma
- Prostat ameliyatı sonrası düzenli ürolojik kontrol
Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
Tedavi edilmeyen vakalarda mesane kasında kalınlaşma, vezikoüreteral reflü ve kronik böbrek yetmezliği gelişebilir. Diyabet hastaları ve nörolojik mesane problemi olanlar komplikasyonlara daha yatkındır. Bu hastalarda 6 ayda bir böbrek fonksiyon testleri ve üriner ultrason takibi şarttır.
Mesane darlığı yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren ancak doğru tedaviyle kontrol altına alınabilen bir durumdur. İlk belirtilerde üroloji uzmanına başvurmak, kalıcı hasar oluşmadan müdahale şansı sağlar.
