Mesane ameliyatı, idrar kesesindeki çeşitli hastalıkların tedavisi için uygulanan cerrahi işlemlerin genel adıdır. Bu ameliyatlar; kanser, idrar kaçırma, tekrarlayan enfeksiyonlar veya mesane fonksiyon bozuklukları gibi durumlarda başvurulan önemli tedavi seçenekleridir. İşlemler açık cerrahi, laparoskopik veya robotik yöntemlerle gerçekleştirilebilir.
Hangi Durumlarda Gereklidir?
- Mesane Kanseri: İnvaziv tümörlerde radikal sistektomi (mesanenin tamamen alınması)
- İdrar Kaçırma: Aşırı aktif mesane veya stres inkontinansında sling ameliyatları
- Mesane Taşları: Büyük taşların endoskopik olarak çıkarılması
- İnterstisyel Sistit: Mesane içine botoks enjeksiyonu veya genişletme ameliyatları
- Nörojenik Mesane: Sinir hasarına bağlı fonksiyon kaybında augmentasyon sistoplasti
Ameliyat Öncesi Hazırlık
Hastalar ameliyattan önce detaylı değerlendirmeden geçer. İdrar analizi, sistoskopi, MR/CT gibi görüntüleme yöntemleri ve solunum fonksiyon testleri istenir. Kan sulandırıcı ilaçlar 1 hafta önceden kesilir. Anestezi ekibi tarafından risk değerlendirmesi yapılır ve sigara kullanımı bıraktırılır.
Başlıca Ameliyat Türleri
- Transüretral Rezeksiyon (TUR): İdrar yolundan sokulan rezektoskop ile tümör veya doku çıkarımı.
- Parsiyel Sistektomi: Mesanenin sadece hastalıklı bölümünün alınması.
- Radikal Sistektomi: Mesanenin tamamen çıkarılarak bağırsaktan yeni mesane oluşturulması.
- Sling Ameliyatları: Sentetik bantlarla idrar kanalının desteklenmesi.
- Mesane Augmentasyonu: Bağırsak dokusu kullanılarak mesane kapasitesinin artırılması.
Ameliyat Sonrası İyileşme
- Hastane Yatışı: TUR işlemlerinde 1 gün, radikal ameliyatlarda 7-10 gün
- Dren ve Kateter: Mesane içi basıncı izlemek için 5-14 gün arası
- Ağrı Yönetimi: Epidural kateter veya oral ağrı kesicilerle kontrol
- Komplikasyonlar: Kanama (%8), enfeksiyon (%12), idrar kaçırma (%15)
- Fiziksel Aktivite: Hafif yürüyüşler 3. gün, ağır kaldırma yasağı 6 hafta
Rehabilitasyon ve Yaşam Değişiklikleri
Ameliyat sonrası 4-6 hafta pelvik taban egzersizleri önerilir. Radikal sistektomi geçirenlerde kendi katereterizasyon eğitimi verilir. Beslenmede bol sıvı alımı ve lifli gıdalar kabızlığı önlemek için kritiktir. Kontroller 1. ay, 3. ay ve 6. aylarda yapılır.
Uzun Dönemde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri (yanma, ateş)
- Mesane kapasitesinde azalma
- Böbrek fonksiyonlarının düzenli kontrolü
- Onkolojik takipler (kanser vakalarında)
- Cinsel işlev değişiklikleri konusunda danışmanlık
Robotik Cerrahinin Avantajları
Robot yardımlı ameliyatlarda; daha az kan kaybı, daha kesin doku ayrımı ve 3-4 hafta erken iyileşme sağlanır. Özellikle sinir koruyucu tekniklerle cinsel fonksiyonların korunmasında etkilidir.