MCV

MCV Nedir?

Korpüsküler hacim olarak da bilinen MCV; vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin ortalama boyutunu ölçen bir kan parametresidir. Bu kan değeri, farklı anemi türlerinin yanı sıra başka sağlık sorunlarının teşhisinde de kullanılır. MCV açılımı ise İngilizce “mean corpuscular volume” ifadesinin Türkçe karşılığı olan ortalama eritrosit hacmi’dir.

Kan bileşenleri incelendiğinde beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri ve kan pulcukları olarak üç temel sınıfa ayrılır. Kendine has özellikleri bulunan kan sınıfları vücut için hayati önem taşırlar, çünkü vücut fonksiyonlarının yerine getirmesinde rol oynarlar. Yapılan hemogram MCV veya diğer bir tabirle MCV blood testinde bu kan hücrelerinin, işlevsel olarak değerlendirilmesi adına farklı özellikleri analiz edilir.

Kan analizlerinde kırmızı kan hücrelerinin yani eritrositlerin yoğunluk, hacim, şekil ve renk açısından incelenmesi yapılırken seviyeleri belirlenir. Bu kan değerlerinde MCV’deki değişiklikler farklı hastalıkların veya beslenme yetersizliğinin bir işareti olabilir. MCV değeri önemli bilgiler sağlamasının yanı sıra tek başına kullanılmaz. Tanı koyarken, ortalama korpüsküler hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) ve kırmızı hücre dağılım genişliği gibi diğer kırmızı kan hücresi parametreleri ile birlikte yorumlanmalıdır.

MCV Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Eritrosit olarak da bilinen kırmızı kan hücrelerinin temel işlevi, oksijen ve karbondioksit gibi gazları akciğerlerden dokulara ve dokulardan hücrelere taşımaktır. Karbondioksitin vücuttan atılması, kanın pH'ının korunmasına da yardımcı olur. Her saniye kemik iliğinde 3 milyona kadar kırmızı kan hücresi üretilir ve dolaşıma verilir. Bunlar vücutta en bol olan kan hücreleridir ve çapları yaklaşık 6 mikrometreden daha küçüktür. 

Kırmızı kan hücrelerinin ömrü yaklaşık 120 gündür ve bu noktada karaciğer ve dalakta bulunan makrofaj adı verilen özel hücreler tarafından dolaşımdan uzaklaştırılırlar. Hematoloji tıp bilim dalı tarafından incelenen kan ile ilgili parametrelerden biri de hematoloji MCV’dir. MCV tahlili bu döngünün sağlıklı olarak işleyişine engel olan bir durumun tespitinde hayati rol oynar. Sağlıklı bir kişinin kanındaki MCV normal değeri yetişkinlerde 80 – 100 fl arasında olması gerekir.

MCV Nasıl Ölçülür?

MCV testi değerleri tam kan sayımı olarak bilinen hemogram kan tahlili ile elde edilmektedir. Analiz edilecek kan numunesi bebeklerde topuktan alınırken, diğer bireylerde kol veya parmaktan alınır. Test öncesinde herhangi özel bir hazırlığa gerek yoktur ve aç kalınması gerekmez. Ancak bazı durumlarda diğer kan parametreleriyle birlikte değerlendirilmesini gerektiren bir durum varsa, test öncesi birkaç saat aç kalınması istenebilir.

Bunun yanında kullanılan ilaçlar ve kronik hastalık öyküsünün uzmana bildirilmesi ve test öncesi diyette yağlı besinler tüketilmemesi test sonuçlarının sağlıklı çıkması için faydalı bir yaklaşımdır.

Hamilelikte MCV Değerleri Nasıl Olmalı?

MCV değerlerinin hamilelik döneminde yüksek çıkması normal olarak değerlendirilir. Çünkü bu dönemde kan hacmi normale kıyasla %50 artar ancak eritrositler aynı oranda büyümez. Vücutta bu durumu dengelemek için daha fazla alyuvar üretir ve dolayısıyla MCV seviyeleri yükselir. Bunun yanında bu durum demir ihtiyacını artırarak anemiye neden olabilir. Gebelik döneminde normal kabul edilen MCV referans aralığı şu şekildedir;

• İlk 3 ay: 79 - 93 fl,
• İkinci 3 ay: 85,8 - 99,4 fl,
• Üçüncü üç ay: 82,4-100,4 fl

Hamilelikte MCV düşüklüğü olması durumunda ise bu, annenin bebeğin de besin ihtiyacını karşıladığı için yetersiz demir aldığı anlamına gelir. Yani gebelik dönemi anemisi göstergesi olarak kabul edilirken, tedavi edilmesi gerekir. Tedavi edilmediği takdirde, çabuk yorulma, bağırsak ve mide sorunları, halsizlik gibi şikayetlerin yanında erken doğum ve doğum sonrası kanama riski de içerir. Anemi, bebek için davranış bozukluğu, gelişme geriliği gibi gelişimsel sorunlara neden olabilir.

Bebeklerde MCV Değeri Kaç Olmalı?

Yenidoğanlarda ortalama eritrosit hacminin yüksek olması normaldir. Çünkü alyuvarlar diğer popülasyona göre daha genç yani tazedir. Dolayısıyla kan yoğunluğu ile MCV değerleri arasında negatif bir korelasyon vardır. Değerler ileri süreçte yetişkinlerin seviyelerine gelir. Bebeklerde MCV değerlerinin normal aralığı şu şekildedir;

• Doğum esnasında: 106 fL
• 3 aylık: 95 fL
• 1 yaş: 70 - 89 fL 
• 3 - 6 yaş arası: 73 - 89fL
• 10 - 12 yaş arası: 77 ila 91 fL 

Bu değerlerin dışında olan MCV seviyeleri demir anemisinden kaynaklı olabilir. Bebeklerde ve çocuklarda görülen aneminin en yaygın nedenlerinin başında demir eksikliği gelir. Yaşanan bu demir eksikliğinden kaynaklı MCV değerlerinde düşüklük görülürken, bunun nedeni bir enfeksiyon da olabilir. Özellikle büyümenin hızlandığı dönemlerde görülen demir eksikliği, tedavi edilmediği sürece gelişim bozuklukları ve büyüme geriliğine neden olabilir.

MCV Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

MCV düşüklüğü; kan sayımında 80’den düşük çıkan MCV değerleri ile karakterize edilen bir durumdur. Seviyelerdeki düşüklük kırmızı kan hücrelerinin boyutlarının küçülmesinden kaynaklı olarak MCV değerinin azalmasıdır ve bunun farklı nedenleri olabilir. MCV düşüklüğü nedenleri ve hastalıkları şu şekilde sıralanabilir.

• Ülser veya adet dönemi kanamalarından kaynaklı kan kaybı
• Talasemi (Akdeniz anemisi)
• Mevcut bir kronik hastalıktan kaynaklı yaşanan anemi (böbrek, yetmezliği, diyabet, eklem romatizması vb. gibi)
• Demir eksikliği
• Radyoterapi tedavisi alınması
• B6 ve B12 vitavitaminiikliği
• Bakır eksikliği
• Kurşun zehirlenmesi
• Aşırı alkol tüketimi
• Yeme bozuklukları
• Helikobakteri gibi enfeksiyonlar

MCV Düşüklüğü Belirtileri

Ortalama eritrosit hacmi düşüklüğü yaşandığında beraberinde kırmızı kan hücrelerinin ömrü de kısalır ve anemi oluşur. Kanda MCV düşüklüğü söz konusu ise kendini anemi belirtileri ile gösterir. Yaygın olarak görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

• Ciltte solukluk
• Tırnakta kırılma ve yapısal bozulmalar
• Saçlarda dökülme
• Çocuklarda ağlama ardından katılma olarak tanımlanan nöbet
• İştah kaybı
• Huzursuzluk
• Nefes darlığı 
• Çabuk yorulma
• Çarpıntı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Çocuklarda okul başarısında düşmeler ve konsantrasyon bozukluğu

MCV Düşüklüğü Tedavisi

MCV düşüklüğü tedavi edilirken ilk önce altta yatan sorunun tedavi edilmesi gerekir. Şayet demir eksikliği söz konusu ise C vitamini ve demir ilaçları reçete edilirken, genellikle 2-3 aylık bir tedavi planını içerir. Aşırı adet kanamasından kaynaklı bir durum varsa hormon ilaçları ile kanama bozukluğunun tedavisi yapılır. Herhangi bir kronik hastalıktan kaynaklı yaşanan anemi durumunda ise bu durumun tedavisi yapılır.

Kronik alkol tüketimi kaynaklı MCV düşüklüğü yaşanıyorsa, kişiye alkolizm tedavisi uygulanırken, Akdeniz anemisinde düzenli olarak kan transfüzyonları yapılması gerekebilir. Helikobakteri kaynaklı bir enfeksiyon söz konusu ise antibiyotik tedavisi uygulanır.

MCV Düşüklüğüne Ne İyi Gelir?

MCV düşüklüğünde altta yatan nedenin tedavi edilmesinin yanında bitkisel tedavi ile de değerler yükseltilebilir. MCV düşüklüğü bitkisel tedavisinde yer alan bitkiler arasında ıspanak gibi yeşil yapraklı bitkiler, kereviz yaprağı, maydanoz, üzüm, erik, ısırgan ve pancar gelir. Demir eksikliğinden kaynaklanan MCV düşüklüğünde ise karaciğer, kırmızı et, fındık, bakliyat gibi demir açısından zengin besinler tüketilmelidir. Ayrıca demir emilimini iyileştirmek için portakal suyu alınması ve çay tüketiminin kısıtlanması gerekir.

B12 açısından yaşanılan MCV düşüklüğü tedavisine ise destek olarak somon, et, morina balığı, yumurta, süt ve süt ürünleri tüketilmelidir. Ayrıca alkol bırakılamıyorsa bile sınırlandırmak ve düzenli egzersiz yapmak, seviyelerin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.

MCV Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

MCV düşüklüğüne neden olan nedenin mümkün olan en kısa zamanda tedavi edilmesi gerekir. Böbrek sorunlarından kaynaklı bir durum ise tedavi edilmediğinde durum organ yetmezliğine ulaşabilir ve hayati tehdit edebilir. Anemi kaynaklı bir durumsa tedavi edilmediği takdirde kalp sorunlarına ve yetmezliğine neden olabilir. Çocuklarda ise büyüme geriliği ve okul başarısında düşüşler yaşanabilir.

MCV Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

MCV yüksekliği; yapılan tam kan sayımı sonuçlarında MCV değerlerinin 100 fl’in üzerinde olduğu durum olarak tanımlanır. Kanda MCV yüksekliğine sebep olan hastalıklar ve nedenler arasında şunlar bulunur;

• Epilepsi, kanser, diyabet gibi hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçların yan etkileri
• Orotik asidüri gibi kalıtsal hastalıklar
• B1 vitamin eksikliği
• Karaciğer yetmezliği
• Siroz
• Alkol kullanımı
• Hemolitik ve aplastik anemi
• Hipotiroidi(tiroid bezinin az çalışması)
• B12 vitamin eksikliği
• Folik asit eksikliği

MCV Yüksekliği Belirtileri

MCV yüksekliği belirtileri, düşüklüğünde görülen belirtiler ile benzerdir. Nitekim bu belirtiler kan hücrelerinin ömrünün kısalmasından dolayı dalaktaki yıkım sürecinin hızlanmasından kaynaklanır. MCV yüksekliğinde görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

• İshal
• Halsizlik ve yorgunluk
• Konsantrasyon güçlüğü ve dikkat eksikliği
• Dil ve ağız içinde hassasiyet, tahriş ve ağrı 
• Unutkanlık 
• His kaybı 
• Denge kaybı gibi nörolojik sorunlar
• Nefes darlığı 
• Çarpıntı 
• İştah kaybı

MCV Yüksekliği Tedavisi

MCV yüksekliği tedavi edilirken öncelikle altta yatan neden ele alınmalıdır. Çoğunlukla tedavi sırasında B12 ve folik asit takviyesi uygulanırken, folik asit ilaç şeklinde reçete edilebilir. B12 ise kas içine enjeksiyon yapılabileceği gibi ağızdan kapsül şeklinde de uygulanabilir. MCV değerlerinde yükseliş alkol kaynaklı ise alkol alımı sınırlandırılmalı veya alkolizm tedavisi görülmelidir.

Ayrıca anemi tedavisi uygulanırken anemi türüne göre farklılıklar gösterebilir. Karaciğer sorunlarından kaynaklı yükseklik tedavi edilirken ise karaciğer sorununun tedavisine yönelik ilaç veya cerrahi bir girişim yapılabilir. Kronik ilaç kullanımından kaynaklı bir yükselme varsa ilaçlar değiştirilebilir veya doz azaltmaya gidilebilir.

MCV Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

MCV yüksekliği tedavi edilirken değerlerin düşürülmesinde, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri yapılması da yardımcı olur. Diyette folik asit ve B12 açısından zengin gıdaların tüketilmesi, bu vitamin eksikliğinin giderilmesine ve dolayısıyla MCV yüksekliğinin düşürülmesinde yararlıdır. Folik asit açısından zengin besinler arasında brokoli, bamya, kuru fasulye, karnabahar ve pancar bulunur. B12 açısından zengin gıdalar arasında ise karides, istiridye gibi kabuklu deniz ürünleri, dalak ve karaciğer gibi sakatatlar, süt ve peynir, uskumru, ton balığı ve yumurta gelir. Ayrıca alkol tüketimi söz konusu ise sınırlandırılmalı veya mümkünse bırakılmalıdır.

MCV Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

MCV yüksekliği tedavi edilmediği takdirde ciddi sorunlara neden olabilir. Örneğin karaciğer sorunları organ yetmezliğine kadar ilerleyebilir ve hayati tehdit oluşturabilir. Tedavi edilmeyen vitamin eksiklikleri metabolizmanın işleyişini aksatırken denge kaybı ve unutkanlık gibi nörolojik sorunlar ciddi boyutlara ulaşabilir.