Makat çatlağı (anal fissür), anüs bölgesinde oluşan küçük yırtık veya ülserlerdir. Genellikle sert dışkılama sonucu ortaya çıkar ve şiddetli ağrıyla karakterizedir. Kronikleşmediği sürece basit tedavilerle iyileşebilir.
Makat Çatlağı Neden Olur?
- Sert Dışkı: Kronik kabızlık veya ıkınma
- İshal: Tekrarlayan tahriş
- Doğum: Perineal yırtıklar
- Anal İlişki: Travmatik zedelenme
- İnflamatuar Hastalıklar: Crohn hastalığı gibi
Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
- Tuvalet Sonrası Yanıcı Ağrı: Saatlerce sürebilir
- Parlak Kırmızı Kanama: Tuvalet kağıdında veya dışkı yüzeyinde
- Kaşıntı ve Tahriş: Anüs çevresinde
- Gözle Görülebilen Çatlak: Derin yırtıklarda
Teşhis Yöntemleri
Doktor muayenesinde:
- Fizik İnceleme: Hafifçe ayırma tekniğiyle çatlak görülür.
- Anoskopi: Şüpheli durumlarda endoskopik değerlendirme.
- Ayırıcı Tanı: Hemoroid, fistül veya kanser ekarte edilir.
Tedavi Seçenekleri
A. Konservatif Tedaviler (Akut Çatlaklar):
- Lifli Beslenme: Günde 25-30 gr lif (kepekli tahıllar, kuru erik)
- Su Tüketimi: Günde 2-2.5 litre
- Sıcak Su Oturma Banyosu: Günde 3 kez 15 dakika
- Topikal Kremler: %0.2-0.4 Nitrogliserin veya Nifedipin
B. İlaç Tedavileri (Kronikleşmiş Çatlaklar):
- Botulinum Toksini (Botox): Sfinkter kasına enjeksiyon
- Kalsiyum Kanal Blokerleri: Diltiazem merhem
C. Cerrahi Çözümler:
- Lateral İnternal Sfinkterotomi: Kasın kısmen kesilmesi (%95 başarı)
- Fissürektomi: Çatlağın cerrahi olarak çıkarılması
Korunma Yöntemleri
- Tuvalet Alışkanlığı: Dışkılama dürtüsü ertelenmemeli
- Ikınmadan Kaçınma: Ayak desteği kullanarak rahat pozisyon
- Düzenli Egzersiz: Bağırsak hareketlerini düzenleme
- Laksatif Kullanımı: Doktor kontrolünde psilyum tozu
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
- Ağrı 2 haftada geçmiyorsa
- Kanama koyu renkli veya yoğunsa
- Ateş veya akıntı eşlik ediyorsa
Komplikasyon Riskleri
- Kronikleşen çatlaklar
- Anal stenoz (darlık)
- Perianal fistül gelişimi
Tedavi edilmeyen vakalarda enfeksiyon veya sfinkter kasında kalıcı hasar oluşabilir. Proktoloji uzmanı tarafından değerlendirme önerilir.
