Makat apsesi, anüs çevresinde irin birikmesiyle oluşan ağrılı bir enfeksiyondur. Genellikle anal kanaldaki mukus bezlerinin tıkanması sonucu gelişir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilen bu durum, her yaş grubunda görülebilir.
Makat Apsesi Neden Oluşur?
Apse oluşumunun temel nedeni anal bölgedeki bezlerin bakteriyel enfeksiyonudur. Başta E. coli ve Bacteroides türleri olmak üzere bakteriler, tıkanan bezlerde hızla çoğalarak irin birikimine yol açar. Crohn hastalığı, diyabet veya bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar riski artırır. Anal fissür veya cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar da tetikleyici olabilir.
Belirtiler Nasıl Tanınır?
En tipik belirti anüs çevresinde şiddetli, zonklayıcı ağrıdır. Ağrı oturma, yürüme ve dışkılama sırasında artar. Bölgede kızarıklık, şişlik ve elle hissedilen sertlik görülür. Ateş, üşüme titreme gibi sistemik enfeksiyon bulguları eşlik edebilir. İlerlemiş vakalarda akıntı veya kanama olabilir.
Teşhis Sürecinde Neler Yapılır?
Fizik muayenede apse varlığı genellikle gözle veya dijital rektal muayeneyle saptanır. Derin yerleşimli apseler için endoanal ultrason veya MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Kan testlerinde lökosit yüksekliği ve CRP artışı enfeksiyonun şiddetini gösterir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
- Cerrahi Drenaj: Lokal anestezi altında apsenin boşaltılması temel tedavidir. İşlem sonrası gazlı bezle pansuman yapılır.
- Antibiyotik Tedavisi: Diyabetli hastalarda veya yaygın enfeksiyonda seftriakson gibi antibiyotikler verilir.
- Sitz Banyoları: Günde 2-3 kez ılık su oturma banyoları ağrıyı azaltır.
- Ağrı Yönetimi: NSAİİ’ler veya parasetamol reçete edilir.
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi gecikirse apse fistül oluşumuna dönüşebilir. Sepsis, Fournier gangreni gibi hayati tehdit eden durumlar gelişebilir. Özellikle şeker hastalarında enfeksiyon hızla yayılabilir.
Önleme Stratejileri
- Anal bölge hijyenine dikkat etmek
- Kabızlığı önlemek için lifli gıdalar tüketmek
- Kronik hastalıkları kontrol altında tutmak
- Düzenli egzersizle bağışıklığı güçlendirmek
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
Ateşin 38.5°C üzerine çıkması, idrar yapamama, bilinç bulanıklığı veya yaygın kızarıklık durumunda acil servise başvurulmalıdır. Cerrahi sonrası 48 saat içinde ağrıda artış olması da alarm işaretidir.
İyileşme Süreci
Drenaj sonrası 24 saat içinde ağrı belirgin azalır. Tam iyileşme 2-4 hafta sürer. Fistül gelişen hastalarda fistülotomi gibi ek cerrahi gerekebilir. Nüks oranı %10 civarındadır.
