Kulak Zarı Delinmesi Ameliyatı Nedir?

Kulak zarı, insan vücudu için işitme ve koruma görevlerini üstlenmektedir. Ses dalgalarından titreşimler oluşturarak bu titreşimleri orta kulak kemikçiklerine iletmektedir. Ayrıca, orta kulak bölümünü, kulağın dış kısmından gelen bakteri ve diğer zararlı etmenlere karşı korumaktadır. Kulak zarının çeşitli sebeplerden kaynaklı olarak yırtılması veya delik oluşması sonucunda kulak savunmasız hale gelir ve işitme problemi ortaya çıkabilir. Timpanoplasti olarak adlandırılan kulak zarı delinmesi ameliyatı, kulak zarındaki yırtık ve delikleri gidermek amacıyla yapılmaktadır.

Kulak zarı delinmesi ameliyatı çeşitleri:

• Miringoplasti: Kulak zarı bir travma sonucunda delinmiş ve ameliyat yalnızca kulak zarındaki deliği tamir etmek üzerine yapılıyor ise miringoplasti olarak adlandırılır.
• Mastoidektomi: Kulağın arka bölümünde yer alan mastoid kemiği çevresindeki iltihabın dışarı akıtılmasını amaçlamaktadır.
• Timpanomastoidektomi: Kulak zarındaki deliğin kapatılması, kulak kemikçiklerinin onarılması ve mastoid kemiğindeki sıvıların dışarı akıtılmasını kapsamaktadır. 

Kulak Zarı Delinmesinin Nedenleri

Kulak zarı delinmesinin enfeksiyonel ve travmatik nedenleri olabilmektedir. Her iki durum sonucunda oluşan delinmelerde farklı sonuçlar ortaya çıkar.

Enfeksiyonel Nedenler

Orta kulak enfeksiyonlarının yaşanması sonucunda kulak zarı zarar görebilir. Bu zararlar sonucunda kulak zarı delinebilir ve müdahale edilmediği takdirde kişi için yaşam konforu olumsuz olarak etkilenir. Orta kulak enfeksiyonunun nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Östaki Borusu Kaynaklı İltihaplar: Östaki borusu, orta kulak bölümünde yer alarak hava basıncını düzenler, kulaktaki havayı yeniler ve orta kulaktaki salgıların dışarıya atılmasına olanak sağlar. Otitis media olarak adlandırılan orta kulak iltihabı, en çok çocuk yaş grubunda görülür. Yetişkinlerde çocuklara oranla daha az görülse de orta kulak iltihabının görülmesi durumunda büyük hasarlar meydana çıkabilir. Östaki borusu iltihabının çocuk yaş grubunda daha çok görülmesinin sebebi ise östaki borusunun bu yaşta daha geniş, daha yatay ve daha kısa olmasıdır. Gelişim çağındaki bu yapı, kulak içerisinde biriken sıvının dışarı atılmasında zorluklar yaşar ve tıkanma ihtimalinde artış görülür.
• Geniz Eti Kaynaklı İltihaplar: Adenoid olarak bilinen geniz eti, östaki kanalına yakın bir konumda bulunur. Geniz eti, çocukluk çağındaki bireylerde yetişkinlere kıyasla daha büyüktür. Geniz etinin farklı sebeplerden kaynaklı olarak şişmesi ve büyümesi sonucunda kulak enfeksiyonunun oluşma ihtimali de artmaktadır.
• Sigara dumanına uzun süre maruz kalınması
• Yaş: Orta kulak enfeksiyonu, 1 ile 2 yaş arasında çok daha fazla görülmektedir.

Solunum yolu enfeksiyonları, boğaz ağrısı, soğuk algınlığı ve alerji gibi nedenler orta kulakta iltihaba yol açabilir. Bu enfeksiyon büyüyerek östaki borusunun çevresinde şişlikler oluşturabilir. Şişlik, orta kulaktan genize doğru boşalması gereken sıvının adımlarına engel olur. Genze ulaşamayan sıvı, kulak zarının arka bölümünde toplanır. Sıvı içerisinde üreyen virüs ve bakteriler, orta kulak enfeksiyonuna ortam hazırlayabilir.

Travmatik Nedenler

Kulak zarının bir travmaya maruz kalması sonucunda delik ve yırtılma oluşabilir. Travmatik nedenler:

• Basınç travmaları
• Aşırı sıcak bir sıvının kulak kanalına kaçması
• Aşırı asidik bir sıvının kulak kanalına kaçması
• Ani bir patlamaya maruz kalınması
• Kafatası kırığının belli türleri
• Kulağa şiddetli şekilde tokat atılması
• Kulak tüplerinin çok uzun süre kulakta takılı kalması
• Pamuklu çubuk veya başka cisimlerin kulağın için sokulması

Kulak zarındaki delik ve yırtılmalar, işitme kaybına da neden olur. Zardaki delik büyüdükçe işitme kaybının oranı da artar. Deliğin konumu da işitmeyi etkileyen faktörler arasındadır. Bazı durumlarda ağır işitme kayıpları görülebilir.

Travmatik nedenler sonucu delik oluşur ise işitme kaybı daha yüksek oranda görülebilir ve işitme kaybına kulak çınlaması da eşlik edebilir. Bu durumda, işitmenin kısa süre içerisinde geri dönmesi ve kulak çınlamasının da zamanla azalması beklenir. Kulak zarında iltihap oluşması ve iltihabın kontrol altına alınamaması durumlarında ise ileri derecede işitme kaybı yaşanabilir.

Orta Kulak Enfeksiyonunun Belirtileri

Orta kulak enfeksiyonu çoğunlukla çocuklar görülmektedir. Yetişkinlerde görülen belirtiler ile çocuklar görülen belirtiler arasında farklar vardır. Özellikle sonbahar ve kış aylarında enfeksiyon oluşma ihtimali daha fazladır. Orta kulak enfeksiyonu zaman içerisinde kendiliğinden iyileşebileceği gibi daha kötü durumların oluşmasına da sebep olabilir.

Çocuklarda orta kulak enfeksiyonunun belirtileri:

• Kulak çevresinde ve kulak içinde kaşıntı
• Kulak çevresinde ve kulak içinde tahriş
• Kulakta akıntı
• İşitme sorunları
• İştah kaybı
• Yüksek ateş
• Uyku problemi
• Kulak ağrısı

Yetişkinlerde orta kulak enfeksiyonunun belirtileri:

• Kulak akıntısı
• İşitme sorunları
• Kulak çınlaması
• Ateş

Yukarıdaki belirtilerin bir veya birkaçının görüldüğü durumlarda sağlık kuruluşlarına başvurularak muayene talep edilmelidir. Uzman doktor tarafından yapılacak kulak burun boğaz muayenesinin ardından sorunun nedeni ve sorunun boyutu tespit edilmektedir. İşitme kaybı görülüyor ise bu kaybın boyutunu öğrenmek amacıyla işitme testi yapılabilir.

Enfeksiyon sonucunda kulak zarı delinmesi yaşanmamış ise çeşitli tedavi yöntemlerine başvurulmaktadır. Enfeksiyonların yok edilmesi amacıyla genellikle antibiyotik tedavisinden yararlanılmaktadır. İlaçla tedaviden yanıt alınamaması sonucunda cerrahi prosedürlere başvurulabilir. Enfeksiyon sonucunda kulak zarı delinmiş ise işitme bozukluğunu gidermek ve kalıcı işitme kaybını önlemek için ameliyat gereklidir.

Orta kulak enfeksiyonlarının sık sık tekrar etmesi, çocuk yaş grubundaki hastalarda işitme sorunlarının ortaya çıkmasına sebep olabilir ve doğrudan konuşmanın gecikmesi görülebilir. Bu problem ise çocukta geç konuşma, zor duyma, zor öğrenme ve kavramada problem yaşama gibi sorunlara yol açar. Fiziksel ve zihinsel olarak pek çok şekilde etkilendiği görülür.

Orta Kulak Enfeksiyonu Olmamak için Dikkat Edilmesi Gerekenler

Orta kulak enfeksiyonu çocuk yaş grubunda daha çok görülmektedir. Bu yaştaki çocuklar ebeveynlerin sorumluluğu altındadır. Orta kulak enfeksiyonu oluşma ihtimalini azaltmak için dikkat edilmesi gerekenler:

• Kulak temizliğine önem verilmelidir.
• Kulağa su girmesinden ve suyun birikmesinden kaçınılmalıdır.
• Bebeklerin anne sütü ile emzirilmesine önem verilmelidir. Anne sütü, bebekteki bağışıklığın artmasını sağlayarak kulak enfeksiyonlarına yakalanma ihtimalini azaltmaktadır.
• Sigara içilmemeli ve mümkünse sigara içilen ortamlarda bulunulmamalıdır.
• Orta kulak enfeksiyonunun oluşma nedenleri arasında üst solunum yolu enfeksiyonları da bulunmaktadır. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı korunma sağlayarak orta kulak enfeksiyonunun yaşanma ihtimali azaltılmalıdır.

Kulak Zarı Delinmesi Ameliyatı Öncesi

Kulak zarı delinmesi ameliyatı öncesi hastanın durumunu kontrol etmek ve işitme eksikliğini belgelemek amacıyla birtakım işitme testleri yapılmaktadır. İşitme kaybı büyük seviyede ise ameliyatın kısa sürede yapılması gereklidir. Kulak zarındaki deliğin görülebilmesi amacıyla ameliyattan önce ameliyat mikroskobu yardımıyla incelemeler yapılmaktadır.

• Ameliyat öncesi süreçte hastaların hastalık öyküleri dinlenmektedir.
• Hastaların kullandıkları ilaç ve takviyeleri uzman doktora bildirmeleri gereklidir.
• İlaçların ameliyat sırasında risk oluşturma ihtimalleri var ise bu ilaçların kullanımının bırakılması istenebilir.
• Ameliyat öncesinde uzman doktor tarafından paylaşılan talimat ve önerilere uymaları gereklidir.

Kulak Zarı Delinmesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Timpanoplasti olarak adlandırılan kulak zarı delinmesi ameliyatı, kulak zarı ve orta kulak kemikçiklerinde meydana gelen hasarların giderilmesi için uygulanmaktadır. Kulak zarı delinmesi ameliyatında aşağıdaki adımlar izlenir:

• Ameliyat, hastanın sağlık koşullarına bağlı olarak genel ya da lokal anestezi altında gerçekleştirilmektedir.
• Kulak zarındaki deliğin kapatılması ve sık sık orta kulak iltihabı yaşayan hastalarda orta kulak bölgesindeki iltihabın temizlenmesi amaçlanmaktadır. 
• Kesi, kulak kepçesinin arka kısmından ya da dış kulak yolundan yapılmaktadır. Orta kulak kemikçiği bölgesinde bulunan yapılar tekrardan şekillendirilir ve diğer dokular ile birlikte onarımı gerçekleştirilir.
• Kulak bölgesindeki iltihap temizliği tamamlandıktan sonra kulak zarındaki delik veya yırtık yama işlemi ile kapatılır. 
• Bazı durumlarda iki işlem tek ameliyatta tamamlanmaktadır ancak bazı durumlarda kemikçik ile kulak zarını aynı anda onarmak mümkün olmamaktadır. Bu tür durumlarda önce kulak zarının onarılması amacıyla ameliyat yapılmaktadır. İlk ameliyatın ardından dört ay geçtikten sonra kemikçik tamirini amaçlayan ameliyat planlanmaktadır.
• İşlemin tamamlanmasının ardından kulak bölgesi pamukla doldurulup bandajlanır. Bu bandajın ameliyat sonrasındaki bir hafta boyunca kulakta kalması gereklidir.
• Hasta, anestezi etkisinden çıktıktan sonra bir müddet gözetim altında tutulmaktadır ve genellikle aynı gün taburcu edilmektedir.

Ameliyat sonrasındaki ilk birkaç gün boyunca biraz kanama, olağan dışı sesler, baş dönmesi ve rahatsızlık hissi görülebilir. Kulaklara sıvı dolmuş hissi ve biraz ağrı yaşanması normaldir. Bu semptomların görülmesi normaldir ve hafif derecede yaşanması beklenmektedir. Semptomlar birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçmektedir.

Kulak Zarı Delinmesi Ameliyatı Riskleri

Kulak zarı delinmesi ameliyatı, diğer cerrahi prosedürlerde olduğu gibi bazı riskler barındırmaktadır. Kulak zarı delinmesi ameliyatı riskleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• İşlem sırasında kesi uygulandığı için bölgede kanama oluşması ihtimali vardır. Bu durum ameliyat sırasında ve sonrasında uzman doktor tarafından kontrol edilmektedir.
• Ameliyat sonrasında kesi bölgesinde enfeksiyon oluşma riski vardır. Enfeksiyon ihtimalini azaltmak için ameliyat sonrasında hijyene önem verilmelidir. Pansuman gereken durumlarda steril bir ortam oluşturulmalıdır.
• Kulak zarı delinmesi ameliyatında anestezi kullanılmaktadır. Hastaların anesteziye ve verilen diğer ilaçlara karşı alerjik reaksiyon vermeleri mümkündür.

Yukarıda sıralanan riskler her ameliyatta karşılaşılabilecek durumlardır. Kulak zarı delinmesi ameliyatı komplikasyonları:

• Kulak zarının arkasındaki bölümde anormal cilt büyümesi
• Kulak zarında deliğin kapatılması sırasında başarılı olunamaması
• Ameliyat sırasında orta kulak kemiklerine zarar verilmesine bağlı olarak işitme kaybı yaşanması
• Yüz sinirlerinin zarar görmesi olarak sıralanabilir.

Kulak zarı delinmesi ameliyatı sonrası hastanın kulağından kötü kokulu sıvı ya da kan geliyorsa, şiddetli ve uzun süreli baş dönmesi yaşanıyorsa, reçete edilen ilaçlar kullanılmasına rağmen ağrılarda azalmada görülmüyorsa, kulaktaki şişlik artıyorsa vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına başvurulmalıdır.

Kulak Zarı Delinmesi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ameliyat sonrasındaki iyileşme sürecinin hızlı ve konforlu geçmesi için uzman doktor tarafından belirtilen öneri ve uyarılara dikkat edilmesi gereklidir. Aksi takdirde, iyileşme süreci yavaşlar ve ameliyat başarı oranı düşer. Dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Ameliyatın ardından işlem bölgesinin iyileşmesi amacıyla kulak damlaları gibi ilaçlar reçete edilmektedir. Bu ilaçların düzenli ve uygun dozda kullanılması gereklidir.
• Kulak zarı delinmesi ameliyatı sonrası kulak kanalı suya karşı korunmalı ve suyun kulak kanalında birikmesi engellenmelidir. Bu nedenle kişi, su ile yapılan aktivitelerden kaçınmalı, banyo sırasında suyun kulak ile temasından kaçınmalıdır.
• Basıncın kulakları etkilememesi için hapşırırken ağzını açık tutmalı, kulaklarını tıkamamalı, burnundan üflemeler yapmamalıdır.
• Basınç değişimine yol açabilecek durumlardan kaçınılmalıdır. Dağ tırmanışı, yüzme veya hava yolu ulaşımı bu durumlar arasındadır. Ortalama 6 ay boyunca bu duruma dikkat edilmelidir.
• Enfeksiyon riskini azaltmak amacı ile kalabalık yerlerden uzak durulmalı ve hastalık riski taşıyan kişiler ile yakın temasta bulunulmamalıdır. Ameliyat sonrası yaşanabilecek hastalık, kulak enfeksiyonunun yaşanmasını tetikleyebilir.
• Kulaklık takılmamalıdır. Yüksek sesli müzik dinlenmemelidir.
• Kulağa kulak çubuğu sokulmamalıdır.
• Ameliyat sonrasındaki ilk hafta baş bölümü yukarıda kalacak şekilde yatılmalıdır. Uyku sırasında bu durumu kontrol altına almak için ek olarak bir iki yastık daha kullanılabilir. 
• Kulak bölgesinde kaşıntı hissi oluşabilir ancak hasta, kulağa müdahale etmekten kaçınmalıdır. 
• Ameliyat sonrasında ağır aktiviteler yapmaktan kaçınılmalıdır.
• Kulağa darbe alınmasından kaçınılmalıdır.
• Lifli gıdalar ile beslenilmelidir. Ameliyat sonrasında diyetisyenden yardım alınarak beslenme programı hazırlanabilir.
• Kulak zarı delinmesi ameliyatının başarısı ve ameliyat sonrası gereklilikleri öznel olduğu için hastadan hastaya değişmektedir. Bu nedenle, yukarıdaki bilgilere ek olarak hastanın dikkat etmesi gereken durumlar uzman doktor tarafından paylaşılmaktadır. Hastalar bu uyarılara dikkat ederek ameliyatın başarı oranını artırmalıdır.