Koroner damar tıkanıklığı, kalbi besleyen atardamarların daralması veya tamamen tıkanması sonucu ortaya çıkan ciddi bir kalp hastalığıdır. Plak birikimi (ateroskleroz) nedeniyle oluşan bu durum, kalp kasına yetersiz kan ve oksijen gitmesine yol açarak hayati riske neden olabilir.
Koroner Damar Tıkanıklığı Nedir?
Kalbin etrafını saran koroner arterlerin iç duvarlarında kolesterol, yağ ve kalsiyum birikerek plak oluşturur. Zamanla sertleşen bu plaklar damar çapını daraltır veya pıhtıyla tam tıkanmaya yol açar. Sonuç olarak miyokard iskemisi (kalp kası beslenme bozukluğu) veya enfarktüs (kalp krizi) gelişir.
Belirtiler ve İşaretler
- Göğüs Ağrısı (Anjina): Sıkıştırıcı, baskı hissi şeklinde; genellikle göğüs ortasında
- Nefes darlığı (özellikle efor sırasında)
- Çene, omuz veya kola yayılan ağrı
- Ani soğuk terleme ve bulantı
- Yorgunluk ve baş dönmesi
Not: Diyabet hastaları veya yaşlılarda "sessiz iskemi" (belirtisiz seyir) görülebilir.
Risk Faktörleri
- Değiştirilemez Faktörler: Erkek cinsiyet, ileri yaş, ailede kalp hastalığı öyküsü
- Değiştirilebilir Faktörler: Sigara, hipertansiyon, diyabet, yüksek LDL kolesterol, obezite, hareketsiz yaşam
Teşhis Yöntemleri
- EKG: Kalp ritmi ve iskemi bulgularını değerlendirir.
- Efor Testi: Egzersiz sırasında kalbin performansını ölçer.
- Ekokardiyografi: Kalp kası hareketlerini ve pompa fonksiyonunu görüntüler.
- Koroner Anjiyografi: Altın standart yöntem. Damarların gerçek zamanlı görüntülenmesini sağlar.
- BT Koroner Anjiyo: İnvaziv olmayan damar değerlendirmesi.
Tedavi Seçenekleri
A. İlaç Tedavisi:
- Kan Sulandırıcılar: Aspirin, klopidogrel (pıhtı oluşumunu engeller)
- Statinler: Kolesterol düşürücü ilaçlar (Atorvastatin)
- Beta Blokerler: Kalp ritmini düzenler (Metoprolol)
- ACE İnhibitörleri: Tansiyon kontrolü (Ramipril)
B. Girişimsel Tedaviler:
- Balon Anjiyoplasti: Daralmış damarı genişletme
- Stent Yerleştirme: Metalik kafesle damar açıklığının sağlanması
- IVUS/OCT: Damar içi görüntüleme eşliğinde hassas stent uygulaması
C. Cerrahi Tedavi:
- Koroner Bypass Ameliyatı (CABG): Tıkalı damarların alternatif yollarla baypas edilmesi. Özellikle çok damar tutulumu veya diyabetli hastalarda tercih edilir.
Acil Durum: Kalp Krizi (AMI) Tedavisi
- İlk 90 dakika içinde anjiyografi + stent hayat kurtarıcıdır.
- Pıhtı eritici ilaçlar (trombolitikler) acil müdahale imkânı yoksa kullanılır.
Önleme ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Diyet: Akdeniz diyeti; zeytinyağı, balık, ceviz, tam tahıllar
- Egzersiz: Haftada 150 dakika orta tempolu aktivite (hızlı yürüyüş, yüzme)
- Sigara: Tamamen bırakılmalı
- Stres Yönetimi: Yoga, nefes egzersizleri
- Düzenli Kontrol: Yılda bir kardiyolojik check-up
Komplikasyonlar
Tedavi edilmeyen tıkanıklıklar:
- Kalp yetmezliği
- Aritmiler (ölümcül ritim bozuklukları)
- Ani kardiyak ölüm
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Belirtiler varsa acilen kardiyoloji uzmanına gidilmeli. Rutin kontroller için aile hekimliği ilk adres olabilir.
