Kemik iltihabı (osteomiyelit), kemik dokusunun bakteri, mantar veya virüslerle enfekte olması sonucu ortaya çıkan ciddi bir enfeksiyondur. Akut veya kronik formlarda görülebilen bu durum, tedavi edilmezse kemik dokusunda kalıcı hasara ve hayati riske yol açabilir. Özellikle diyabet hastaları, dolaşım sorunu yaşayanlar ve bağışıklığı baskılanmış bireylerde daha sık görülür.
Osteomiyelitin Temel Nedenleri
Enfeksiyon genellikle bakteriler (özellikle Staphylococcus aureus) tarafından tetiklenir. Mikroorganizmalar kemiğe üç ana yolla ulaşır:
- Kan Yoluyla (Hematogen): Vücuttaki başka bir enfeksiyon odağından yayılım (örn. zatürre sonrası).
- Direkt Bulaş: Kırık, cerrahi müdahale veya protez yerleşimi sırasında kemik dokusunun açığa çıkması.
- Komşuluk Yolu: Yanıklar, diş enfeksiyonları veya yumuşak doku yaralanmalarından yayılım.
Belirtiler ve Klinik Tablo
- Akut Form: Ani başlangıçlı yüksek ateş (39°C üzeri), enfekte kemik üzerinde şiddetli ağrı, kızarıklık ve şişlik.
- Kronik Form: Gece terlemeleri, halsizlik, aralıklı ateş ve fistül oluşumu (iltihaplı akıntılı yaralar).
- Ek Bulgular: Hareket kısıtlılığı, yorgunluk ve istemsiz kilo kaybı.
Risk Faktörleri
- Kontrolsüz diyabet (diyabetik ayak enfeksiyonları)
- Damar yetmezliği veya periferik arter hastalığı
- Kemik kırıkları veya protez cerrahisi geçmişi
- İntravenöz ilaç kullanımı
- Orak hücre anemisi gibi kan hastalıkları
Teşhis Yöntemleri
Tanıda çoklu yöntemler bir arada kullanılır:
- Kan Testleri: CRP ve sedimantasyon yüksekliği, lökosit artışı.
- Görüntüleme: MR (erken evre kemik ödemi), BT (kemik harabiyeti), PET-CT (enfeksiyonun yaygınlığı).
- Kültür: Kemik biyopsisi veya fistül sıvısından alınan örneklerde etkenin izolasyonu.
Tedavi Protokolleri
Tedavi enfeksiyonun şiddetine ve hastanın özelliklerine göre kişiselleştirilir:
- Antibiyotik Tedavisi: 4-6 hafta intravenöz (damar içi) antibiyotik (örn. vankomisin, seftriakson). Kronik vakalarda 3 aya uzayabilir.
- Cerrahi Müdahale: Ölü kemik dokusunun temizlenmesi (debridman), apse drenajı veya enfekte protezin çıkarılması.
- Hiperbarik Oksijen: Özellikle diyabetik hastalarda doku iyileşmesini hızlandırır.
- Vakum Tedavisi: Yara kapatılmasını kolaylaştıran negatif basınç uygulaması.
Olası Komplikasyonlar
- Kemik nekrozu (ölü doku oluşumu)
- Patolojik kırıklar
- Sepsis veya enfeksiyonun eklemlere yayılması (septik artrit)
- Kronik ağrı ve hareket kısıtlılığı
Korunma Stratejileri
- Diyabet hastalarında ayak bakımına özen gösterme
- Cerrahi sonrası yara bakımı ve enfeksiyon kontrolü
- Açık kırıklarda acil tıbbi müdahale
- Antibiyotik profilaksisi (riskli cerrahilerde)
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
Kemik ağrısı ile birlikte ateş >38°C, ciltte kızarıklık veya cerrahi yaradan iltihaplı akıntı gelmesi durumunda ortopedi veya enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Erken müdahale, kemik kaybı ve uzuv amputasyonu riskini azaltır.
