Kavernom, beyin veya omurilikte gelişen anormal kan damarı yumağıdır. Bu lezyonlar, ince duvarlı ve kanla dolu kesecikler şeklinde görülür. Genetik yatkınlık veya radyasyona maruziyet gibi faktörlerle ortaya çıkabilen kavernomlar, kanama riski nedeniyle nörolojik acil durumlara yol açabilir.
Kavernom Nedir?
Kavernöz malformasyon olarak da bilinen kavernomlar, normal dolaşım sistemine bağlı olmayan anormal damar kümeleridir. Yapısal olarak bal peteğini andıran bu lezyonlar, %80 oranında beyinde, %20 oranında omurilikte yerleşir. Boyutları 2 mm ile 6 cm arasında değişebilir. Ailesel geçiş gösteren formlarında birden fazla kavernom görülme olasılığı yüksektir.
Belirtiler ve Klinik Tablo
Kavernomlar sıklıkla sessiz seyreder ve tesadüfen teşhis edilir. Belirtiler lezyonun yerleşim yerine göre değişir:
- Beyin Kavernomları: Baş ağrısı, nöbet (epilepsi), kol veya bacakta güçsüzlük, konuşma bozukluğu
- Omurilik Kavernomları: Uyuşma, idrar tutamama, yürüme güçlüğü
- Akut Kanama Bulguları: Ani şiddetli baş ağrısı, bilinç kaybı, kusma
Tanı Yöntemleri
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG), kavernom tanısında altın standarttır. T2 ağırlıklı görüntülerde "patlamış mısır" benzeri karakteristik görünüm tanı koydurucudur. Bilgisayarlı Tomografi (BT) kanama varlığını değerlendirmek için kullanılır. Anjiyografi ise kavernomları göstermede etkisizdir çünkü bu lezyonlar düşük akımlı yapılardır.
Tedavi Yaklaşımları
- Takip ve Gözlem: Asemptomatik kavernomlarda düzenli MRG ile izlem yeterlidir. Yıllık kanama riski %0,5-1 arasındadır.
- Cerrahi Tedavi: Nöbetlere yol açan, büyüyen veya kanayan kavernomlarda mikrocerrahi ile tam çıkarım önerilir. Ameliyat kararı lezyonun erişilebilirliğine ve hasta faktörlerine göre verilir.
- Radyocerrahi (Gamma Knife): Cerrahi riskin yüksek olduğu derin yerleşimli lezyonlarda uygulanır. Kanama riskini 2 yılda %32’den %9’a düşürür.
Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
Tekrarlayan kanamalar nörolojik defisit riskini artırır. Gebelik döneminde hormonal değişimler kavernom kanama riskini 3 kat artırabilir. Antikoagülan ilaç kullanımı kontrendikedir. Ailesel kavernomlu hastalara genetik danışmanlık önerilir.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Yüksek tansiyon kontrolü (kanama riskini azaltır)
- Ağır kaldırmaktan kaçınma
- Kontrastsız yıllık MRG takibi
- Nöbet öyküsü varsa araç kullanmama
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
Ani başlayan şiddetli baş ağrısı, çift görme, bilinç değişiklikleri veya kol-bacakta felç gelişimi acil cerrahi gerektiren kanama işaretleridir. Bu durumda zaman kaybetmeden nöroşirurji kliniğine başvurulmalıdır.
