Kardiyojenik şok, kalbin vücudun ihtiyaç duyduğu kanı pompalayamaması sonucu gelişen hayati tehlike barındıran bir durumdur. Genellikle kalp krizine bağlı olarak ortaya çıkan bu tablo, acil tıbbi müdahale gerektirir.
Kardiyojenik Şok Nedir?
Kalbin pompa fonksiyonunun ani bozulması sonucu dokulara yeterli oksijen ve besin iletilememesidir. Tansiyon düşüklüğü, organ yetmezliği ve bilinç kaybıyla seyreder. En sık nedeni (%80) kalp krizidir.
Başlıca Nedenleri
- Akut Miyokard Enfarktüsü: Kalbin sol karıncığının %40’ından fazlasının hasarı
- Miyokardit: Kalp kasının viral enfeksiyonları
- Kritik Kapak Hastalıkları: Aort darlığı veya mitral yetmezlik
- Aritmiler: Ventriküler taşikardi gibi ölümcül ritim bozuklukları
- Kalp Ameliyatı Komplikasyonları
Belirtiler ve Klinik Bulgular
- Erken Evre: Terleme, huzursuzluk, taşikardi, soluk cilt
- İlerlemiş Evre: Bilinç bulanıklığı, idrar çıkışında azalma, nefes darlığı
- Fizik Muayene: Sistolik tansiyon <90 mmHg, periferik nabızların zayıflaması, akciğerde raller
Tanı Kriterleri
- Sistolik kan basıncı <90 mmHg (30 dakikadan uzun)
- Doku perfüzyon bozukluğu bulguları (idrar çıkışı <30 ml/saat, soğuk ekstremiteler)
- Kardiyak indeks <2.2 L/dk/m²
- Pulmoner kapiller kama basıncı >15 mmHg
Acil Tedavi Protokolleri
- Oksijen Desteği: Maske veya mekanik ventilasyon
- İnotropik Ajanlar: Dopamin, Dobutamin infüzyonu
- Vazopresörler: Norepinefrin ile perfüzyon basıncının sağlanması
- Mekanik Destek Sistemleri:
- IABP (İntraaortik Balon Pompası): Koroner perfüzyonu artırır
- ECMO: Oksijenasyon ve dolaşım desteği sağlar
- Revaskülarizasyon: Acil anjiyografi ve stentleme
Yoğun Bakım Yönetimi
- Sık kan gazı ve laktat takibi
- Renal fonksiyonların izlenmesi (BUN/kreatinin)
- Kardiyak enzimlerin (Troponin, CK-MB) seri ölçümü
- Ekokardiyografi ile pompa fonksiyonunun değerlendirilmesi
Komplikasyonlar
- Multipl Organ Yetmezliği: Böbrek, karaciğer, akciğer tutulumu
- Dissemine İntravasküler Koagülasyon (DİK)
- Laktik Asidoz: Metabolik asidozun en şiddetli formu
- Nörolojik Hasar: Uzun süreli hipoperfüzyona bağlı
Risk Faktörleri ve Korunma
- Değiştirilebilir Faktörler: Sigara, hipertansiyon, diyabet kontrolü
- Düzenli Kardiyoloji Kontrolleri: Koroner arter hastalığı olanlarda
- Kalp Sağlığı Diyeti: Doymuş yağlardan fakir beslenme
- Stres Yönetimi: Anksiyetenin kardiyak yük üzerindeki etkisi
Prognoz ve İyileşme Süreci
Tedaviye erken yanıt veren hastalarda sağkalım oranı %50-60’tır. İyileşme döneminde kardiyak rehabilitasyon programları ve farmakolojik tedavi (ACE inhibitörleri, beta blokerler) hayati önem taşır.
