Kanlı dışkı (hematokezya veya melena), sindirim sisteminde kanama olduğunu gösteren ciddi bir semptomdur. Parlak kırmızı kan (taze kanama) veya siyah katran benzeri dışkı (üst sindirim sistemi kanaması) şeklinde görülebilir. Bu durum basit nedenlerden kaynaklanabileceği gibi hayati risk taşıyan hastalıkların da habercisi olabilir.
Kanlı Dışkının Yaygın Nedenleri
- Hemoroit ve Anal Fissür: Anüs çevresindeki damar genişlemeleri veya makat çatlakları, taze kırmızı kanamaya neden olur. Genellikle dışkılama sırasında ağrı eşlik eder.
- Divertiküler Kanama: Kalın bağırsak duvarındaki cepleşmelerin yırtılmasıyla ani, bol miktarda kanama görülür.
- İltihabi Bağırsak Hastalıkları: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığında mukuslu kanlı ishal tipiktir.
- Mide Ülseri/Gastrit: NSAİİ ilaç kullanımı veya H. pylori enfeksiyonu, siyah renkli melenaya yol açar.
- Kolon Polipleri/Kanseri: Dışkıyla karışık koyu kırmızı kanama ve bağırsak alışkanlığı değişiklikleri uyarıcıdır.
Eşlik Eden Semptomlar
- Baş dönmesi, baygınlık hissi (ciddi kan kaybı işareti)
- Karın ağrısı veya kramplar
- İstenmeyen kilo kaybı
- Dışkı kalınlığında incelme
- 38°C üzeri ateş
Teşhis Yöntemleri
- Kolonoskopi: Alt sindirim sistemi kanamalarında altın standart.
- Endoskopi: Üst sindirim sistemi değerlendirmesi için.
- Kapsül Endoskopi: İnce bağırsak kaynaklı kanamaların tespiti.
- Anjiyografi: Aktif kanayan damarın lokalizasyonu.
- Dışkıda Gizli Kan Testi: Mikroskobik kanamaların saptanması.
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
- Kan basıncında düşme veya şok bulguları
- Katran rengi dışkı ile kusma (kahve telvesi görünümü)
- Bilinç bulanıklığı
- Hızlı nabız (taşikardi)
Tedavi Yaklaşımları
- Endoskopik Müdahale: Kanayan bölgeye klips, enjeksiyon veya termal koagülasyon.
- İlaç Tedavisi: Ülserlerde proton pompa inhibitörleri, inflamatuar hastalıklarda immünsupresifler.
- Cerrahi: Tümör, divertikül veya kontrol altına alınamayan kanamalarda.
- Kan Transfüzyonu: Hemoglobin <7 g/dL olan hastalarda.
Korunma ve Öneriler
- Lifli gıdalarla beslenerek kabızlıktan kaçının
- NSAİİ ilaçları uzun süreli kullanmayın
- 50 yaş üstü düzenli kolonoskopi taraması yaptırın
- Alkol ve sigara tüketimini sınırlandırın
Doktora Başvuru Zamanlaması
Tekrarlayan kanama, 3 günden uzun süren semptomlar veya yukarıdaki acil durumlardan biri varsa derhal gastroenteroloji uzmanına başvurun. Basit nedenlerle ortaya çıksa bile kanamanın kaynağının netleştirilmesi şarttır.
