Kan tutması, halk arasında "kanın çıkıp birikmesi" olarak bilinen ve tıpta hematom adı verilen bir durumdur. Travma, cerrahi işlemler veya pıhtılaşma bozuklukları sonucu damarlardan sızan kanın doku aralarında birikmesiyle oluşur. Bu durum hafif morarmalardan hayati tehlike yaratabilen iç kanamalara kadar değişen boyutlarda görülebilir.
Kan Tutmasının Yaygın Belirtileri
- Şişlik ve sertlik hissi (özellikle travma alanında)
- Ciltte morarma veya kızarıklık (ekimoz)
- Basınç hissi ve zonklama tarzında ağrı
- Hareket kısıtlılığı (eklem yakınındaki hematomlarda)
- Sıcaklık artışı ve hassasiyet
- İç organ hematomlarında solukluk, terleme, baş dönmesi
Başlıca Nedenleri
Kan tutması genellikle şu durumlarda ortaya çıkar:
- Travmalar: Düşme, çarpma veya darbe sonucu damar yırtılması
- Cerrahi Sonrası: Ameliyat bölgesinde kanama komplikasyonu
- Kan Sulandırıcılar: Warfarin, heparin gibi ilaçların yan etkisi
- Pıhtılaşma Bozuklukları: Hemofili, von Willebrand hastalığı
- Spontan Hematomlar: Yüksek tansiyon veya anevrizma yırtılması
Teşhis Yöntemleri
Tanı sürecinde şu adımlar izlenir:
- Fizik Muayene: Şişliğin boyutu, yeri ve hassasiyetin değerlendirilmesi
- Ultrason: Yüzeyel hematomların görüntülenmesi
- BT/MR: İç organ veya kas içi kanamaların tespiti
- Kan Testleri: INR, aPTT gibi pıhtılaşma parametrelerinin kontrolü
Tedavi Seçenekleri
Tedavi hematomun büyüklüğüne ve yerine göre değişir:
- Konservatif Tedavi: RICE protokolü (Dinlenme, Buz, Kompresyon, Yükseltme)
- İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler (parasetamol), kaşıntı önleyiciler
- Aspirasyon: Büyük hematomlarda enjektörle kanın boşaltılması
- Cerrahi: Arter yaralanmalarında damar onarımı veya kafa içi hematomlarda kraniotomi
- Rehabilitasyon: Fizik tedavi ile hareket açıklığının geri kazanılması
Riskli Gruplar
Bazı kişilerde komplikasyon riski yüksektir:
- Antikoagülan kullanan kalp hastaları
- Karaciğer sirozu olanlar
- Hemofili gibi kanama diyatezi bulunanlar
- Yaşlılar (cilt incelmesi ve kırılgan damarlar nedeniyle)
Acil Durum İşaretleri
Bu belirtilerde acil tıbbi yardım gerekir:
- Nefes darlığı veya göğüs ağrısı (akciğer hematomu şüphesi)
- Bilinç bulanıklığı/baş ağrısı (kafa içi kanama işareti)
- Karın şişliği ve şok bulguları (dalak/karaciğer yırtılması)
- Kol/bacakta soğukluk ve renk değişimi (kompartman sendromu)
Korunma Stratejileri
- Travmalara karşı koruyucu ekipman kullanımı
- Kan sulandırıcı dozlarının düzenli kontrolü
- Yüksek riskli sporlarda dikkatli davranma
- D vitamini ve K vitamini açısından zengin beslenme
- Alkol tüketiminin sınırlandırılması
İyileşme Süreci
Küçük hematomlar genellikle 2-4 haftada kendiliğinden rezorbe olur. Büyük vakalarda iyileşme 3 ayı bulabilir. İyileşme döneminde masaj ve sıcak kompres uygulamaları dolaşımı artırarak toparlanmayı hızlandırır.
