Kafada egzama (seboreik dermatit), saç derisinde kaşıntı, pullanma ve kızarıklıkla kendini gösteren kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Bebeklerde "konak" olarak bilinen bu durum, yetişkinlerde de sık görülür ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Kafada Egzamanın Nedenleri
Egzamanın temel nedeni cilt bariyerinin bozulması ve aşırı hassasiyet gelişmesidir. Saç derisindeki yağ bezlerinin aşırı çalışması, Malassezia mantarının çoğalmasına zemin hazırlar. Stres, hormonal değişimler, soğuk hava ve sert kimyasal içeren şampuanlar tetikleyici faktörler arasındadır. Genetik yatkınlık da önemli bir rol oynar.
Belirtiler ve Tanı
Saç derisinde şiddetli kaşıntı, beyaz veya sarımsı pullanmalar, yağlı kabuklanmalar ve kızarıklık en tipik belirtilerdir. Kaşıma sonucu yaralar ve saç dökülmesi gelişebilir. Tanı için dermatolog cilt muayenesi yapar. Gerekirse cilt kazıntısı örneği alınarak mantar varlığı araştırılır. Sedef hastalığı ve kontakt dermatit gibi benzer tabloların ayırıcı tanısı yapılır.
Tıbbi Tedavi Seçenekleri
- Medikal Şampuanlar: Ketokonazol (%2), selenyum sülfit veya çinko pirition içeren şampuanlar gün aşırı kullanılır.
- Topikal Kortikosteroidler: Şiddetli kaşıntı ve inflamasyonda kısa süreli kullanım için likid formda reçete edilir.
- Kalsinörin İnhibitörleri: Tacrolimus veya pimekrolimus içeren kremler uzun vadeli kullanıma uygundur.
- Antifungal Solüsyonlar: Terbinafin içeren spreyler mantar kontrolü sağlar.
Evde Bakım ve Korunma Yöntemleri
Zeytinyağı veya hindistan cevizi yağı ile 15 dakika masaj yapıp yumuşayan pullar tırnakla değil, yumuşak fırçayla temizlenmelidir. PH dengesizliğine yol açan sülfatlı şampuanlardan kaçınılmalı, serbest radikalleri nötralize eden E vitamini içeren ürünler tercih edilmelidir. Saç kurutma makinesi yüksek ısıda kullanılmamalı, stresten uzak durulmalıdır.
Tetkik Gerektiren Durumlar
Egzama belirtileri 2 haftalık tedaviye yanıt vermiyorsa, saç derisinde iltihaplı yaralar oluştuysa veya yaygın saç kaybı varsa mutlaka dermatoloğa başvurulmalıdır. Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda sistemik antifungal tedavi gerekebilir.
Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Omega-3 açısından zengin besinler (ceviz, somon) inflamasyonu azaltır. Probiyotik yoğurtlar bağırsak florasını destekleyerek bağışıklık tepkisini düzenler. Aşırı baharatlı gıdalar ve alkol kaşıntıyı şiddetlendirebilir. Pamuklu yastık kılıfları ve haftalık yıkama alışkanlığı mantar birikimini önler.
