İntraserebral hematom, beyin dokusu içinde anormal kan birikmesiyle karakterize ciddi bir nörolojik acil durumdur. Spontan (kendiliğinden) veya travma sonrası gelişebilir. Kanamanın beyin içindeki konumuna göre lobar (beyin loblarında) veya derin (bazal ganglion, talamus gibi) olarak sınıflandırılır. Erken müdahale hayati önem taşır.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
- Hipertansiyon: Kontrolsüz yüksek tansiyon, küçük damarların yırtılmasına yol açar.
- Kafa Travmaları: Trafik kazaları, düşmeler veya şiddet olayları.
- Serebral Amiloid Anjiyopati: Yaşlılarda beyin damarlarında protein birikimi.
- Kanama Bozuklukları: Antikoagülan ilaç kullanımı (Warfarin), hemofili.
- Arteriyovenöz Malformasyon (AVM): Anormal damar yumağının yırtılması.
- Tümörler: Beyin içi kanamalı tümörler.
Belirtileri: Zamanla Şiddetlenen Uyarı İşaretleri
- Ani Başlangıçlı Şiddetli Baş Ağrısı: "Hayatımda hissettiğim en kötü ağrı" olarak tanımlanır.
- Nörolojik Defisitler: Kol-bacakta güçsüzlük, konuşma bozukluğu (afazi), görme kaybı.
- Bilinç Değişiklikleri: Konfüzyon, letarji, koma.
- Bulantı-Kusma: Kafa içi basınç artışına bağlı.
- Nöbetler: Fokal veya jeneralize nöbetler.
Teşhis Yöntemleri
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): İlk tercih edilen yöntem. Akut kanamayı 1 dakikada gösterir.
- Manyetik Rezonans (MRI): Subakut/kronik kanamalar veya altta yatan tümör/AVM şüphesinde kullanılır.
- Anjiyografi: Damarsal anomalileri değerlendirmek için.
- Kan Testleri: Pıhtılaşma parametreleri (INR, aPTT), trombosit sayımı.
Tedavi Stratejileri
- Medikal Tedavi:
- Tansiyon kontrolü (IV nikardipin, labetalol).
- Antikoagülan tersiyonu (vitamin K, protamin sülfat).
- İntrakraniyal basınç (İKB) yönetimi: Mannitol, hipertonik salin.
- Nöbet profilaksisi (levetirasetam).
- Cerrahi Tedavi Endikasyonları:
- Kriterler: Hematom hacmi >30 ml, beyin sapı basısı, GKS <8, klinik kötüleşme.
- Teknikler: Kraniotomi ile hematom boşaltılması, dekompresif kraniektomi.
Komplikasyonlar ve Prognoz
- Erken Dönem: Herniasyon (beyin fıtıklaşması), hidrosefali.
- Geç Dönem: Kalıcı nörolojik sekeller (felç, konuşma bozukluğu), epilepsi.
- Sağkalım: Hematom hacmi >60 ml’de mortalite %70’e ulaşır. Erken cerrahi mortaliteyi %30-40 azaltır.
Rehabilitasyon ve İyileşme
- Fizik Tedavi: Motor fonksiyonların geri kazanılması için.
- Konuşma Terapisi: Afazi veya disfaji varlığında.
- Psikososyal Destek: Depresyon ve anksiyete yönetimi.
Korunma Yolları
- Hipertansiyonun düzenli takibi ve tedavisi.
- Kafa travması riskini azaltan önlemler (emniyet kemeri, kask).
- Antikoagülan kullananlarda INR düzeylerinin sıkı kontrolü.
Acil Durum İşaretleri!
Ani bilinç kaybı, tek taraflı vücut tutulumu veya konuşamama durumunda 112 acil servis aranmalıdır. Hastanın nakli sırasında baş 30° yükseltilmeli ve solunum yolu güvence altına alınmalıdır.
