Human Papilloma Virus (HPV), cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biridir. 200’den fazla tipi bulunan bu virüs, bazı tipleri kansere yol açabilen ciddi bir halk sağlığı sorunudur. İşte HPV hakkında bilinmesi gereken kapsamlı bilgiler:
HPV Nedir ve Nasıl Bulaşır?
HPV deri ve mukoza yüzeylerini etkileyen bir virüstür. Başlıca bulaşma yolu cinsel temastır (vajinal, anal, oral). Ancak enfekte cilt bölgelerinin doğrudan temasıyla da bulaşabilir. Kondom kullanımı riski azaltsa da tam koruma sağlamaz. Virüs bulaştıktan sonra yıllarca sessiz kalabilir ve belirti vermeyebilir.
HPV Tipleri ve Yol Açtığı Sağlık Sorunları
HPV tipleri risk derecesine göre ikiye ayrılır:
- Düşük Riskli Tipler (HPV 6, 11): Genital siğillere neden olur. Ağrısız, et beni benzeri oluşumlar şeklinde görülür.
- Yüksek Riskli Tipler (HPV 16, 18, 31, 33, 45): Rahim ağzı, anüs, boğaz ve penis kanserlerine yol açabilir. Bu tipler hücrelerde anormal değişimlere (displazi) neden olur.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
HPV enfeksiyonu çoğunlukla asemptomatiktir. Belirti varsa:
- Genital bölgede tekli veya karnabahar görünümlü siğiller
- Servikal displazi (smear testinde anormal hücreler)
- İleri evre kanserlerde kanamalar, ağrı
Tanıda Pap smear testi, HPV DNA testi ve siğillerin görsel muayenesi kullanılır. Kolposkopi ile şüpheli dokulardan biyopsi alınabilir.
Tedavi Seçenekleri
HPV’nin kendisini yok eden bir tedavi yoktur, ancak yol açtığı lezyonlar tedavi edilebilir:
- Siğiller için: Kriyoterapi (dondurma), lazer, imiquimod krem veya cerrahi eksizyon.
- Prekanseröz lezyonlar: LEEP (elektrokoter) veya konizasyon ile anormal dokular çıkarılır.
- Kanser vakaları: Radyoterapi, kemoterapi veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Korunma Stratejileri
-
Aşılama:
- 9-45 yaş arası kadın ve erkeklere önerilir.
- Gardasil-9; HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 tiplerine karşı korur.
- İdeal aşılama 11-12 yaşında, cinsel aktif olmadan önce yapılır.
-
Tarama Programları:
- 21-65 yaş arası kadınlarda düzenli Pap smear testi.
- 30 yaş üstünde HPV DNA testi ile kombine tarama.
-
Cinsel Sağlık Önlemleri:
- Tek eşlilik veya kondom kullanımı.
- Cinsel partner sayısının sınırlandırılması.
Risk Faktörleri ve Komplikasyonlar
- Risk Artıran Durumlar: Erken cinsel aktivite, çoklu partner, sigara, bağışıklık baskılanması.
- Kanser İlişkisi: HPV, rahim ağzı kanserlerinin %99’undan, baş-boyun kanserlerinin %70’inden sorumludur.
- Gebelikte: Doğum sırasında bebeğe bulaşabilir, nadiren laringeal papillomatoza yol açar.
Sık Sorulan Sorular
- "HPV aşısı güvenli mi?" 15 yıllık verilerle güvenilir olduğu kanıtlanmıştır.
- "Erkekler aşı olmalı mı?" Erkeklerde kanser ve siğil riskini azalttığı için önerilir.
- "Tedavi sonrası tekrarlar mı?" Bağışıklık sistemi virüsü baskılayabilir, ancak reaktivasyon mümkündür.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Kadınlar jinekoloji, erkekler üroloji bölümlerine gitmeli. Anormal smear sonuçlarında onkoloji konsültasyonu gerekebilir.
