HPV (Human Papilloma Virüs), cinsel yolla bulaşan ve dünya nüfusunun %80’ini hayatı boyunca en az bir kez etkileyen yaygın bir virüstür. 200’den fazla tipi bulunan HPV’nin bazı türleri siğillere neden olurken, yüksek riskli tipleri rahim ağzı kanseri başta olmak üzere çeşitli kanserlere yol açabilir.
HPV Nedir ve Nasıl Bulaşır?
HPV deri ve mukoza temasıyla geçer. Cinsel ilişki en yaygın bulaşma yoludur, ancak cinsel olmayan temasla da (ortak havlu kullanımı, hamam) bulaşabilir. Virüs, vücuda mikroskobik deri çatlaklarından girerek hücreleri enfekte eder. Bulaştırıcılık, siğillerin görünür olduğu dönemde en yüksektir.
Belirtiler ve HPV Türleri
- Düşük Riskli Tipler (6, 11): Genital siğiller, ağız içi siğiller
- Yüksek Riskli Tipler (16, 18): Sessiz seyreder, kanser öncüsü lezyonlara neden olur
- Diğer Bulgular: Servikal displazi, anormal smear testi, anal/boğaz lezyonları
Teşhis Yöntemleri
- Kadınlarda:
- Pap smear testi (anormal hücre taraması)
- HPV DNA testi (yüksek riskli tiplerin tespiti)
- Kolposkopi (şüpheli dokunun büyütülerek incelenmesi)
- Erkeklerde:
- Asetik asit testi (siğillerin beyazlaştırılması)
- Biyopsi (kanser şüphesinde)
Tedavi Yaklaşımları
- Siğiller İçin:
- Kriyoterapi (dondurma)
- Lazer ablasyon
- İmikimod krem
- Kanser Öncüsü Lezyonlar:
- LEEP (elektrokoter ile lezyon çıkarımı)
- Konizasyon (koni şeklinde doku eksizyonu)
- İleri Evre Kanser: Radyoterapi, kemoterapi
Korunma ve Aşılama
- Aşılar:
- 9’lu aşı (16,18,31,33,45,52,58 + 6,11)
- 4’lü aşı (6,11,16,18)
- 2’li aşı (16,18)
- Uygulama: 9-26 yaş arası 3 doz (0-2-6 ay)
- Ek Önlemler:
- Kondom kullanımı (tam koruma sağlamaz)
- Düzenli jinekolojik muayene
- Sigaradan uzak durma (HPV’nin kansere dönüşüm riskini 4 kat artırır)
Risk Grupları ve Komplikasyonlar
- Yüksek Riskli Gruplar:
- Çok eşlilik
- Erken cinsel aktivite
- Bağışıklık baskılanması (HIV, organ nakli)
- Olası Komplikasyonlar:
- Rahim ağzı kanseri
- Vulva/vajina kanseri
- Anal kanser
- Orofarengeal kanser
- Tekrarlayan solunum papillomatozu
Hamilelikte HPV
Gebelikte genital siğiller büyüyebilir ve doğum kanalını tıkayabilir. Sezaryen, aktif siğil varlığında önerilir. Virüsün anne karnında bebeğe geçişi nadirdir, ancak doğum sırasında bulaşabilir.
Sık Sorulan Sorular
- "HPV erkeklerde kanser yapar mı?" Penis, anal ve boğaz kanseri riski taşır.
- "Taşıyıcıyken ilişkiye girilebilir mi?" Partner aşılıysa ve kondom kullanılıyorsa evet.
- "Virüs vücuttan tamamen atılır mı?" %90 bağışıklık sistemi 2 yıl içinde temizler, ancak kalıcı olabilir.
Düzenli kontroller ve aşılama, HPV ile mücadelede en etkili yöntemlerdir. 45 yaşına kadar aşılanmamış bireyler için doktor onayıyla aşı programı uygulanabilir.
