Homosistein

Homosistein Nedir?

Homosistein özellikle et, yumurta, balık ve tahıl gruplarının bazılarında bulunmakta olan metiyonin ismi verilen amino asit vasıtası ile yapılan ve vücuda yüksek oranda protein içeren besinlerin girmesi ile alınabilen bir maddedir. Homosistein metabolizması vücutta ara parça görevi görmektedir, protein ve hormonların sentezlenmesini sağlar.

Vücutta doğal yollarla sentezlenir nitelikte bir madde olmadığı için eksikliği ya da yetersizliği durumunda ve aşırı miktarda bulunması halinde ortaya bazı hastalıklar çıkabilmektedir.

Homosistein Normal Değerleri Kaç Olmalı?

Homosistein adlı maddenin normal değerleri HPLC ismi verilen bir test vasıtası ile belirlenmektedir. Elde edilen değerler; tahlilin yapıldığı kişinin yaşı ve cinsiyeti gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermekle birlikte yetişkin bir birey için 5 – 15 Mmol/L aralığında seyretmelidir. Genel olarak bir değerlendirme yapıldığında; erkeklerde elde edilen homosistein değerlerinin kadınlara oranla daha yüksek olduğu bilinmektedir.

Homosistein Değerleri Nasıl Ölçülür?

Homosistein değerleri tek başına ölçülebileceği gibi spesifik olarak kardiyolojik tetkikler ile birlikte te yapılabilmektedir. Hastadan alınacak olan bir tüp kan örneği, bazı durumlarda idrar örneği ile birlikte HPLC ismindeki test (homosistein testi) ile analiz edilir. Yapılacak olan tahlil öncesinde 12 saatlik bir açlık süresi gerekli olabilir. Oldukça maliyetli bir tahlil türüdür ve homosistein testi fiyatı sebebi ile her laboratuvarda işlenemez. Bu test genellikle hastada;

• B12 eksikliği
• Folat eksikliği
• Beslenme bozukluğu 
• Alkol bağımlılığı
• İlaç bağımlılığı
• Genetik bir rahatsızlık
• Homosistinüri hastalığı (çocuklarda)
• Kalp krizi bulgularının olması durumunda tanı koyabilmek amacı ile yapılmaktadır. 

Hamilelikle Homosistein Değerleri Nasıl Olmalı?

Gebelik sürecinde homosistein düzeyi yüksekliği anne karnında bulunan bebeğin düşmesine yani kayıplara, erken doğuma, bebeğin omurga kanalında açıklığın oluşmasına ve buna bağlı olarak sakat doğuma, düşük kiloda doğuma yol açan bir durum olarak değerlendirilmektedir. Bu dönemde anne adayının vücudunda bebeğe kan nakleden damarlar oluşmaktadır. Damarlara alınan her hasar, bebeğin gelişimi üzerinde de olumsuz etkilere sahiptir. Bu yüzden şüpheli bir durum görüldüğünde takibinin sağlanması oldukça önemlidir. 8 Mmol/L değeri ve altında seyretmesi beklenmektedir. Kanda homosistein değerleri bu süreçte takip edilmelidir. 

Bebeklikle Homosistein Değerleri Nasıl Olmalı?

Bebeklik ve çocukluk döneminde homosistein fazlalığı bir enzim türünün eksik olması sebebi ile sık sık görülebilen bir durumdur. Erken damar sertliği ve enfarktüs gibi hastalıklara; bu hastalıkların bir sonucu olarak da erken yaşta ölümlere sebebiyet vermektedir. Bu yüzden şüpheli bir durum görüldüğünde takibinin sağlanması oldukça önemlidir. 8 Mmol/L değeri ve altında seyretmesi beklenmektedir.

Homosistein Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Hastadan alınan örneklerin incelenmesinin ardından sonuçların normal değerlerden daha düşük olması düşük olarak tanımlanır. Homosistein düşüklüğünün başlıca nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Zayıf olunması
• Vücuttaki yağ oranının normal olarak kabul edilen değerlere göre az olması
• Beslenme düzeyinin yetersiz olması
• Sürekli olarak kişinin kendisini aç bırakması
• Sürekli olarak spor yapılması
• Bilinmeyen gıdaların tüketilmesi

Homosistein Düşüklüğü Belirtileri

Homosistein değerlerinin insan vücudunda düşük olmasının belli başlı belirtileri;

• Beslenme alışkanlıklarında değişiklik yaşanması ve özellikle iştahsızlık problemi olması
• Sürekli olarak yorgun hissetme durumu şeklindedir. 

Homosistein Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Homosistein değerlerinin referans değer aralığının üstünde olması durumunda “homosistein yüksekliği” tanısı konur. İnsan vücudunda homosistein yüksekliğinin söz konusu olması hali aşağıdaki nedenlere bağlı bir şekilde görülebilmektedir. Temel nedenin ise beslenme alışkanlığı olduğu unutulmamalıdır.

Homosistein yüksekliği nedenleri:

• Alkol ve sigara kullanımı
• Fazla miktarda kahve tüketimi yapılması
• Vitamin yetersizlikleri (aktif folat, vitamin B6, vitamin B12, betain, magnezyum)
• Genetik mutasyon durumu
• Tiroid hastalıkları
• Böbrek hastalıkları
• Sedef hastalığı
• Kullanılmakta olan bazı ilaçlar
• Şeker hastalığı (diyabet)
• Lupus hastalığı (romatizmal bir hastalık)
• Kalp ve damar hastalıkları
• Kolesterol yüksekliği
• Civa gibi ağır metallerin vücutta birikmesi
• İleri bir yaşta olunması
• Süt ürünleri ve kırmızı et ürünlerinin aşırı miktarda tüketilmesi

Homosistein Yüksekliği Belirtileri

Homosistein yüksekliği 3 farklı şekilde değerlendirilmektedir. 15 – 30 Mmol/L arasındaki değer hafif yüksek, 30 – 100 Mmol/L arasındaki değer orta yüksek ve 100 Mmol üzerindeki değer ağır yüksektir.

Homosistein değerlerinin insan vücudunda yüksek olmasının belli başlı belirtileri;

• Tekrarlayan düşüklerin olması
• Demans (bunama) durumunun söz konusu olması
• Parkinson hastalığının söz konusu olması
• Kalp damar hastalıklarının oluşumu 
• Migren sorunu yaşama
• Sık sık görme sorunu yaşanması
• Yüksek tansiyondan mustarip olma
• Duyma kaybı yaşanması
• Damar içlerinde pıhtılaşma sorunu
• Kemiklerin güçsüzleşmesi şeklinde olabilir. 

Homosistein Yüksekliği Tedavisi

Homosistein yüksekliğinin tedavi edilmesi için hastaya diyet yaptırılmaktadır. Yapılacak olan diyet ile;

• Et ve balık gibi yüksek oranda protein içeren gıdaların tüketiminin azaltılması
• Taze meyve tüketiminin arttırılması
• Yeşil yapraklı sebze tüketiminin arttırılması sağlanmalıdır. 

Bunlara ek olarak ise yapılan egzersiz miktarının arttırılması, alkol tüketiminin azaltılması, kahve tüketiminin azaltılması, sigara kullanımının azaltılması tavsiye edilmektedir.

Başarılı olunamaması durumunda ise tıbbi tedavi yöntemlerine başvurularak; folik asit takviyesi, B vitamini takviyesi ve demir içeren ilaçların takviyesi yapılabilir.

Homosistein Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Vücuttaki homosistein oranını düşürebilmek için kişinin değerleri baz alınarak kendisi için hazırlanmış olan özel bir diyet (homosistein diyeti) programına uyması ve egzersiz miktarını arttırması ilk aşamasıdır. Buna ek olarak alkol, sigara, kahve tüketiminin azaltılması hatta durdurulması; işlenmiş gıda tüketiminin yapılmaması gibi yöntemler izlenir. Başarılı olunamaması halinde ise medikal ilaçların kullanımı ile gerekli düzenleme yapılır.

Homosistein Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Homosistein yüksekliği endotel hasarı, kan basıncının yükselmesi, inme, ateroskleroz ve koroner kalp rahatsızlıkları, enfarktüs riskini fazlası ile arttırmaktadır. Bu sebeple müdahale edilmesi ve tedavinin gerçekleştirilmesi şarttır.