Hipertrikoz, vücutta normalden fazla kıl büyümesiyle karakterize dermatolojik bir durumdur. Hirsutizmden farklı olarak, hormonal dengesizlikle ilişkili değildir ve her iki cinsiyette, her yaş grubunda görülebilir. İşte bu kompleks durumun tüm yönleri:
Hipertrikoz Nedir?
Hipertrikoz, terminal (kalın-pigmentli) veya vellus (ince-renksiz) kılların aşırı büyümesidir. Lokalize (bölgesel) veya generalize (yaygın) formlarda ortaya çıkabilir. Konjenital (doğuştan) veya edinsel (sonradan gelişen) olarak sınıflandırılır. Tarihte "kurt adam sendromu" olarak bilinen nadir genetik formu, mitolojik hikayelere ilham kaynağı olmuştur.
Hipertrikoz Türleri
- Konjenital Hipertrikoz Lanuginosa: Doğumda mevcut ince, uzun kıllar.
- Edinsel Hipertrikoz: İlaçlar, metabolik hastalıklar veya kanser sonrası gelişir.
- Nevoid Hipertrikoz: Doğum lekesi üzerinde lokalize kıl artışı (ör: kuyruk sokumu).
Yaygın Nedenleri
- Genetik Faktörler: MAP2K6 ve SOX9 gen mutasyonları.
- Sistemik Hastalıklar: Hipotiroidi, porfiri, dermatomiyozit.
- İlaç Yan Etkileri: Siklosporin, fenitoin, steroidler.
- Kanser İlişkili: Malignitelerde paraneoplastik sendrom.
Klinik Belirtiler
- Lokalize Form: Yüzde (özellikle alın-burun), kulaklarda veya omuzlarda yoğun kıl kümeleri.
- Generalize Form: Gövde, kol-bacaklarda simetrik kıl artışı.
- Psikososyal Etkiler: Sosyal izolasyon, depresyon, vücut dismorfik bozukluğu.
Teşhis Süreci
- Trikoskopi: Kıl kökü yapısının dermatoskopla incelenmesi.
- Hormon Profili: Testosteron, DHEA-S, TSH seviyeleri.
- Biyopsi: Kıl folikülü histolojisinin değerlendirilmesi.
- Görüntüleme: Altta yatan tümör şüphesinde BT/MRI.
Tedavi Seçenekleri
Kozmetik Yaklaşımlar:
- Lazer epilasyon (Alexandrite/Nd:YAG lazerler en etkilidir).
- Elektroliz: Kalıcı sonuç için 8-12 seans önerilir.
- Kimyasal depilasyon kremleri (dikkatli kullanım şart).
Tıbbi Tedaviler:
- Topikal Eflornitin: Kıl büyüme hızını %70 azaltır.
- Oral Spironolakton: Androjen reseptör blokajı (kadınlarda).
- Psikoterapi: Beden imajı kaygılarının yönetimi.
Özel Durumlar
- Hamilelikte Hipertrikoz: Geçici artış doğum sonrası düzelir.
- İlaç İlişkili Olgular: İlacın kesilmesiyle 6 ayda geriler.
- Malignite Bağlantısı: Altta yatan kanser tedavisi önceliklidir.
Yaşam Kalitesi İçin Öneriler
- Dermatoloji-psikiyatri iş birliği ile çok disiplinli yaklaşım.
- Destek grupları ve hasta derneklerine katılım.
- Güneş koruyucu kullanımı (lazer sonrası hiperpigmentasyonu önler).
Hangi Doktora Başvurulur?
İlk değerlendirme için dermatoloji uzmanı doğru adrestir. Endokrinoloji, genetik veya onkoloji konsültasyonu gerekebilir. Genetik geçiş şüphesinde aile taraması önerilir.
