Hepatit A, karaciğeri etkileyen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Kirli su veya gıdalarla yayılan Hepatit A virüsü (HAV) kaynaklı bu hastalık, akut seyirli olup genellikle kalıcı hasar bırakmaz. Özellikle hijyen koşullarının yetersiz olduğu bölgelerde yaygındır.

Hepatit A Nasıl Bulaşır?
Virüsün temel bulaşma yolu fekal-oral yoldur. Enfekte kişilerin dışkısıyla kirlenmiş su, yiyecek veya eşyalarla temas sonucu yayılır. Kabuklu deniz ürünleri, iyi yıkanmamış sebze-meyveler ve hijyenik olmayan gıda hazırlama koşulları başlıca risk faktörleridir. Bakım evleri, askeri birlikler gibi toplu yaşam alanlarında salgın riski yüksektir.

Belirtiler ve Seyir
Hastalık 15-50 günlük kuluçka süresinden sonra ortaya çıkar. İlk hafta grip benzeri semptomlar görülür:

• Ateş, yorgunluk ve iştahsızlık
• Bulantı, kusma ve karın ağrısı
• Eklem ve kas ağrıları
  İkinci haftada karakteristik bulgular belirir:
• İdrar renginde koyulaşma
• Dışkı renginde açılma
• Göz akında ve ciltte sarılık
• Kaşıntı

Teşhis Yöntemleri

1. Kan Testleri:
   • Anti-HAV IgM antikorları (akut enfeksiyon göstergesi)
   • Karaciğer enzimlerinde yükselme (ALT, AST)
   • Bilirubin seviyelerinde artış
2. Görüntüleme: Ultrasonla karaciğer değerlendirmesi

Tedavi ve Yönetim
Spesifik antiviral tedavi yoktur. Destekleyici yaklaşımlar:

• Dinlenme: Hastalık süresince fiziksel aktivite kısıtlanmalı
• Beslenme: Yağsız, protein kısıtlı diyet; bol sıvı tüketimi
• Semptom Kontrolü: Bulantı önleyici ilaçlar, kaşıntı için kolestiramin
• Alkolden Kaçınma: Karaciğer yükünü azaltmak için 3 ay boyunca

Korunma Stratejileri

1. Aşılama:
   • Çocuklara 18-24. aylarda rutin uygulanır
   • Risk gruplarına (seyahat edenler, sağlık çalışanları) 6-12 ay arayla 2 doz
2. Hijyen Önlemleri:
   • Ellerin sabunla 20 saniye yıkanması (yemek öncesi, tuvalet sonrası)
   • Çiğ gıdaların dezenfekte edilmesi
   • Şüpheli suların kaynatılması
3. Temas Sonrası Profilaksi:
   • Maruziyetten sonraki 2 haftada aşı veya immünoglobulin

Risk Grupları

• Gelişmekte olan ülkelere seyahat edenler
• Erkeklerle cinsel ilişkiye giren erkekler
• Uyuşturucu kullananlar
• Kronik karaciğer hastaları
• Pıhtılaşma faktörü eksikliği olanlar

Komplikasyonlar
%0.1-0.3 vakada fulminan hepatit gelişebilir. Bu durumda:

• Akut karaciğer yetmezliği
• Beyin ödemi
• Kanama diyatezi
• Böbrek yetmezliği
  Hastaların %85’i 3 ayda tam iyileşirken, kronikleşme görülmez.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Sarılık belirtileri ortaya çıktığında
• 38.5°C’yi aşan dirençli ateşte
• Şiddetli karın ağrısı veya kusma durdurulamadığında
• Bilinç bulanıklığı geliştiğinde
  Tanı ve takip için gastroenteroloji veya enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.