Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet), hamilelik sürecinde kan şekerinin yükselmesiyle karakterize edilen ve hem anne hem de bebek sağlığını etkileyebilen bir durumdur. Bu yazıda, gebelikte ideal şeker değerlerini, tehlikeli seviyeleri ve alınması gereken önlemleri detaylıca ele alacağız.
Gebelik Şekerinin Tanısı Nasıl Konur?
Gebelik şekerinin teşhisi genellikle 24-28. haftalar arasında yapılan Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT) ile gerçekleştirilir. Test öncesi 8-12 saatlik açlık sonrası alınan kan örneğinde açlık kan şekeri ölçülür. Ardından 75 gram glukoz içeren solüsyon içirilerek 1. ve 2. saatlerde tekrar kan şekeri değerlerine bakılır.
Normal Kabul Edilen Şeker Değerleri
- Açlık Kan Şekeri: 92 mg/dL’nin altı olmalıdır.
- 1. Saat Tokluk: 180 mg/dL’yi geçmemelidir.
- 2. Saat Tokluk: 153 mg/dL’den düşük olmalıdır.
Bu değerlerin bir veya daha fazlasının yüksek çıkması durumunda gestasyonel diyabet tanısı konulur.
Tehlikeli Şeker Değerleri ve Riskler
Açlık kan şekerinin 126 mg/dL üzerinde veya tokluk değerlerinin 200 mg/dL’yi aşması, tip 2 diyabet varlığına işaret edebilir. Bu durumda anne adayında:
- Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi),
- Erken doğum,
- Sezaryen ihtiyacı,
- Doğum sonrası tip 2 diyabet riski artar.
Bebekte ise iri bebek (makrozomi), doğum travması veya yenidoğanda hipoglisemi gibi komplikasyonlar görülebilir.
Gebelik Şekerinin Yönetimi
Tanı konulduğunda ilk adım, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleridir. Dengeli bir diyetle karbonhidrat alımı kontrol altına alınır ve düzenli yürüyüş gibi hafif egzersizler önerilir. Kan şekeri hedef değerlerde tutulamazsa insülin tedavisi başlanabilir.
Sık Takip Neden Önemli?
Gebelik şekeri olan anne adaylarında haftalık kan şekeri ölçümü ve aylık HbA1c takibi yapılır. Ayrıca, fetal ultrason ile bebeğin büyüme hızı ve amniyon sıvısı kontrol edilir. Doğum sonrası ise 6-12. haftalarda tekrar OGTT yapılarak kan şekerinin normale dönüp dönmediği değerlendirilir.
Anne Adaylarına Öneriler
- Rafine şeker ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.
- Tam tahıllı ürünler, protein ve lif ağırlıklı beslenin.
- Günde 30 dakika tempolu yürüyüş yapın.
- Doktorunuzun önerdiği sıklıkta kan şekeri ölçümü yapın.
Gebelik şekeri, doğru yönetildiğinde risksiz bir hamilelik süreci mümkündür. Ancak kontrolsüz yüksek değerler hem anne hem bebek için ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle düzenli takip ve hekim önerilerine uyum hayati önem taşır.
