Hamilelikte Radyasyon

Hamilelikte Radyasyon Nedir?

Günlük hayatın pek çok alanlarında karşılaşılan konulardan biri de radyasyondur. Radyasyon çok fazla maruz kalındığı zaman birçok ölümcül veya tehlikeli durumların oluşmasına neden olabilmektedir. Enerji parçacıklar ve elektromanyetik dalgalar ile taşınmaktadır. Günümüzde de pek çok hastalığın tanısını koymak amacıyla röntgen, manyetik rezonans ve ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Bundan dolayı hamilelikte tomografi, MR çekimi de bu dönemde ihtiyaç duyulabilmektedir. Radyasyon genel anlamıyla canlılar için zararlı bir durumdur. Bu yüzden anne karnındaki bir bebek için de dozuna ve hamilelik dönemine göre pek çok etkileri bulunmaktadır.

Radyasyon Nelerden Yayılır?

Günlük hayatımızda kullandığımız veya kullanmak zorunda kaldığımız pek çok radyasyon kaynakları bulunmaktadır. Bu radyasyonlara çok fazla maruz kalındığı taktirde tüm canlılar için tehlikeli olduğu bilinmektedir. Bu yüzden hamilelikte radyasyon düşüğe kadar neden olabileceğinden dolayı radyasyondan uzak durulması gerekmektedir. Radyasyon evlerimizde kullandığımız eşyalarda bile bulunmaktadır ancak her eşyada radyasyon dozu farklılık gösterdiğinden dolayı yaydığı tehlikede buna göre değişmektedir.

Radyasyonu yayan kaynaklar ise şu şekilde sıralanmaktadır:

• Cep Telefonları
• Wi-fi
• Mikrodalga fırın
• Bilgisayar
• Nükleer santraller
• Röntgen makineleri
• Uzaktan kumanda cihazları
• Elektrikli ısıtıcılar
• Elektrikli tıraş makineleri

Hamilelikte Radyasyonun Zararları

Radyasyonun yaymış olduğu elektromanyetik dalgalardan dolayı her canlı için tehlikeli bir durumdur. Hamilelikte radyasyon etkisi genellikle çok zararlı olduğu bilinmektedir. Ancak bu durum radyasyonun dozu ve hamileliğin haftasına göre değişmektedir. Evlerde bulunan bilgisayarlar, mikrodalgalar veya televizyonlarda radyasyon bulunmaktadır. Hamilelikte telefon kullanımı da yine ne bebeğe ne de anne adayına zarar verecek düzeyde değildir. Bundan dolayı da anne adayı hamilelik döneminde bu tür eşyalardan kaçınmasına gerek yoktur.

Tomografi gibi görüntüleme sistemleri yüksek dozda radyasyon içermesinden dolayı anne ve bebeğe tehlikeli olabilmektedir. Gebelikte radyasyon maruziyeti açısından en hassas dönem 6 ile 14. haftalar arasında yer almaktadır. Ayrıca 6. haftadan önce yüksek dozda radyasyona maruz kalan anne adayının kanaması gerçekleşebilir ve kanamadan dolayı da düşük yapabilir. 6.haftadan sonra radyasyona maruz kalan bebeklerde ise zeka geriliği, büyüme ve gelişme bozuklukları, nörolojik bozukluklar, sakat veya kanser gibi sorunların oluşması oldukça yüksektir.

Maruz kalınan radyasyonun dozu da bu süreçte oldukça önemlidir. 5 rad doz bebeğe zarar vermemektedir. Bundan dolayı hamilelikte MR çektirmek zarar verebilirken, düşük dozlu röntgenler bebeğe zarar vermemektedir.

Hamileliğin Evrelerine Göre Radyasyonun Yaydığı Risk

Döllenmeden sonraki ilk 2 haftada radyasyona maruz kalan embriyo her ne kadar dirençli olsa da öldürücü etkisi bulunmaktadır. Bu yüzden düşük doz alınsa da anne adayı hamileyse düşük yapabilir veya hamileliği sağlıklı bir şekilde devam edebilir. Gebeliğin 3 ve 8. haftasında ise hamileliğin en kritik olduğu dönemdir. Bu yüzden de en çok dikkat edilmesi gereken dönem bu haftalar arasında yer alır. Ancak yine de radyasyona maruz kalındığı durumlarda hamilelik sonlandırılabilir. 20. hafta sonrasında fetüs tam olarak geliştiğinden dolayı radyasyona karşı dirençlidir.

Hamilelikte Radyasyon Kullanımında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Radyasyon kullanımının gerekli olmadığı durumlarda uygulanması ve maruz kalınması önerilmemektedir. Ancak mecburi bir kullanım olduğu durumlarda da dikkat edilmesi gerekir. Radyasyonun dozu arttıkça yaydığı tehlike de artmaktadır. Bundan dolayı da radyasyon dozunun azaltılması gerekir.

Ayrıca radyasyonun olduğu alanlarda çalışan pek çok insan bulunmaktadır. Bu kişiler mümkün olduğu kadar araya bir engel koyarak çalışmalıdır. Olabilecekleri kadar uzak kalarak radyasyondan az da olsa korunabilirler. Kurşun giysiler giymek, koruyucu bariyerler kullanmak faydalı olacaktır. Bunun yanı sıra maruz kalınan zaman da önemlidir. Süre ne kadar azalırsa alınan doz da azalmaktadır. Bundan dolayı da süre azaltılması gerekir.

Hamilelikte Radyasyondan Korunma Yolları

Çevremizde, evlerimizde pek çok cihaz radyasyon yaymaktadır. Bazen de hastalığın tanısını koyabilmek amacıyla zorunlu bir şekilde radyasyona maruz kalınmaktadır. Radyasyondan tamamen kurtulma şansımız olmasa da radyasyonun yaydığı riski düşürme olanağı bulunmaktadır.

Radyasyondan korunmak için yapılması gerekenler şu şekilde sıralanmaktadır:

• Bilgisayar monitörü alırken düşük radyasyonlu almaya dikkat edin.
• Floresan lambaları, gece lambaları kullanmayın.
• Kullanmadığınız elektroniklerin fişini çekin.
• Yattığınız yerde elektronik cihazlar bulundurmayın.
• Elektrikli saatler, alarmları yatarken başucunuzda bulundurmayın.
• Telefonla çok sık konuşuyorsanız kulaklık ile konuşmaya çalışın.
• Cep telefonlarını kullanırken kalp hizasında bulundurmamaya çalışın.
• Saç kurutma makinelerini mümkün olabildiği kadar az kullanın.
• Elektrikli tıraş makineleri yerine şarjlı tıraş makinelerini tercih edin.
• Mikrodalga fırın çalışırken en az 1m. uzakta durmaya özen gösterin.
• Çamaşır veya bulaşık makineleri çalışırken çok yakınında durmayın.
• Televizyonu en az 2 metre uzakta izleyin.
• Cep telefonuyla konuşma süresini azaltın.

Hamilelikte Radyasyon Nasıl Etkiler Yaratır?

Hamileliğin ilk dönemlerinde radyasyona maruz kalmak hem anne adayını hem de bebeği etkileyebilmektedir. Anne adayı 6. hafta öncesinde eğer maruz kalmışsa ya hep ya hiç diyerek gebelik sona erebilir ya da sağlıklı bir şekilde devam edebilir.

Radyasyondan etkilenen bebekte görülen etkiler şu şekildedir:

• Radyasyon beyin yapısını etkilemişse çocuklarda zeka geriliği, görme bozukluğu veya kafa etrafında küçüklük ortaya çıkabilir.
• Karaciğer ve böbrekleri etkilenen bebeklerde ise gelişme geriliği veya kısırlık meydana gelebilir.
• Kan kanserlerinde veya tiroid hastalıkları görülebilir.

Hamilelikte Telefon Kullanmak Zararlı mıdır?

Günlük hayatımızın vazgeçilmezi olan cep telefonları da radyasyon yayan araçlar arasında yer almaktadır. Hamilelik sürecinde evlerimizde kullandığımız pek çok araçların anne ve bebeğe çok fazla zararı olmadığı bilinse de bu durumu aza indirmek de hem bebek için hem de anne adayı için faydalı olacaktır. Bundan dolayı da hamile olan kadınların cep telefonu ile çok uzun süre konuşmaması önerilmektedir. Bir diğer önemli nokta ise anne adayının uyurken telefonu başucunda tutmaması veya telefonla uyumaması gerektiğidir. Hamilelikte radyasyon zararları daha çok dikkat edilmesi gereken bir konu olduğundan kullanılan araçlar zarar vermese de önlem alınması gerekir.