Hamilelikte burun tıkanıklığı, gebelerin yaklaşık %30-40’ını etkileyen yaygın bir şikayettir. "Gebelik riniti" olarak da bilinen bu durum, hormonal değişimlerle tetiklenir ve genellikle doğum sonrası kendiliğinden düzelir. İşte bu rahatsızlığın nedenleri, güvenli çözüm yolları ve dikkat edilmesi gerekenler:

Hormonal Sebepler ve Fizyolojik Değişimler
Gebelikte östrojen ve progesteron hormonlarındaki artış, burun mukozasının şişmesine ve kan akışının artmasına neden olur. Bu durum burun pasajlarının daralmasına yol açarken, vücuttaki kan hacminin %50 artması da burun damarlarının genişlemesine katkıda bulunur.

Belirtiler ve Tanı
Tıkanıklığa genellikle şu semptomlar eşlik eder:

• Gece artan nefes alma güçlüğü
• Horlama ve ağız kuruluğu
• Kuru öksürük nöbetleri
• Koku alma duyusunda azalma
  Bu şikayetlerin alerji veya sinüzitten ayırt edilmesi için KBB uzmanı değerlendirmesi gerekir.

Güvenli Tedavi Seçenekleri

1. Tuzlu Su Solüsyonları: Okyanus suyu spreyleri veya ev yapımı salin solüsyonlar (%0.9 NaCl) günde 4-5 kez kullanılabilir.
2. Nemin Korunması: Yatak odasında nem oranını %40-60 arasında tutan hava nemlendiriciler gece rahatlatır.
3. Burun Bantları: Nazal dilatör bantlar burun kanatlarını mekanik olarak açar.
4. Hekim Onaylı İlaçlar: Doktor kontrolünde kortikosteroid içermeyen nazal spreyler (kromolin sodyum) kısa süreli kullanılabilir.

Riskli Uygulamalardan Kaçının

• Oral dekonjestanlar (psödoefedrin) ilk trimesterde kesinlikle kullanılmamalı
• Reçetesiz burun spreyleri (oksimetazolin) rebound etki yaparak tıkanıklığı kötüleştirebilir
• Nane/esansiyel yağlar cilt emilimiyle rahimi uyarabilir

Doğal Rahatlama Yöntemleri

• Buhar Soluma: Kaynar suya 1-2 damla tuz ekleyip 10 dakika buharı solumak
• Baş Yüksekliği: Uyurken ekstra yastıkla başı 30 derece yükseltmek
• Masaj Tekniği: Burun köküne parmak uçlarıyla dairesel basınç uygulamak
• Sıvı Desteği: Günde 2.5 litre su + ılık bitki çayları tüketmek

Komplikasyonlar ve Doktora Başvuru Zamanı
Tedavi edilmeyen vakalarda sinüzit, uyku apnesi ve oksijen yetersizliği gelişebilir. Aşağıdaki durumlarda acilen doktora gidin:

• Yeşil/sarı burun akıntısı ve yüz ağrısı
• 38°C’yi aşan ateş
• Nefes darlığı veya göğüste hırıltı
• Şiddetli baş ağrısıyla birlikte burun kanaması

Koruyucu Önlemler

• Sigara dumanı, boya ve kimyasal kokularından uzak durun
• Yatak çarşaflarını haftada 2 kez 60°C’de yıkayın
• Polen mevsiminde penceleri kapalı tutun
• Ani ısı değişimlerinden kaçının

Doğum sonrası 2 hafta içinde şikayetlerin %90’ı kaybolur. Bu süreçte doktor onayı olmadan ilaç kullanmamak, bebek sağlığı açısından kritik önem taşır.