Gözyaşı kanalı tıkanıklığı, gözyaşının buruna iletimini sağlayan kanalların çeşitli nedenlerle daralması veya tamamen kapanması durumudur. Bu sorun, gözde sürekli sulanma, çapaklanma ve enfeksiyon riskiyle kendini gösterir. Yenidoğanlarda sık görülmekle birlikte yetişkinlerde de travma, enfeksiyon veya yaşlanmaya bağlı ortaya çıkabilir.

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığının Başlıca Nedenleri

• Doğumsal Faktörler: Yenidoğanlarda kanal gelişiminin tamamlanmaması (en yaygın neden).
• Enfeksiyonlar: Tekrarlayan göz enfeksiyonları veya sinüzit.
• Travma: Burun veya göz çevresine alınan darbeler.
• Tümörler: Burun içi veya gözyaşı kesesi tümörleri.
• Yaşa Bağlı Değişimler: İleri yaşta kanal dokularının daralması.

Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Hastalığın tipik bulguları arasında gözde sürekli sulanma, sabahları kirpiklerde yapışkan çapak birikimi ve göz kızarıklığı yer alır. Tanıda:

• Fizik Muayene: Gözyaşı kesesine baskı uygulanarak iltihaplı sıvı gelip gelmediği kontrol edilir.
• Boyama Testi: Göze damlatılan özel boyanın buruna ulaşma süresi ölçülür.
• Görüntüleme: Dacryocystografi (kanalların kontrast madde ile görüntülenmesi) veya ultrason.
• Endoskopi: Burun içinden girilerek kanal açıklığı değerlendirilir.

Tedavi Seçenekleri
1. Yenidoğanlarda Konservatif Yaklaşım:

• %90 vakada ilk 1 yılda kendiliğinden düzelir.
• Göz masajı (günde 2-3 kez nazikçe burun köküne baskı).
• Antibiyotikli damlalar (enfeksiyon varlığında).

2. Cerrahi Müdahaleler:

• Probinge: İnce bir sonda ile kanalın açılması (lokal anestezi ile).
• Stent Yerleştirme: Tıkalı bölgeye silikon tüp takılması.
• Dakriyosistorinostomi (DSR): İleri vakalarda yeni bir kanal oluşturulması (endoskopik veya açık cerrahi).

Komplikasyonlar ve Risk Yönetimi
Tedavi edilmeyen vakalarda:

• Gözyaşı kesesinde kronik enfeksiyon (dakriyosistit).
• Göz çevresinde apse oluşumu.
• Görme kaybına yol açabilecek kornea ülserleri.
  Ameliyat sonrası %5-10 vakada tekrar tıkanma görülebilir.

Korunma ve Öz Bakım Önerileri

• Göz hijyenine dikkat etmek (ellerle göz temasından kaçınma).
• Alerji veya enfeksiyon durumunda zamanında tedavi.
• Travmalardan korunmak için koruyucu gözlük kullanımı.
• Sigara dumanı gibi tahriş edicilerden uzak durma.

Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?

• Göz çevresinde ani şişlik ve kızarıklık.
• Ateş eşlik eden şiddetli ağrı.
• Görmede azalma veya ışığa hassasiyet.
  Bu durumlarda göz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.