Glukoz, vücudun temel enerji kaynağı olan basit bir şeker türüdür. Yiyeceklerden alınan karbonhidratların sindirimi sonucu oluşur ve kan dolaşımıyla hücrelere taşınır. Beyin fonksiyonları dahil tüm hayati süreçler için kritik öneme sahiptir. Sağlıklı glukoz seviyelerinin korunması, diyabet gibi kronik hastalıkların önlenmesinde anahtar rol oynar.

Glukozun Vücuttaki Rolü
Glukoz, hücrelerin ana enerji kaynağıdır. Kas hareketlerinden sinir iletişimine kadar tüm biyolojik süreçlerin işleyişini destekler. Pankreas tarafından salgılanan insülin hormonu, glukozun hücrelere girişini sağlayarak kan şekeri seviyesini düzenler. Karaciğer ve kaslarda glikojen olarak depolanır, enerji ihtiyacı anında kana salınır.

Normal Kan Şekeri Değer Aralıkları

• Açlık Kan Şekeri: 70-100 mg/dL (8 saatlik açlık sonrası)
• Tokluk Kan Şekeri: 140 mg/dL altı (yemekten 2 saat sonra)
• HbA1c (3 aylık ortalama): %5.7 altı normal, %5.7-6.4 prediyabet, %6.5+ diyabet

Hiperglisemi (Yüksek Kan Şekeri) Belirtileri
Kan şekerinin sürekli yüksek seyretmesi, diyabetin ana göstergesidir.

• Aşırı susama ve ağız kuruluğu
• Sık idrara çıkma (özellikle geceleri)
• Bulanık görme ve baş ağrısı
• Nedensiz kilo kaybı
• Yaraların yavaş iyileşmesi

Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri) Belirtileri
70 mg/dL altındaki değerler acil müdahale gerektirir.

• Titreme ve terleme
• Çarpıntı ile ani kaygı hissi
• Konsantrasyon bozukluğu
• Bulanık görme veya çift görme
• Şiddetli açlık hissi

Kan Şekeri Ölçüm Yöntemleri

• Parmak Ucu Testi: Evde kullanılan glukometrelerle anlık ölçüm
• HbA1c Testi: Son 3 aylık ortalama kan şekeri düzeyi
• Sürekli Glukoz Monitörü (CGM): Deri altı sensörle 24 saat takip
• Oral Glukoz Tolerans Testi: Şeker yüklemesi sonrası ölçüm

Diyabet Yönetiminde 4 Temel Adım

1. Beslenme Planı: Tam tahıllar, baklagiller ve yeşil yapraklı sebzelerden oluşan düşük glisemik indeksli diyet.
2. Fiziksel Aktivite: Haftada 150 dakika tempolu yürüyüş insülin duyarlılığını artırır.
3. İlaç Tedavisi: Tip 1 diyabette insülin pompası, Tip 2’de metformin gibi oral ajanlar.
4. Düzenli Takip: Endokrinoloji uzmanıyla yılda 4 kez kontrol ve HbA1c ölçümü.

Kan Şekerini Doğal Yollarla Dengeleme

• Tarçın: İnsülin direncini azaltan biyoaktif bileşenler içerir.
• Elma sirkesi: Yemek öncesi 1 tatlı kaşığı tokluk şekerini düşürür.
• Çemen otu tohumu: Çözünür lif içeriğiyle glukoz emilimini yavaşlatır.
• Düzenli uyku: Gece 7-8 saat uyku kortizol seviyesini dengeler.

Doktora Başvurulması Gereken Durumlar

• Açlık kan şekerinin 126 mg/dL üzerinde seyretmesi
• Hipoglisemi ataklarının haftada 2’den fazla olması
• Ayaklarda uyuşma veya karıncalanma hissi
• Görmede ani bulanıklaşma

Kan şekeri dengesi, yaşam kalitesi ve organ sağlığı için hayati önem taşır. Düzenli taramalar ve koruyucu önlemlerle diyabet komplikasyonları önlenebilir.