Gece terlemesi, uyku sırasında giysileri veya çarşafları ıslatacak derecede aşırı terleme durumudur. Basit nedenlerle ortaya çıkabildiği gibi, altta yatan ciddi sağlık sorunlarının habercisi de olabilir. İşte gece terlemesinin detaylı analizi:
Gece Terlemesinin Yaygın Nedenleri
- Enfeksiyonlar: Tüberküloz (en sık neden), HIV, bruselloz, endokardit ve osteomiyelit gibi enfeksiyonlar vücudun termoregülasyonunu bozar.
- Hormonal Bozukluklar: Menopoz, hipertiroidi, feokromositoma ve karsinoid sendrom gibi durumlar otonom sinir sistemini etkiler.
- Kanserler: Lenfoma (özellikle Hodgkin lenfoma), lösemi ve metastatik tümörlerde "B semptomları" arasında yer alır.
- Nörolojik Hastalıklar: Otonom nöropati, inme ve Parkinson hastalığı terleme refleksini bozabilir.
- İlaç Yan Etkileri: Antidepresanlar (SSRI’lar), kortizon, diyabet ilaçları ve ateş düşürücüler.
Endişe Verici Belirtiler (Acil Doktora Başvurmayı Gerektirenler)
- Kilo kaybı (istemsiz 6 ayda >%10)
- Yüksek ateş (38.5°C üzeri)
- Lenf bezlerinde şişlik (boyun/koltuk altı)
- Kanlı balgam veya gece öksürüğü
- Karaciğer/dalak büyümesi
Teşhis Sürecinde Yapılan Tetkikler
- Kan Testleri: Tam kan sayımı, CRP, sedimentasyon, TSH, HIV testi, tüberkülin deri testi.
- Görüntüleme: Akciğer grafisi, toraks/abdomen BT, PET-CT (lenfoma şüphesinde).
- Biyopsi: Lenf nodu veya kemik iliği biyopsisi (hematolojik malignite düşünülüyorsa).
- Gece Terleme Günlüğü: Terlemenin sıklığı, süresi ve eşlik eden semptomların kaydı.
Tedavi Yaklaşımları
- Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Tüberkülozda 6 aylık ilaç tedavisi, hipertiroidide antitiroit ilaçlar.
- Semptomatik Tedavi: Oda sıcaklığını 18-20°C’de tutmak, nem emici yatak kılıfları, antikolinerjik ilaçlar (glycopyrrolate).
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Akşamları baharatlı gıda/alkolden kaçınma, pamuklu pijama kullanımı.
Özel Durumlar
- Menopozda Gece Terlemesi: Hormon replasman tedavisi (HRT) veya fitoöstrojenler etkilidir.
- İlaç Kaynaklı Terleme: Doktor kontrolünde ilaç değişimi veya doz ayarlaması yapılabilir.
- İdiyopatik Hiperhidroz: Botoks enjeksiyonları veya endoskopik torakal sempatektomi (ETS) seçenekleri.
Hangi Doktora Gidilmeli?
- İlk başvuru: Aile hekimi veya iç hastalıkları uzmanı.
- Uzmanlık gerektiren durumlar:
- Enfeksiyon hastalıkları (ateş eşlik ediyorsa)
- Endokrinoloji (tiroid/şeker şüphesi)
- Hematoloji (lenf bezi şişliği varsa)
- Göğüs hastalıkları (öksürük/balgam eşlik ediyorsa)
Gece terlemesi 3 haftadan uzun sürüyorsa veya yukarıdaki alarm belirtileri eşlik ediyorsa, vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Erken tanı, özellikle enfeksiyon ve kanser gibi ciddi durumlarda tedavi başarısını doğrudan etkiler.