Gebelikte vajinal varis, pelvik bölgedeki toplardamarların genişlemesi sonucu oluşan yaygın bir durumdur. Özellikle ikinci ve üçüncü trimesterde hormonal değişimler ve rahmin büyümesine bağlı baskı nedeniyle ortaya çıkar. Vajinal dudaklarda şişlik, ağrı ve mor-kırmızı renkli damar görünümüyle karakterizedir.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Vajinal varisler, gebelikte artan progesteron hormonunun damar duvarlarını gevşetmesi ve büyüyen rahmin pelvik damarlara baskı yapmasıyla oluşur. Kanın bacaklardan kalbe dönüşünü yavaşlatır. Risk faktörleri arasında çoğul gebelikler, aşırı kilo, uzun süre ayakta kalma ve ailede varis öyküsü bulunur.
Belirtiler
- Vajinal bölgede dolgunluk ve basınç hissi
- Vulva çevresinde şişlik ve mor-kırmızı damar kümeleri
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Uzun süre ayakta kalınca artan rahatsızlık
- Bacaklarda eş zamanlı varis görülmesi
Teşhis Yöntemleri
Tanı genellikle fizik muayene ile konulur. Jinekolog, vajinal ve vulvar bölgeyi görsel olarak değerlendirir. Şüpheli durumlarda Doppler ultrason ile damarlardaki kan akımı incelenir. Nadiren MRG, pelvik konjesyon sendromunu ekarte etmek için kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
- Konservatif Yöntemler:
- Gebelik destek külotları veya özel pelvik basınç çorapları
- Sol yana yatarak uyuma (rahmin ana toplardamara baskısını azaltır)
- Ilık kompres ve pelvisi yükselterek dinlenme
- İlaç Tedavisi:
- Doktor önerisiyle venotonik ilaçlar (Diosmin+Hesperidin)
- Topikal heparin kremleri
- Cerrahi Müdahale:
- Doğum sonrası inatçı vakalarda skleroterapi veya lazer
- Embolizasyon (nadiren gebelikte)
Önleme Stratejileri
- Düzenli yüzme veya yürüyüş gibi düşük etkili egzersizler
- Uzun süre hareketsiz ayakta durmaktan kaçınma
- Bacakları kalp seviyesinden yüksekte tutarak dinlenme
- Kabızlığı önleyen lifli beslenme düzeni
Doğum ve Sonrası Süreç
Vajinal varisler normal doğuma engel değildir, ancak epidural uygulamasında teknik zorluk yaratabilir. Doğum sonrası 3-6 ay içinde %70-80 oranında kendiliğinden geriler. İnatçı vakalarda flebolog değerlendirmesi önerilir.
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
Ani ağrı artışı, tromboz şüphesi (sertleşmiş damar), kanama veya ülserasyon durumunda acil tıbbi yardım alınmalıdır. Gebeliğin 28. haftasından sonra artan pelvik basınç, erken doğum işareti olabilir.
