Gebelikte kuyruk sokumu ağrısı (koksigodini), özellikle ikinci ve üçüncü trimesterde sık karşılaşılan bir şikayettir. Pelvik tabanın alt kısmında hissedilen bu ağrı, oturma, uzun süre ayakta durma veya hareket esnasında şiddetlenebilir. Ağrının temel nedeni, büyüyen rahmin leğen kemiği üzerindeki baskısı ve hormonal değişimlerle gevşeyen bağlardır.
Kuyruk Sokumu Ağrısının Nedenleri
- Hormonal Değişimler: Relaxin hormonunun artışı, pelvik bağları ve eklemleri gevşeterek kuyruk sokumu bölgesinde instabilite yaratır.
- Rahim Genişlemesi: Büyüyen rahim, sakrum ve koksiks üzerine baskı uygulayarak sinir sıkışmasına yol açar.
- Bebeğin Pozisyonu: Özellikle arkaya yatık (posterior) pozisyondaki bebekler, kuyruk sokumuna direkt bası yapabilir.
- Geçmiş Travmalar: Düşme veya doğum kaynaklı eski koksiks yaralanmaları, gebelikte alevlenebilir.
Belirtiler ve Tanı
- Otururken veya ayağa kalkarken keskin batma hissi
- Merdiven çıkma veya yürüme sırasında şiddetlenen ağrı
- Kalça hareketlerinde kısıtlılık
- Tuvalet ihtiyacı sırasında rahatsızlık
Tanı için fizik muayene yeterlidir. Doktor, palpasyonla ağrılı noktaları tespit eder. Şiddetli vakalarda MR istenebilir.
Tedavi Yöntemleri
- Fizik Tedavi: Pelvik taban egzersizleri ve derin doku masajı ile kas gerginliği azaltılır.
- Isı Uygulaması: Günde 2-3 kez 15 dakikalık sıcak kompres, kas spazmlarını çözer.
- Duruş Desteği: Özel kuyruk sokumu yastıkları veya donut şeklinde oturaklar baskıyı dağıtır.
- Ağrı Kesiciler: Parasetamol içeren ilaçlar, doktor kontrolünde kısa süreli kullanılabilir.
- Yüzme ve Su Terapisi: Suyun kaldırma kuvveti, eklemlere binen yükü hafifletir.
Önleyici Stratejiler
- Oturma Pozisyonu: Dizleri kalçadan yüksekte tutarak (ayak altına yastık) koksiks üzerindeki basınç azaltılmalı.
- Uyku Pozisyonu: Sol yan pozisyonda yatarken bacaklar arasına yastık konmalı.
- Destek Kemerleri: Pelvik destek bandajları, eklem stabilitesini artırır.
- Yoga ve Pilates: Gebeliğe uygun esneme hareketleri, pelvik dengenin korunmasına yardımcı olur.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Ağrı dinlenmeyle geçmiyorsa
- İdrar tutamama veya bacaklarda uyuşma eşlik ediyorsa
- Ani başlayan şiddetli ağrı doğum belirtisi olabilir
Bu durumlarda kadın doğum uzmanı veya fizyoterapiste danışılmalıdır.
Gebelik sonrası ağrı genellikle 6-8 haftada kendiliğinden kaybolur. Doğumda koksiks zedelenmesi olanlarda fizik tedavi gerekebilir.
