Frankfurter Dikkat Testi, özellikle okul öncesi dönemdeki çocukların dikkat ve konsantrasyon becerilerini ölçmek için geliştirilmiş nöropsikolojik bir değerlendirme aracıdır. Alman psikolog Walter Friedlender tarafından tasarlanan bu test, çocukların görsel algı ve odaklanma kapasitelerini objektif bir şekilde analiz etmeyi amaçlar. Eğitimciler ve klinik psikologlar tarafından yaygın olarak kullanılan test, akademik becerilerle ilişkili dikkat eksikliklerinin erken tespitinde kritik rol oynar.
Testin Amacı ve Kullanım Alanları
Frankfurter Dikkat Testi’nin temel hedefi, 5-7 yaş arası çocuklarda sürdürülebilir dikkat performansını ölçmektir. Okula hazırlık sürecinde çocukların ders dinleme, yönerge takip etme ve görevleri tamamlama becerilerini değerlendirmek için kullanılır. Öğrenme güçlüğü şüphesi olan çocuklarda veya DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu) tanı sürecinde destekleyici veri sağlar. Ayrıca eğitim programlarının etkinliğini ölçmek amacıyla da uygulanabilir.
Test Materyalleri ve Ortam Koşulları
Test, standart bir kitapçık ve kayıt formundan oluşur. Materyal üzerinde 10 satırdan oluşan basit çizimler (balık, kuş, araba vb.) bulunur. Her satırda benzer görseller arasına dağıtılmış hedef figürler vardır. Uygulama için sessiz, iyi aydınlatılmış bir oda gereklidir. Çocuğun rahat bir sandalyede oturması ve materyale 30-40 cm mesafede bakması sağlanır. Test öncesinde çocukla kurulan güven ilişkisi performansı doğrudan etkiler.
Uygulama Prosedürü
- Yönerge Aşaması: Çocuğa "Şimdi seninle bir oyun oynayacağız. Bu sayfadaki tüm balıkları bulup üzerlerine çarpı işareti koymanı istiyorum" gibi basit bir talimat verilir.
- Deneme Uygulaması: Ana teste geçmeden önce benzer bir örnek sayfada pratik yaptırılır.
- Zamanlama: Kronometre ile 90 saniyelik süre başlatılır.
- İşaretleme: Çocuk hedef figürleri buldukça üzerlerine "X" işareti koyar.
- Gözlem: Uygulayıcı, çocuğun davranışlarını (dalgınlık, motivasyon düşüklüğü) not eder.
Değerlendirme Kriterleri
Test sonuçları dört temel parametreye göre analiz edilir:
- Doğruluk: İşaretlenen hedef figürlerin toplam hedefe oranı.
- Atlanan Hedefler: Fark edilmeyen hedef sayısı.
- Hatalı İşaretlemeler: Yanlış figürlere konan işaretler.
- Dikkat Dalgalanması: Performanstaki tutarsızlıklar.
Norm Değerleri ve Yorumlama
Test sonuçları, yaş ve sınıf düzeyine göre oluşturulmuş norm tablolarıyla karşılaştırılır. Örneğin 6 yaş için 90 saniyede 25 hedefin en az 18’ini doğru işaretlemesi beklenir. Düşük performans; dikkat süresi kısalığı, görsel tarama becerisi eksikliği veya impulsiviteyi işaret edebilir. Ancak tek başına tanı koydurmaz, mutlaka klinik gözlemle desteklenmelidir.
Avantajları ve Sınırlılıkları
Testin en büyük avantajı uygulama süresinin kısa olması ve çocuklar için oyun benzeri bir deneyim sunmasıdır. Kültürel farklılıklardan etkilenmemesi de güçlü yönüdür. Sınırlılıkları arasında yalnızca görsel dikkati ölçmesi, işitsel dikkati değerlendirememesi sayılabilir. Ayrıca aşırı kaygılı çocuklarda performans gerçek potansiyeli yansıtmayabilir.
Kimler Uygulayabilir?
Testi yalnızca bu alanda eğitim almış uzmanlar (psikologlar, psikiyatristler, özel eğitim uzmanları) uygulayabilir. Uygulayıcının testin püf noktaları ve hata kaynakları konusunda sertifikalı eğitim almış olması gerekir. Sonuçların yorumlanmasında çocuğun gelişim öyküsü ve diğer değerlendirme bulguları birlikte ele alınmalıdır.
Test Sonrası Süreç
Düşük puan alan çocuklar için dikkat geliştirici egzersizler (Labirent bulmaca, Spot farkı oyunları) planlanır. Eğitsel müdahalelerle 3-6 ay sonra testin tekrarlanması önerilir. DEHB şüphesi güçlüyse TOVA veya MOXO gibi bilgisayarlı dikkat testleriyle destekleyici veri toplanır.
