Florozis, diş minesinde aşırı florür alımına bağlı olarak gelişen bir mine hipomineralizasyonudur. Genellikle çocukluk döneminde (0-8 yaş) diş gelişimi sırasında yüksek florüre maruz kalınması sonucu oluşur. Bu durum, dişlerde beyaz lekelerden kahverengi çukurlara kadar değişen görünüm bozukluklarına yol açar.
Florozisin Nedenleri
- İçme Suyu: Yeraltı sularında yüksek florür seviyeleri (1.5 ppm üzeri) en yaygın nedendir.
- Florür Takviyeleri: Kontrolsüz kullanılan diş macunları veya florür tabletleri.
- Beslenme: Florürle zenginleştirilmiş tuz veya bazı deniz ürünlerinin aşırı tüketimi.
- Endüstriyel Maruziyet: Alüminyum ve fosfat endüstrisi çalışanlarında görülebilir.
Belirtiler ve Klinik Görünüm
Florozis şiddetine göre sınıflandırılır:
- Hafif Form: Mine yüzeyinde tebeşirimsi beyaz çizgiler veya lekeler.
- Orta Şiddetli: Sarı-kahverengi lekeler ve yüzey pürüzlülüğü.
- Şiddetli Form: Derin çukurlar, kırılgan mine yapısı ve geniş renk değişimleri.
Tanı Yöntemleri
- Klinik Muayene: Diş hekimi tarafından karakteristik lekelerin görsel değerlendirmesi.
- Ayırıcı Tanı: Mine hipoplazisi, amalgam lekeleri veya travmatik lezyonlardan ayırt edilmesi.
- Epidemiyolojik Veri: Hastanın çocukluk dönemindeki yaşadığı bölgenin su florür seviyelerinin incelenmesi.
Tedavi Seçenekleri
- Beyazlatma: Hidrojen peroksit ile hafif lekelerin giderilmesi.
- Mikroabrazyon: Alümina partikülleri ile yüzey lekelerinin aşındırılması.
- Kompozit Dolgular: Orta şiddetteki defektlerin restorasyonu.
- Laminalar: Ön dişlerde şiddetli florozis için porselen kaplamalar.
- Tam Kron Kaplamalar: Geniş mine kaybı olan dişlerde tercih edilir.
Korunma Stratejileri
- Su Analizi: İçme suyundaki florür seviyesinin 0.7-1.2 ppm aralığında tutulması.
- Çocuklarda Diş Macunu Kullanımı: Bezelye büyüklüğünde florürlü macun kullanımı (3 yaş üstü).
- Takviye Kontrolü: Florür tabletlerinin sadece hekim reçetesiyle alınması.
- Beslenme Düzeni: Florür içeren balık ve çay tüketiminin sınırlandırılması.
Risk Grupları ve Epidemiyoloji
Endemik bölgeler (Türkiye’de Isparta, Afyon) ve tarım alanlarındaki kuyu sularını kullanan topluluklarda sıktır. 6-15 yaş grubunda prevalans %40’a kadar çıkabilir. Hamilelerde yüksek florür alımı, fetüsün diş tomurcuklarını etkileyebilir.
Komplikasyonlar ve İlişkili Sorunlar
- Estetik kaygılar nedeniyle psikososyal etkiler.
- Mine yüzeyindeki pürüzlerin diş çürüğü riskini artırması.
- Şiddetli vakalarda diş hassasiyeti ve fonksiyon kaybı.
Hasta Yönetimi ve Takip
Florozis tedavisinden sonra 6 aylık kontrollerle restorasyonların durumu değerlendirilir. Koruyucu uygulamalar (fissür örtücü, florür jelleri) çürük önleme açısından kritiktir. Ailelere çocukların florür alımını dengelemek için pratik eğitimler verilmelidir.
