FFR

FFR Nedir?

FFR, basınç ölçümü yöntemiyle gerçekleştirilen epikardiyal koroner darlığına yönelik değerlendirme fırsatı veren bir işlemdir. Bu işlem Fractional Flow Reserve sözcüklerinin kısaltmasıdır. Türkçede ise fraksiyonel akım rezervi olarak bilinmektedir. Söz konusu işlem kişide stenozun kalp kasına yönelik olan oksijen iletme sürecini engelleme ihtimaline bakılır.  Basınç farklılığına yönelik ölçüm yapılarak bir sorun olup olmadığına bakılır.

Fraksiyonel akım rezervi ölçümünde stenoz öncesi ve stenoz sonrası basınç oranı ölçülmektedir. Ölçüm sonucu mutlak sayı olarak ortaya çıkar.  Bu işlem koroner arterde yer alan stenozların fonksiyonel önemini ortaya koymak için 1990’lı yıllardan itibaren kullanılmaya başlamıştır.

FFR sırasında belirli bir stenoz varlığında yer alan maksimum miyokardiyal kan akışı dağılımının normal maksimum akışa olan oranına bakılır.  Akış ve basınç arasında bir orantı bulunmaktadır. Direnç minimum seviyedeyse ve sabit kalıyorsa, maksimal hiperami anında bir değerlendirme kriteri olarak kullanılabilir.

Kateter laboratuvarında fizyolojik lezyon değerlendirmesi sırasında FFR yaygın kullanılan bir yöntemdir.   Bu işlem için hasta seçimi çok önemlidir.

FFR Hangi Durumlarda Yapılabilir?

FFR testi ilk olarak kan dolaşımını değerlendirmek adına tek damar hastalığına yönelik şüphelerde ve orta dereceli lezyonlarda uygulanmaktayken günümüzde birçok klinikte ve anatomik durumlarda tercih edilebilmektedir.

FFR testi şu durumlarda da yapılabilir;

• Çoklu damar hastalıklarında
• Akut koroner sendromu şikayetlerinde
• Sol ana lezyonlarda
• Sıralı darlıklar görülmesi
• Yaygın ateroskleroz 
• Greftleri baypas durumlarında da uygulanabilir.

Bu yöntem günümüzde Avrupa’da anjiyografik ara koroner lezyonlarını değerlendirirken kullanılmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri sınırlarında da stabil kalp hastalığı olan hastalarda yeniden damarlanma konusunda kararı vermede bir değerlendirme ölçütü olarak tercih edilmektedir. Doktorun uygun görmesi durumunda FFR testine başvurularak sonuçlar değerlendirme amaçlı kullanılabilir.

FFR Nasıl Yapılır?

FFR uygulaması kateterizasyon laboratuvarlarında koroner anjiyografinin ardından yapılmaktadır. Bu işlem için bir kateter ve basınç izleme teli ile hiperemik uyarı kullanılır.

 FFR testi şu şekilde yapılmaktadır;

• Basınç kablosu basınç sinyallerinin ve Ffr değerlerinin görüntülendiği ara yüze bağlanır. Basınç teli hastanın dışında yer almalıdır.
• Basınç teli tanıtıcı iğne sayesinde kılavuz katetere sokulmaktadır. İşlem sırasında kılavuz telin ucu, kılavuz kateter ile basınç telinden gelen basıncın eşit olması adına biraz dışarıda olmalıdır.
• Basınç teli koroner artere doğru ilerletilir. Sensor stenozun 2 cm kadar yakınına yerleştirilir. Böylece kateter ve sensor teli basınçları anlık olarak kayıt altına alır.
• Sonrasında gerekli ilaçlar verilir ve 30 saniye kadar ölçüm değişimleri incelenir.

FFR uygulaması sırasında lezyonun şiddetinin doğru ölçümlenmesi adına basınç, sıcaklık ve akışı ölçebilen telin ucunda özel küçük bir sensor yer alır.

FFR Yaparken Nelere Dikkat Edilmelidir?

FFR testi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bu noktalar şu şekildedir;

• Yan delikli olan kateter kullanıldığında bir tek intrakoroner ilaç uygulaması güvenilir olmayabilir. Ayrıca kılavuz kateter ucunda kayıt altına alan basınç da yanlış ölçümlenebilir.
• Basınç teli ambalaj bobininden çıkarılırken ya da ucuna şekil verilirken sensor zarar görebilir. Bu yüzden sensorun zarar görmemesi için titiz olunmalıdır.
• FFR kardiyoloji bölümünde kullanılır. İşlem sırasında introdüser iğneler kullanılır. Kullanılan iğnelerin ince olması daha doğru olacaktır.
• Dolaşıma bağlı kan akışı koroner ostiumun tarafından sınırlanabilir. Bu durumda kılavuz kateterin tıkanma durumu olabilir. Bu durumu yaşamamak adına kılavuz kateter tam oturtulmalıdır.

FFR uygulaması basınç ölçümüne dayanan hücre katmanlı kalp kasını besleyen atardamarların dar olması durumlarının değerlendirilmesinde etkili bir yöntemdir. İşlemin bu alanda deneyimli bir ekip tarafından gerçekleştirilmesi güvenilir sonuçlar alınmasını sağlayacaktır. Kişide yaşanan darlıklardan hangisinin tehlikeli boyutta olduğunu belirleyebilmek adına FFR yöntemi ile basınç ölçümü yapılır.

FFR Avantajları Nelerdir?

FFR uygulaması koroner anjiyografi, intravasküler ultrason ve CT koroner anjiyografi gibi daralan koroner arterlerinin değerlendirilmesi adına diğer tekniklerden daha avantajlıdır.    FFR anatomik olarak görülen bir tıkanıklığı işlevsel şekilde önemsiz yapan yardımcı akışın da hesaba katıldığı bir ölçüm işlemidir.

Standart bir anjiyografi bir daralmayı ölçerken gerçek durumdan daha az ya da daha fazla daralma olduğunu söyleyebilir. Bu yöntemle sadece bir damardaki görsel kontrast hale getirilebildiği için doğru tahminde bulunmak zor olabilir. Ancak FFR uygulaması ile daha doğru ve güvenilir sonuçlar elde edilebilir.

FFR testi ile daralan bir damarın gösterdiği etkileri gerçek zamanlı olarak görmek mümkündür.  Bu yöntem invaziv bir yöntemdir. Test sırasında kalp kasının iş yükü ve oksijen ihtiyacını arttırmak adına fiziksel egzersizler ve intravenöz ilaçlar kullanılmaktadır.  Özellikle güvenilir sonuçlar elde edilmesi adına FFR çok avantajlı bir teknik olacaktır.