Faranjit, boğazın arka duvarını kaplayan mukozanın iltihaplanmasıdır. Akut ve kronik olarak ikiye ayrılan bu rahatsızlık, yutkunma güçlüğü ve boğaz ağrısıyla karakterizedir. Viral veya bakteriyel kaynaklı olabilen faranjit, doğru tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Akut ve Kronik Faranjit Türleri
Akut faranjit aniden başlar ve genellikle 1-2 hafta içinde düzelir. Soğuk algınlığı veya grip virüsleriyle tetiklenebilir. Kronik faranjit ise uzun süreli tahriş sonucu gelişir. Sigara, alerji veya reflü gibi faktörler mukozada kalıcı hasara neden olur. Ses kısıklığı ve sürekli boğaz temizleme ihtiyacı tipik belirtilerdir.

Faranjitin Yaygın Belirtileri

• Yutkunurken şiddetlenen boğaz ağrısı
• Boğazda kuruluk ve kaşıntı hissi
• Bademciklerde şişme ve kızarıklık
• Öksürük ve ses kısıklığı
• Boyun lenf bezlerinde hassasiyet
• Ateş ve halsizlik (özellikle bakteriyel enfeksiyonlarda)

Faranjite Neden Olan Faktörler
Viral enfeksiyonlar (%80 vakadan sorumlu) ve bakteriler (A grubu beta hemolitik streptokok) başlıca nedenlerdir. Sigara, kuru hava, reflü, alerjenler ve bağışıklık sistemi zayıflığı riski artırır. Kimyasal irritanlara mesleki maruziyet de kronik faranjite yol açabilir.

Teşhis Yöntemleri
Doktor fizik muayenede boğaz kızarıklığı ve beyaz lekeler arar. Hızlı strep testi veya boğaz kültürü ile bakteriyel enfeksiyon doğrulanır. Kronik vakalarda endoskopi, reflü veya alerji testleri gerekebilir.

Tedavi Yaklaşımları

• Viral Faranjit: İstirahat, bol sıvı ve ağrı kesiciler (parasetamol)
• Bakteriyel Faranjit: 10 günlük penisilin veya alternatif antibiyotikler
• Semptomatik Tedavi: Tuzlu su gargarası, pastiller ve ılık bitki çayları
• Kronik Faranjit: Altta yatan reflü veya alerji tedavisi, sigaranın bırakılması

Evde Uygulanabilecek Destekleyici Yöntemler

• 1 bardak ılık suya 1 çay kaşığı tuz ekleyerek günde 3 kez gargara
• Bal-zencefil karışımı ile boğaz yumuşatma
• Nemlendirici kullanarak ortam nemini %40-60 arasında tutma
• 2 litre su tüketimi ile mukozayı nemli tutma

Komplikasyon Riskleri
Tedavi edilmeyen bakteriyel faranjit, romatizmal ateş veya böbrek iltihabına yol açabilir. Kronik vakalarda solunum yolu daralması veya apne gelişebilir.

Korunma Stratejileri

• Elleri sık sık yıkamak ve hasta kişilerle temastan kaçınmak
• Sigarayı bırakmak ve pasif içicilikten uzak durmak
• Reflüyü tetikleyen baharatlı/yağlı gıdalardan kaçınmak
• Alerji testi yaptırarak alerjenlerden korunmak

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Boğaz ağrısı 48 saatten uzun sürerse, ateş 39°C’yi geçerse veya nefes almada güçlük başlarsa acilen KBB uzmanına gidilmelidir. Yutkunamama ve tükürükte kan görülmesi acil müdahale gerektirir.