Erken Boşalma
Erken boşalma, cinsel ilişkiye girdikten kısa bir süre sonra boşalmanın yaşanması durumu olup tespitinden sonra uygun olan tıbbi, fiziksel ve psikpoterapatik yöntemlerden biri uygulanır.
Erken Boşalma Nedir?
Erkeklerde erken boşalma 60 yaşın altında en sık görülen cinsel işlev bozukluğu olarak bilinmektedir. Tıpta ejeculatio praecox olarak adlandırılmaktadır. Çalışmalar dünya çapında erkeklerin% 20 ila 30'unun bu durumdan etkilendiğini göstermektedir.
Erkeğin cinsel ilişkiden önce veya penisin vajinaya girmesinden yaklaşık bir dakika sonra düzenli olarak boşaldığı durumlarda erken boşalmadan bahsedilmektedir. Bunun nedenleri hem psikolojik hem de nörobiyolojik olabilmektedir.
Erken Boşalma Belirtileri Nelerdir?
Erken boşalma durumunda genelde üç temel belirtilerin varlığı beklenmektedir. Bu belirtiler aynı zamanda tanı için önemli kriterler olup, bunların varlığında erken boşalmanın tanısı konulmaktadır. Erken boşalma için üç ana belirtiler şunlardır:
- Vajinal penetrasyondan (vajinaya girişten) önce veya sonraki bir dakika içinde hemen hemen her zaman meydana gelen kontrolsüz boşalma
- Vajinal penetrasyonların hepsinde veya hemen hemen tamamında boşalmanın geciktirilememesi
- Hayal kırıklığı, umutsuzluk, rahatsızlık ve / veya cinsel temastan kaçınma gibi kişinin kendisi için olumsuz sonuçlar
Erken boşalmada cinsel ilişki sırasında penis vajinaya girdikten kısa bir süre sonra boşalmaktadır. Bu sürenin ne kadar kısa olabileceğinin tanımı değişmektedir. Çoğu uzman, erkeğin yaklaşık bir dakika içerisinde boşalmasından bahsetmektedir. Bazı uzmanlar ise ilgili kişinin kendi bakış ve kendisinin algıladığı zaman periyodu açısından çok kısa algılanıp algılanmamasının çok önemli olduğunu vurgulamaktadır. Sağlıklı erkeklerde penis boşalmadan ortalama üç ila beş dakika önce vajinada bulunmaktadır.
Etkilenen erkekler genellikle boşalmalarını kontrol edememekte ve kasıtlı olarak geciktirememektedirler. Erken boşalmanın önemli bir sonucu erkekler için yarattığı psikolojik baskıdır. Hayal kırıklığı ve korku, eşi ile sorunlar ve hatta cinsel ilişkinin tamamen terk edilmesi gibi olumsuz sonuçla ortaya çıkabilmektedir.
Erken boşalmanın en şiddetli şekli ‘ejaculatio ante portas’ olarak adlandırılmaktadır. Cinsel işlev bozukluğunun bu formunda erkek vajinaya girmeden önce boşalmaktadır.
Yaşam boyu (birincil) ve edinilmiş (ikincil) erken boşalma şekli vardır. Yaşam boyu olan şeklinde adam mastürbasyon yaparken bile boşalmayı neredeyse kontrol edememektedir. Bu form edinilen formdan çok daha sık görülmektedir. Bilim adamları bunun nedeninin serotonin dengesinde olabileceğini düşünmektedirler. Bazıları ise genetik açıdan gerçekleşen değişikliklerden şüphelenmektedirler.
Hastalığın edinsel şekli ise genellikle başka bir hastalıkla bağlantılı olarak ortaya çıkmaktadır. Bunlar arasında tiroid bezi hastalıkları, prostat iltihabı veya erektil disfonksiyon bulunmaktadır. Psikolojik şikayetler de erken boşalmaya yol açabilmektedir.
Erken Boşalma Nedenleri Nelerdir?
Erken boşalma henüz yeterince açıklığa kavuşmamış çeşitli nedenlere sahip olabilmektedir. Psikolojik nedenlere ek olarak araştırmacılar ayrıca nörofizyolojik nedenlerden şüphelenmektedirler. Nörofizyolojik nedenler sinir hücreleri arasındaki sinyal iletiminde yatan nedenlerdir.
Çeşitli faktörler erken boşalmayı teşvik edebilmektedir. Bu örneğin bağımsız bir cinsel bozukluk olarak veya erken boşalma ile ortaya çıkabilecek erektil disfonksiyonu (erektil iktidarsızlık) olabilmektedir.
Ayrıca bir erkeğin ne sıklıkla cinsel ilişkiye girdiği de boşalma süresini ne kadar iyi kontrol edebileceğini etkilemektedir. Seksologlar düzensiz ilişkinin erken boşalmayı teşvik edebileceğine inanmaktadır. Cinsel deneyimsizlik de erken boşalmayı teşvik edebilmektedir.
Erken boşalmanın olası psikolojik nedenleri erken çocukluk cinsel bozuklukları, kısıtlayıcı seks eğitimi, cinsel performans düşüncesi ve cinsellik ve başarısızlık korkusu hakkında gerçekçi olmayan fikirleri içerebilmektedir. Anksiyete bozuklukları da erken boşalma ile ilişkili olabilmektedir. Örneğin erken boşalma korkusu bir çiftin cinsel ilişkisini önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bununla birlikte anksiyetenin erken boşalmanın sonucu veya nedeni olup olmadığı net olarak belirlenmemiştir.
İdrar yolu enfeksiyonları ve diabetes mellitus (şeker hastalığı) gibi fiziksel hastalıklar erken boşalma sebebleri arasında yer almaktadır. Aynı zamanda çeşitli ilaçların yan etkileri de erken boşalmaya neden olan faktörler olarak sayılabilir. Bunlar arasında belirli ağrı kesiciler (opiatlar) ve otonom sinir sisteminin (sempatomimetikler) bir parçası olan sempatik sinir sistemini etkileyen aktif maddeler bulunmaktadır.
Erken boşalma olan bazı erkeklerde erektil iktidarsızlık aynı zamanda ortaya çıkmaktadır. Bu durumda tedavi öncelikle erektil iktidarsızlığın tedavisine yönelik olmaktadır.
Beyindeki çeşitli nörotransmitterler (kimyasal haberciler) boşalmayı etkilemektedir. Mutluluk hormonu olarak da bilinen haberci madde serotonin boşalmayı tetiklemede rol oynamaktadır. Beyindeki serotonin seviyesi arttığı durumlarda boşalma süresi uzatılabilmektedir. Bu nedenle beyindeki serotinon dengesini etkileyen ilaçlar erken boşalmanın ilaç tedavisinde kullanılmaktadır.
Erken boşalmanın belirtileri nelerdir kısmında belirtildiği üzere rahatsızlığın yaşam boyu (birincil) ve edinilmiş (ikincil) formu arasında bir ayrım yapılmaktadır.
Yaşam boyu ejaculatio praecox ile erken boşalma, cinsel aktivitenin başlangıcı ile bazen mastürbasyon sırasında bile meydana gelmektedir.
Mevcut araştırmalar neden olarak beyindeki haberci serotoninin kısmen genetik olarak değiştirilmiş dengesini ortaya koymaktadır. Sinir sistemi parasempatik ve sempatik bir kısımdan oluşur. Parasempatik sinir sistemi diğer şeylerin yanı sıra heyecanı arttırmaktan sorumludur. Zirveye ulaştığında sempatik sinir sistemi aktif hale gelmektedir. Sfinkter (kanalı açıp kapatan kas halkası) idrar yolu için açılırken mesane boynunun kapanmasına neden olmakta ve bunun sonucunda orgazm oluşmaktadır. Bu iki sistem arasındaki etkileşim erken orgazmı olan hastalarda dengede değildir. Sempatik sinir sistemi parasempatik sinir sistemini çok erken değiştirmektedir. Bunun nedeni nörotransmitter serotonin sinirler arasındaki sinaps boşluğunda yeterince uzun kalamamasıdır. Sonuç olarak uyaranlar bir sinapstan diğerine çok hızlı akmaktadır.
Bununla birlikte edinilmiş erken boşalma genellikle altta yatan bir hastalığın sonucu olmaktadır. Sadece normal boşalma döneminden sonra ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle aşağıdaki hastalıklar erken boşalma tedavi edilmeden önce tedavi edilmelidir:
- Balanit (glans iltihabı): Kızarıklık ve şişlik ile klasik penisin baş kısmının iltihabı. Sünnetsiz olanlarda sünnet derisi daralması, şiddetli mastürbasyon, çok az veya çok fazla hijyenden kaynaklanmaktadır.
- Frenulum breve (sünnet derisi ile penis başı arasındaki kısalmış bağ): Doğumsal veya glans iltihabı nedeniyle olabilmektedir. Çok kısa olan bağ cinsel ilişki sırasında ağrılı yırtılmalara neden olmaktadır.
- Üretrit (idrar yolunun iltihabı): Genellikle gonore ve cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Şüpheli belirtiler idrar yaparken ağrı ve akıntıdır.
- Prostatit (prostat iltihabı): Etkilenen insanlar sürekli ağrı içinde idrar yapmak zorundadır. Ancak dışkılama sırasında da ağrı yapabilmektedir.
- Hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması) erken boşalmaya neden olabilmektedir. Belirtileri: çarpıntı, yüksek tansiyon ve terleme.
- Multipl skleroz veya serebral palsi gibi nörolojik hastalıklar boşalma sorunlarını daha da kötüleştirebilir.
- Psikolojik sorunlar
Erken Boşalma Teşhisi
Erken boşalmadan etkilenen çok az sayıda erkek doktora başvurmakta ve tıbbi tedavi istemektedir.
Erken boşalma için doğru danışılacak ve muayene olunacak kişi bir üroloji uzmanıdır. Hekimin teşhis koyması için önce hastaya aşağıdaki konuları kapsayan bazı sorular soracaktır:
- Erkeğin cinsel gelişimi ile ilgili sorular
- Erkeğin sahip olduğu cinsel deneyimler
- İlgili kişide cinsel ilişki sırasında yaşanan sorunlar
Doktor ayrıca erken orgazm korkusunun olası bir nedeni olup olmadığını da belirlemeye çalışacaktır. Birçok durumda tıbbi geçmiş (anamnez) erken boşalmanın nedeni hakkında çok şey söyleyebilmektedir. Hastanın tıbbi geçmişi ilgili kişinin iç tutumu hakkında bilgi sağlamakta ve buna bağlı orgazm sorunlarını yansıtabilmektedir. Bu faktörler terapi açısından özellikle önemli olmaktadır.
Genelde hekim penisin vajinaya girmesi ile boşalma arasında iki dakikadan az zaman olduğu takdirde erken boşalmayı teşhis etmektedir. Cinsel ilişki sırasında da boşalma süresini kontrol edememektedir.
Erken Boşalma Tedavisi
Tıbbi açıdan erken boşalma tedavisi kesinlikle gerekli değildir. Genellikle etkilenen kişi veya partneri bundan muzdarip olduğunda gerekli olmaktadır. Erken boşalmanın nedenine bağlı olarak tedavide fiziksel, tıbbi veya psikoterapötik yaklaşımlar kullanabilmektedir.
Cinsel ilişkiden önce sık mastürbasyon veya orgazm bazı erkeklere yardımcı olabilmektedir. Ayrıca etkilenenlerin boşalma zamanlamasını daha iyi algılamayı ve kontrol etmeyi öğrenebilecekleri bazı yöntemler vardır. Bunlar örneğin durdur-başlat yöntemini (‘start-stop yöntemi’) ve squeeze yöntemi içermektedir. Bu yöntemler aşağıda detaylı açıklanmıştır.
Psikoterapötik Önlemler
Erken boşalma terapisinde psikoterapide yer alan çeşitli yöntemler kullanılarak yapılabilir:
- Seks terapisi
- Davranışçı terapi
- Çift terapisi
- Aile terapisi
Partnerin terapiye de katılması yararlı olabilmektedir. Psikoterapi kaygıyı hafifletmeye ve korku ve erken boşalmadan oluşan kısır döngüyü kırmaya yardımcı olabilmektedir. Ek olarak psikoterapi sıkışmış davranışları ve düşünce kalıplarını değiştirmede ve ayrıca cinsel baskıyı hafifletmede yararlı olmaktadır.
Stop-Start Yöntemi
Stop-start yöntemi erkeğin uyarılmasını daha iyi kontrol etmeyi öğrenmesine yardımcı olmaktadır. Bunun amacı boşalmayı geciktirmektir. Bu önlem için adam kritik eşiğe yaklaşana kadar mastürbasyon yapmaktadır. Sonra heyecanın azalmasını beklemekte ve heyecanı azaldığında tekrar mastürbasyon yapmaya başlamaktadır. Bu süreç adam boşalmasını daha iyi kontrol edebilene kadar devam etmektedir.
Squeeze Yöntemi
Bu yöntem stop-start yönteminin bir başka varyantıdır ve boşalma süresini geciktirmek için tasarlanmıştır. Bu yöntemde erkek doruktan kısa bir süre önce cinsel ilişkiyi durdurmaktadır. Bu istenmeyen zirvenin zamanını daha kesin olarak algılamaya ve böylece daha iyi etkileyebilmeye yaramaktadır. Ayrıca penis baş parmağıyla glans bölgesinde bastırılır. Bu hareket penisteki kan miktarını azaltmakta ve böylece boşalma refleksini kesmektedir. Buda gecikmiş boşalmaya yol açmaktadır.
İlaç Tedavisi
İlaçlar boşalma süresini birkaç dakika artırabilmektedir. Ancak genelde kullanılmamakla beraber erken boşalma bir erkek için büyük bir yük haline gelmişse bir tedavi seçeneği olarak göz önüne alınmalıdır. İlaçlar içerisindeki etkin maddeler çeşitli yan etkilere sahip olabilmektedir.
Genelde ilaç tedavisi oral (ağızdan) veya penisin ucuna uygulanan içermektedir. Tedavide kullanılan ilaçlar genellikle seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) grubundan ajanları içermektedir. Bu ilaçlar tablet olarak alınmaktadır. SSRI'lar genellikle depresyon tedavisinde kullanılmaktadır. Bu ilaçların yan etkilerinden biri olan boşalma süresinin uzaması erken boşalmayı tedavi etmek için kullanılmaktadır.
Diğer bir alternatif lokal anestezi içeren kremler, jeller veya spreyleri içermektedir. Bu ilaçlar penis başlarına uygulanmakta ve penisi daha az hassas hale getirmektedir.
İlaçlar her zaman diğer aktif bileşenlerle etkileşime girebilmektedir. Bu nedenle tedaviye başlamadan önce aldığınız diğer ilaçlar hakkında doktora bilgi vermeniz önerilmektedir. Bu aynı zamanda ilaç intoleransı veya alerjileri için de geçerli olmaktadır.
Erken Boşalma Tedavi Edilmezse
Hızlı boşalma etkilenenleri genellikle zihinsel olarak olumsuz yönde etkilemekte ve bir yük olarak algılanmaktadır. Bazen erken boşalma nedeniyle kadın tatmin olmamakta. Bu düzelmediği ve uzun süreli olduğu durumlarda öfke ve hayal kırıklığı büyümekte ve hatta cinsel yakınlıktan kaçınmaya başlamaktadırlar. Önemli bir nokta ise erken boşalma gerçek bir hastalık değildir. Etkilenenler ve eşleri bu durumla başa çıktığı ve erken boşalmanın altında yatan gerçek bir hastalık olmadığı sürece bir sorun olmamaktadır. Ancak cinsel tatminin azalması ve eşler arası çatışmaları genelde olumsuz yönde etkilemektedir.
Erken Boşalmaya Ne İyi Gelir?
Erken boşalma doğrudan önlenemeyen cinsel bir hastalıktır. Bununla birlikte çeşitli yöntemler sizin veya eşinizin kendi uyarılmanızı daha iyi algılamanıza ve boşalma süresini daha iyi kontrol etmenize yardımcı olabilmektedir.
Bu yöntemler durdur-başlat yöntemi ve sıkma yöntemini içermektedir. Her iki yöntem de doruktan kısa bir süre önce mastürbasyon veya eşle cinsel ilişki yoluyla ortaya çıkan cinsel tahrişi durdurmaya dayanır ve sadece heyecan tükendiğinde devam etmektedir.
Genellikle açık bir konuşma da yardımcı olabilmekte ve psikolojik baskıyı önemli ölçüde azaltabilmekte ve böylece tatmin edici bir aşk yaşamı şansını artırabilmektedir. Kendinizi baskı altına almamanız özellikle önemlidir. Bazı erkekler gerçek cinsel eylemden önce mastürbasyon yaparak erken boşalmayı önleyebilmekte, böylece uyarılabilirliği azaltmaktadırlar.
Erken Boşalma İlaçları
İlacın aktif bileşenine bağlı olarak SSRI'lar günlük olarak veya gerektiği zamanlar alınabilmektedir. Gerektiğinde alındığı durumlarda ajan cinsel ilişkiden birkaç saat önce alınmalıdır. Günlük alımla daha düşük bir dozajla başlanılmakla beraber, gerekirse birkaç hafta içinde ilacın dozu arttırılmaktadır. Tüm etkilerin geçerli olması 2-3 hafta sürebilmektedir.
Hangi ilacın uygun olduğu kişinin kişisel durumuna bağlı olmaktadır. Örneğin cinsel ilişkiye girmenin sıklığı.
Sık kullanılan ilaç bileşenleri şunlardır:
- Dapoxetin
- Sitalopram
- Fluoxetin
- Paroxetin
- Sertralin
Ancak bu ilaçların yan etkileri bulunmaktadır. İlaç tedavisine başlamadan önce bir üroloji doktoruna danışmanız mutlaka tavsiye edilmektir. İlaçlar bilinçsiz kullanılmamalıdır.
Erken boşalma tedavisinde alınan SSRI'lar bulantı, ishal, baş ağrısı, baş dönmesi, ağız kuruluğu ve uyku sorununa neden olabilmektedir. Ayrıca cinsel isteği azaltabilmekte ve ereksiyon problemlerini nadiren tetikleyebilmektedirler.
Bir çalışmaya katılan erkeklerin %10’una kadarı aktif bileşene ve doza bağlı olarak bu tür yan etkiler nedeniyle tedaviyi bırakmıştır.
Bazen baş ağrısı, uyku problemleri veya seks yapma arzusu normal günlük yaşamın bir parçası olmaktadır. Bu tür belirtiler tedavi sırasında ortaya çıkarsa, illaki ilacın sorumlu olduğu anlamına gelmemektedir. Bu nedenle şikayetlerin giderilip giderilmediğini görmek ve beklemek mantıklı olabilmektedir. Bazı yan etkiler sadece tedavinin başlangıcında ortaya çıkmaktadır.
SSRI'lar günlük alındığında aniden kesilmemelidir. Birden kesildiği takdirde uyku bozuklukları, bulantı ve huzursuzluk gibi semptomlara yol açabilmektedir. Bundan kaçınmak için doz birkaç hafta içinde yavaş yavaş azaltılmalıdır.
Erken Boşalma için Hangi Doktora Gidilmeli?
Bu durumdan etkilenen erkeklerin işlev bozukluğunun türünü ve ‘şiddetini’ belirlemek için doktora gitmek önem sarf etmektedir. Birçok erkek hiçbir kontrole sahip olmadıklarını, çok erken boşalacağını düşünmekte ve umutsuzluğa kapılmaktadır. Eşinizle bu konu hakkında açık açık konuşmayı öğrenin ve beraber bir çözüm tolu bulmayı deneyin. Kadınlar genellikle iyi seksin ne olduğu konusunda net fikirlere sahiptir. Eğer erken boşalma probleminiz uzun süre devam etmekte ise, bu konuyla deneyimli bir doktora başvurmalısınız. Başvuracağınız hekimin birçok karşılaştırmalı vakası olacak ve gerçekten cinsel bir bozukluğunuzun olup olmadığını değerlendirebilecektir.
Erken boşalma şikayetiniz varsa androloji veya üroloji uzmanından randevu alabilirsiniz.
Androloji bölümü erkek üreme ve cinsel sağlığında uzmanlaşmış bir bölümdür ülkemizde nadir özellikle Ankara ve İstanbul gibi büyük şehirlerde bulunmaktadır.
Erken boşalma ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Erken Boşalma Nasıl Önlenir?
Erken boşalmayı önlemede özellikle iki erken boşalma egzersizleri yararlı olmaktadır. Bunlar start-stop tekniği ve squeeze tekniğidir. Her iki tekniği de uygularken fark edilebilir bir etki için birkaç hafta hatta birkaç ay sürebilmektedir. Ek olarak erken boşalmaya neden olan altta yatan psikolojik bir neden varsa bu iki yöntem sadece orta derecede yararlı olmaktadır.
Start-stop tekniğini tek başınıza veya partnerinizle deneyebilirsiniz. Bu yöntemde penis boşalmadan hemen önce uyarılır, daha sonra stimülasyon kesilir. Yaklaşık 30 ila 60 saniye sonra stimülasyon tekrar boşalmaya yakın olana kadar devam eder. Sonra tekrar durur. Bunu 4 ila 5 kez tekrarlayın.
Squeeze tekniği start-stop tekniğine çok benzer. Burada da siz veya eşiniz boşalmayı kısa süre öncesine kadar penisi uyarırsınız. Daha sonra penis yaklaşık yarım dakika boyunca doğrudan penis ucu ile penisin gövde kısmı arasına sıkıştırılır. Bu yöntem ereksiyonu etkileyip boşalmayı önler.
Erken Boşalma Süresi Kaç Dakika?
Erken boşalmada cinsel ilişki sırasında penis vajinaya girdikten kısa bir süre sonra boşalmaktadır. Bu sürenin ne kadar kısa olabileceğinin tanımı değişmektedir. Çoğu uzman erkeğin yaklaşık bir dakika içerisinde boşalmasından bahsetmektedir. Bazı uzmanlar ise ilgili kişinin kendi bakış ve kendisinin algıladığı zaman periyodu açısından çok kısa algılanıp algılanmamasının çok önemli olduğunu vurgulamaktadır. Sağlıklı erkeklerde penis boşalmadan ortalama üç ila beş dakika önce vajinada bulunmaktadır
Erken Boşalma Tedavisinde Kullanılan SSRI'lar Ne Kadar Etkilidir?
Çalışmalarda, SSRI'lar boşaltma süresini sahte bir ilaca (plasebo) kıyasla beş dakikaya kadar artırdı. 3 ila 5 dakikada, sitalopram ve paroksetin en etkiliydi. Öte yandan, dapoksetin en zayıf etkiye sahipti: doza bağlı olarak boşalma - doza bağlı olarak 1 ila 1,5 dakika arttı. Ancak, fonların doğrudan karşılaştırıldığı neredeyse hiç çalışma bulunmamaktadır.
Çalışmalar ayrıca SSRI'ların boşalma üzerindeki kontrolü geliştirebileceğini ve cinsiyetten memnuniyeti artırabileceğine dair kanıtlar sunmaktadır.