Eritrosit

Eritrosit (RBC), kanda en çok bulunan kan hücreleridir. Kan hücreleri; kırmızı kan hücresi ve beyaz kan hücreleridir.

Eritrosit (RBC) Nedir?

Eritrosit (RBC), kanda en çok bulunan kan hücreleridir. Kan hücreleri; kırmızı kan hücresi ve beyaz kan hücreleridir. Kırmızı kan hücresi denmesinin sebebi; demir proteinlerinden oluşması ve hemoglobinin kırmızı renge sahip olmasıdır. Ortalama eritrosit hemoglobini bir MHC değerine karşılık gelmektedir.

Her nefes alışta akciğere yol alan oksijen, eritrositler aracılığıyla organlara ve vücuda yayılır. Aynı şekilde karbondioksit gazı RBC ile akciğere taşınır, oradan da dışarı atılır. Eritrositler, kemik iliğinde üretilir. Endokrin bezleri hormon salgılar ve bu salgılama sonucunda kemik iliği uyarılmış olur. Uyarılma sonucunda kemik iliğinde saniyede 1,5 milyon eritrosit üretilir.

Eritrosit Normal Değerleri

Eritrosit değer aralığı; 3,90 - 5,50 milyon/mm3 olmalıdır. Yetişkin kadınlarda 4 - 5,20 milyon/mm3 normal sayılırken, yetişkin erkeklerde bu oran 4,50 - 5.90 milyon/mm3 olarak belirtilmiştir.

Kandaki eritrosit sayısı erkeklerde ve bebeklerde daha fazladır. RBC değerlerindeki oynamalar birçok hastalığa ve ciddi sağlık problemlerine işaret edeceği için rutin olarak takip edilmesi önerilir. Çocuklarda eritrosit 3 yaşından 15 yaşına kadar artarak, 5,90 milyon/mm3 yani yetişkin erkek değerlerini yakalar.

Eritrosit Nasıl Ölçülür?

RBC testi, kan hücrelerinin değerini ölçmek için yapılır. Kan testi ve idrar tahlili şeklinde ölçüm yapılır. Eritrosit testinin yanında bir de eritrosit dağılım genişliği (RDW) testi istenebilir. RDW, eritrositin hacim ve büyüklük farkının anlaşılmasını ve tanı sürecinin hızlanmasını sağlayan bir kan testidir. Eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) testi ise; kişiden kan alınarak kanın belirli saatlerde incelenmesiyle sonuçlanır. 

İlk yarım saat, 2 saat ve 24 saat arayla alınan örneğin dibe ne kadar çöktüğü incelenir. İdrar tahlili yöntemiyle ortalama eritrosit hacmi ölçüldüyse; idrarda çıkan eritrosite göre tanı konur. İdrarda eritrosit görülmesi idrara kan karıştığı anlamına gelebilmektedir. İdrarda kan görülmesinin tıbbi adı ise hematüridir. Genellikle tahlilde bulanık ve koyu renkli idrar rengi dikkat çeker ve tanı konulmasında etkilidir.  

Hamilelikte Eritrosit Değerleri Nasıl Olmalı?

Hamilelikte eritrosit değerleri; 1. trimesterde 3,42 - 4,50 milyon/mm3, 2. trimesterde 2,81 - 4,49 milyon/mm3, 3. trimesterde ise 2,72 - 4,43 milyon/mm3 olarak değişmektedir. Hamilelikte eritrosit yüksekliği oluştuysa, genellikle diğer kan değerleri ve kültür testi istenerek detaylı araştırma yapılır. Hamilelikte idrarda eritrosit yüksekliği, kullanılan diğer vitamin ve ilaçlardan kaynaklanabilir. 

Genellikle hamilelere, RBC yüksekliği gibi durumların fark edilebilmesi için 3 ayda bir idrar ve gerekirse kültür testleri yapılır. Eritrosit değerlerinin normal düzeyde çıkmaması enfeksiyon ihtimaline işaret ettiği için önemlidir.

Bebeklikte Eritrosit Kaç Olmalı?

Bebeklerde eritrosit değerleri şu şekildedir;

  • Prematüre bebekler 3,90-5,50 milyon/mm3
  • 1 haftalık bebekler 4-6,60 milyon/mm3
  • 2-4 haftalık bebekler 3,90-6,20 milyon/mm3
  • 2-3 aylık bebekler 3-5,40 milyon/mm3
  • 3-6 aylık bebekler 3,10-5,30 milyon/mm3 

Bu değer skalasında bebeklerde eritrosit yüksekliği veya eritrosit düşüklüğü olup olmadığı saptanır. Yükseklik gözlenmesi, bebekte enfeksiyon belirti olarak yorumlanabilir. Birkaç gün içerisinde tekrar test yapıldığında eritrosit bozuklukları düzelmezse, ileri araştırma yöntemlerine başvurulur. Nefritler, böbrek hastalıkları, tümörler ve anatomik hastalıkların incelenmesi açısından bebeklikte eritrosit önemlidir. 

Eritrosit Düşüklüğü Nedenleri ve Hastalıkları Nelerdir?

RBC düşüklüğü kanda yeterli oksijen ve karbonhidratın bulunmadığı anlamına gelir ve genellikle kansızlık (anemi) hastalığının işaretidir. Kan plazması içerisinde yeterli düzeyde eritrosit bulunmaması düşüşü gösterir. Eritrosit üretim sisteminin hasar alması yeterli kırmızı kan hücresi oluşturamamaya neden olur. 

Bir başka önemli neden ise kan kayıplarıdır. Ayrıca yetersiz beslenme, vitamin veya minerallerdeki yaşanan eksilmeler, hamilelik, kan damarlarında yaralanma gibi durumlar eritrosit RBC düşüklüğü sebepleridir. RBC düşüklüğüne neden olan hastalıklar;

Eritrosit Düşüklüğü Belirtileri

RBC düşüklüğü kanda yeterli hemoglobin bulunmadığı anlamına gelmektedir. Birçok belirti değerlerin düştüğünü gösterir. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

RBC Düşüklüğü Tedavisi

Eritrosit düşüklüğüne kan kayıpları ve anemi gibi sebepler neden oluyorsa; oksijen kapasitesinin artması için eritrosit süspansiyon kullanılır. Genellikle kan kayıplarının yaşandığı durumlarda kullanılması tercih edilir. Eritrosit düşüklüğüne bazı ilaçların yan etkisi neden olduysa; doktor kontrolünde ilaç değişimi yapılarak tekrar değerler kontrol edilir. 

Diğer ciddi hastalıkların komplikasyonu sonucu ortaya çıkan RBC düşüklüğü ise dışarıdan farklı yollarla desteklenerek artırılmaya çalışılır. Çoğu zaman yalnızca ilaç tedavisi uygulanır ve belli aralıklarla tedaviye yanıt alınması beklenir. 

Eritrosit Düşüklüğüne Ne İyi Gelir?

Tahlil sonuçlarında eritrosit düşüklüğüne rastlanırsa vitamin eksikliğinden şüphelenilir. Değerlerin yükselmesi için B12 ve B6 takviyesi alınabilir. Demir, balık ve folik asit eksikliğinin giderilmesi yönünden de takviye edici gıdalara yönelme yaşanır. 

RBC düşüklüğü vitamin kaynaklıysa, yükseltmek için tüketilebilecek başlıca gıdalar; süt, yoğurt ve yumurtadır. Bunun haricinde sakatat, balık ve peynir eksik vitaminlerin karşılanması için tüketilmelidir. 

Eritrosit Düşüklüğü Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Eritrosit hemoglobin düşüklüğü hayat standartlarını zorlayan ve ciddi hastalıklara sebep olabilen bir durumdur. Özellikle anemiye neden olur ve hayat kalitesi büyük oranda düşer. Sürekli olarak halsiz, yorgun ve huzursuz hissedilir. 

Kandaki oksijen ve karbonhidrat taşıyan kan hücreleri, görevlerini yerine getiremediği için sürekli nefes darlığı yaşanır. Bunun gittikçe arttığı ve artık daha az nefes almaya başlandığı durumlarda, göğüs sıkışması sorunları ortaya çıkar. 

RBC Yüksekliği Nedenleri ve Hastalıkları

Kemik iliği bazı durumlardan ötürü fazla eritrosit üretirse; bu durum eritrosit fazlalığı olarak adlandırılır. Değerin normalin üstünde çıkmasındaki en büyük nedenlerden biri; sigara tüketimidir. Vücudun susuz kalması da benzer oranda eritrosit değerlerinin yükselmesine neden olur. 

RBC yüksekliğine neden olan hastalıklar;

Bazı durumlarda idrarda eritrosit pozitif çıkabilir ve bu durumda idrarda lökosit ve eritrosit birlikte değerlendirilir. Lökosit, beyaz kan hücreleridir ve eritrositle birlikte yüksek çıktığında enfeksiyon hastalıklarına işaret eder. Eritrosit ve lökosit yüksekliği nedenleri; bağırsak hastalıklarında kullanılan ilaçlar, kum dökmek ve cıva zehirlenmesidir.  

Eritrosit Yüksekliği Belirtileri

Eritrosit yüksekliğinin en fazla rastlanan belirtileri şu şekildedir;

  • Eklem ağrıları
  • Göğüs ağrıları
  • Bulanık görme
  • Yüksek tansiyon
  • Avuç içi hassasiyeti
  • Baş ağrısı
  • Baş dönmesi
  • Kas ağrısı
  • Karın ağrısı
  • Uyku bozuklukları
  • Kaşıntı
  • Kulak çınlaması
  • İdrar yaparken yanma ve ağrı
  • Bulantı ve kusma
  • İdrar renginde kırmızılık
  • Sık idrara çıkma

Eritrosit Yüksekliği Tedavisi

Eritrosit yüksekliğinin farklı tedavi yöntemleri vardır. Değerin neden yüksek çıktığı incelenir ve uygun tedavi başlatılır. Örneğin; idrarda veya kanda eritrosit yüksekliği fark edildiyse idrar yolu enfeksiyonuna işaret ediyor olabilir. İdrar yolu enfeksiyonu tedavisi başlatılır, uygun antibiyotikler ile değerler normale döner. 

Kan pıhtılaşmasına neden olan eritrosit fazlalığında, pıhtılaşma önleyici ilaçlar (aspirin) kullanılır. Eritrosit yüksekliğinde böbrek sorunları için ilaç tedavisi tercih edilebilir ve böbrek enfeksiyonunu yok edecek antibiyotikler ile vücuda destek sağlanır. 

Eritrosit Yüksekliğine Ne İyi Gelir?

Eritrosit yüksekliğine iyi gelen, günlük hayat rutinine yedirilebilecek en doğal yöntem; günde 8-10 bardak su içmektir. Demir yönünden yüksek besinler bu dönemde kullanılmamalı, demir takviyelerinden uzak bir beslenme programı düzenlenmelidir. 

Kan aldırmak eritrosit yüksekliğinin düşürülmesi için başvurulan ilk yöntemlerden biridir. Burada önemli olan yaş, cinsiyet ve sağlık durumudur. Eritrosit değerlerini düşürmek için kan aldırma süresi ise kişiden kişiye değişebilir.

Eritrosit Yüksekliği Tedavi Edilmezse Ne Olur?

RBC yüksekliğinin sebep olduğu hastalıkların sayısı bir hayli fazladır. Aynı zamanda birçok hastalık da RBC değerinde oynamalara neden olur ve sağlık problemlerine yol açar. Hastalıkların getirdiği bir durumdan dolayı eritrosit yüksekliği yaşanıyorsa, vücutta yaşanan belirtiler günlük hayatı etkiler. 

Tedavi edilmezse ve enfeksiyon hastalıkları mevcutsa, vücutta enfeksiyon daha fazla yayılım göstererek bağışıklık sistemine kadar hücreleri etkiler. Eritrosit yüksekliği kanser gibi hastalıklara işaret ettiği için tedavi altına alınmalıdır.

Makaleyi faydalı buldun mu?
1
1
Makeleyi Paylaşın

Eritrosit ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Eritrosit kaç olursa tehlikelidir? İdrarda eritrosit görülmesi tehlikeli midir?

İdrarda eritrosit 0-3 aralığından fazla çıktıysa tehlikeli olarak varsayılır ve inceleme başlatılır. Bu rakamdan fazla çıkması idrarda kan olduğunun kanıtıdır. Kanda ise bu değerler kadınlarda 4-5,20 milyon/mm3’ten fazlaysa, erkeklerde 4,5-5,90 milyon/mm3’ten fazlaysa tehlikeli olarak kabul edilir. İdrarda eritrosit görüldüyse değer aralığı dikkate alınmalıdır. Bazı durumlarda birkaç gün sonra düzelebilen değerler, bazı durumlarda birçok hastalığa sebebiyet gösterebilir.

Dr. Hande Erölmez

İdrarda 4-5 eritrosit normal mi?

İdrarda 3’ün üzerinde çıkan eritrosit değerleri hematüri olarak adlandırılır. Yani idrara kan karışma durumu söz konusudur. Diğer belirti ve istenen testlerle birlikte nedenleri irdelenir.

Dr. Hande Erölmez

Eritrosit negatif ne demek?

İdrar tahlilinde eritrosit negatif çıktıysa değer 0 demektir. İdrara karışan herhangi bir kan yoktur ve diğer testlerle birlikte değerlendirilir. İdrarda 0 fakat kan tahlilinde fazla çıkan değer, bazı hastalıklara işaret edebilmektedir.

Dr. Hande Erölmez

Gebelikte idrarda eritrosit değeri kaç olmalı?

Hamilelik süreci boyunca değişiklik gösteren RBC değerleri tüm trimester dönemler göz önüne alındığında yaklaşık olarak 0-3 aralığında olmalıdır. Farklı sonuçlarla karşılaşıldığında, eritrositin gebelikte önemi yüksek olduğu için araştırılmalı ve sebepleri öğrenilmelidir.

Dr. Hande Erölmez

Spermde eritrosit nedir?

Spermde görülen eritrosit, kan hücresi görülmesi anlamına gelir. Renginin kırmızıya çalıyor olması belirtilerindendir. Tanı ve tedavi süreci için diğer testlerle birlikte başlatılır.

Dr. Hande Erölmez

Eritrosit süspansiyonu kaç saatte verilir?

Anemi tedavisinde kullanılan eritrosit süspansiyonu ünite şeklinde verilir. Bir ünite süspansiyon 2-4 saat içerisinde yavaş şekilde verilir. Doğru ve sağlıklı bir sonuç alınması ise bu şekilde yapılması uygun görülmektedir.

Dr. Hande Erölmez

Eritrosit sedimantasyon hızı nedir? Eritrosit sedimantasyon hızı neden yükselir?

Eritrosit sedimantasyon hızı yani SED oranı bir tür kan testidir. Vücuttaki iltihaplanmayı ölçmeye yarar. Eritrosit bozuklukları enfeksiyon hastalıklarını işaret ettiği için sıklıkla kontrol edilir. Sedimantasyon fazlalığı vücutta iltihaplanma olduğunu gösterir. Bazı durumlarda ise iltihaplanmaya hangi hastalığın neden olduğu bu sayede araştırılmaktadır. Otoimmün hastalıklar da sedimantasyon hızının artmasına neden olur.

Dr. Hande Erölmez