Eritema marginatum, ciltte halka şeklinde kırmızı döküntülerle karakterize nadir bir cilt bulgusudur. Genellikle romatizmal ateş veya herediter anjiyoödem gibi altta yatan sistemik hastalıklarla ilişkilidir. Bu makalede, eritema marginatumun klinik özellikleri, teşhis süreci ve tedavi yaklaşımlarını detaylıca ele alıyoruz.
Eritema Marginatum Nedir?
Eritema marginatum, merkezi soluk kenarları kırmızı halka şeklinde döküntülerle tanımlanan bir cilt lezyonudur. Genellikle ağrısız ve kaşıntısız olup, gövde ve kol-bacakların proksimal kısımlarında görülür. En sık 5-15 yaş arası çocuklarda romatizmal ateşin majör tanı kriterlerinden biri olarak ortaya çıkar.
Nedenleri ve İlişkili Hastalıklar
- Romatizmal Ateş: %10-20 vakada A grubu beta hemolitik streptokok enfeksiyonu sonrası gelişir.
- Herediter Anjiyoödem: C1 esteraz inhibitör eksikliği olan hastalarda ataklarla birlikte görülebilir.
- İlaç Reaksiyonları: Penisilin veya sefalosporin grubu antibiyotiklerle tetiklenebilir.
- Otoimmün Hastalıklar: Lupus veya inflamatuar bağırsak hastalıklarında nadiren eşlik eder.
Klinik Belirtiler ve Görünüm
- Döküntü Özellikleri: Pembe-kırmızı halkalar, merkezde solukluk, kenarlarda net sınır.
- Yayılım: Gövde, uyluk ve kolların üst kısımlarında yoğunlaşır.
- Dinamik Yapı: Saatler içinde şekil değiştirebilir ve basmakla solar.
- Eşlik Eden Semptomlar: Ateş, eklem ağrısı, halsizlik (romatizmal ateş varlığında).
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Tipik döküntü paterni tanıda kilit rol oynar.
- Laboratuvar Testleri:
- ASO titresi, CRP, sedimantasyon (romatizmal ateş şüphesinde)
- C1 esteraz inhibitör seviyesi (herediter anjiyoödem için)
- Kardiyak Değerlendirme: EKG ve ekokardiyografi (kardit ekarte etmek için).
Tedavi Yaklaşımları
- Romatizmal Ateşe Bağlıysa:
- Penisilin tedavisi (10 gün)
- Aspirin veya kortikosteroidler (iltihabı baskılamak için)
- Herediter Anjiyoödemde:
- Atak önleyici: Danazol
- Akut atakta: C1 inhibitör konsantratı
- Semptomatik Tedavi: Kaşıntı için topikal kalamin losyonu.
Komplikasyonlar ve Önemli Uyarılar
- Kardit Riski: Romatizmal ateşli hastaların %50’sinde kalp kapak tutulumu gelişir.
- Nüks Önleme: Romatizmal ateş geçirenlerde aylık penisilin profilaksisi (5 yıl veya 21 yaşına kadar).
- Acil Durumlar: Solunum sıkıntısı veya yüz şişmesi herediter anjiyoödem atağını işaret eder.
Korunma ve İzlem
- Streptokok enfeksiyonlarının erken tedavisi (romatizmal ateşi önlemede kritik).
- Herediter anjiyoödemli hastaların tetikleyicilerden (stres, travma) kaçınması.
- Düzenli kardiyolojik kontrol (kapak hasarı gelişenlerde).
Hangi Doktora Başvurulmalı?
- Çocuklarda: Çocuk Romatoloji veya Çocuk Kardiyoloji
- Yetişkinlerde: Dermatoloji ile birlikte Romatoloji
- Akut ataklarda: Acil Tıp uzmanları
Eritema marginatum kendi başına tehlikeli olmasa da altta yatan nedenler yaşamı tehdit edebilir. Bu nedenle döküntüler fark edildiğinde zaman kaybetmeden uzman değerlendirmesi şarttır.
