Enürezis (alt ıslatma), 5 yaş ve üzerindeki çocuklarda tekrarlayıcı idrar kaçırma sorunudur. Tıbbi ve psikolojik faktörlerin iç içe geçtiği bu durum, çocuğun sosyal gelişimini etkileyebilir. İşte enürezisle ilgili bilinmesi gerekenler:
Enürezis Türleri
- Primer Enürezis: Doğumdan itibaren kesintisiz devam eden alt ıslatma. Vakaların %80’ini oluşturur.
- Sekonder Enürezis: En az 6 ay kuru kaldıktan sonra yeniden başlayan idrar kaçırma. Genellikle psikolojik tetikleyicilerle ilişkilidir.
Alt Islatmanın Yaygın Nedenleri
- Fizyolojik Faktörler:
- Mesane kapasitesinin yetersiz olması
- ADH (antidiüretik hormon) düzeylerinin düşüklüğü
- Derin uyku nedeniyle uyanamama
- Genetik yatkınlık (Ebeveyn öyküsü varsa risk 5-7 kat artar)
- Psikolojik Tetikleyiciler:
- Kardeş kıskançlığı
- Okul değişimi veya göç
- Aile içi çatışmalar
- Travmatik olaylar (boşanma, kayıp)
Teşhis Sürecinde Yapılanlar
- Ayrıntılı Öykü: İdrar kaçırma sıklığı, sıvı alım alışkanlıkları ve aile öyküsü sorgulanır.
- Fizik Muayene: Ürogenital sistem anomalileri ve nörolojik bulgular kontrol edilir.
- Tetkikler:
- İdrar tahlili (enfeksiyon/tanısal bulgular)
- Üroflowmetri (mesane fonksiyon testi)
- Ultrason (mesane duvar kalınlığı/böbrek boyutları)
Etkili Tedavi Yöntemleri
- Davranışçı Terapiler:
- Motivasyonel tedavi (takvim ve ödül sistemi)
- Gece alarm sistemleri (ıslaklığı algılayan cihazlar)
- Mesane eğitimi (idrar tutma egzersizleri)
- Farmakolojik Çözümler:
- Desmopressin (ADH takviyesi)
- İmipramin (nörojenik mesanede kullanılır)
- Antikolinerjikler (aşırı aktif mesane durumunda)
- Tamamlayıcı Yaklaşımlar:
- Sıvı kısıtlaması (akşam 19:00’dan sonra)
- Kafeinsiz beslenme
- Pelvik taban egzersizleri
Ailelere Pratik Öneriler
- Yatma Rutini: Uyumadan 1 saat önce tuvalete gitme alışkanlığı kazandırın.
- Negatif Tepkilerden Kaçının: Ceza veya utandırma davranışı sorunu kötüleştirir.
- Sıvı Dengesi: Günlük sıvı alımının %40’ını sabah, %40’ını öğlen, %20’sini akşamüstü tüketmeye özen gösterin.
Ne Zaman Uzmana Başvurulmalı?
- Haftada 2’den fazla alt ıslatma
- Gündüz idrar kaçırma eşlik etmesi
- Ani başlangıçlı sekonder enürezis
- İdrar yaparken yanma veya kan gelmesi
Enürezis tedavisi ortalama 3-6 ay sürer. Olguların %85’inde davranışçı yöntemlerle kalıcı çözüm sağlanır. İnatçı vakalarda çocuk ürolojisi ve çocuk psikiyatrisi işbirliği önemlidir.
