Endometrium kanseri, rahmin iç zarını oluşturan endometrium tabakasından kaynaklanan bir kanser türüdür. Genellikle menopoz sonrası dönemde görülmekle birlikte, son yıllarda genç kadınlarda da artış göstermektedir. Erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı yüksek olan bu kanser türünün belirtileri, risk faktörleri ve güncel tedavi yaklaşımları hakkında bilinmesi gerekenler:
Endometrium Kanserinin Risk Faktörleri
- Hormonal Dengesizlik: Östrojen hormonunun progesteronsuz uzun süreli etkisi (polikistik over sendromu, östrojen replasman tedavisi).
- Obezite: Vücut kitle indeksinin 30’un üzerinde olması riski 3-4 kat artırır.
- Diyabet: İnsülin direnci ve yüksek kan şekeri endometrial hücre büyümesini tetikler.
- Geç Menopoz: 55 yaş sonrası menopoza girme.
- Aile Öyküsü: Lynch sendromu veya BRCA mutasyonu taşıyıcılığı.
- Hiç Doğum Yapmamış Olmak: Gebeliklerin koruyucu etkisinin olmaması.
Belirtiler ve Erken Uyarı İşaretleri
- Anormal Vajinal Kanama: Menopoz sonrası kanama veya adet dönemleri arasında lekelenme.
- Pelvik Ağrı: Kasık bölgesinde devam eden basınç hissi veya kramplar.
- Olağan Dışı Akıntı: Pembe, sulu veya kahverengi renkli kötü kokulu vajinal akıntı.
- İstem Dışı Kilo Kaybı: Diyet yapmadan hızlı kilo verme.
- İdrar Yaparken Ağrı: İlerlemiş evrelerde mesaneye bası belirtileri.
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Transvajinal Ultrason: Endometrium kalınlığının ölçülmesi (menopoz sonrası 5 mm’den fazla olması riski gösterir).
- Endometrial Biyopsi: Poliklinik şartlarında ince kateterle doku örneği alınması.
- Histeroskopi: Optik cihazla rahim içinin direkt incelenmesi ve hedefe yönelik biyopsi.
- Dilatasyon ve Küretaj (D&C): Anestezi altında rahim içi kazınması.
- MR/BT Görüntüleme: Kanserin yayılım derecesinin (evreleme) belirlenmesi.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi planı kanserin evresine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre belirlenir:
- Cerrahi: Temel tedavi yöntemidir. Histerektomi (rahim alınması) + bilateral salpingo-ooforektomi (tüp ve yumurtalıkların çıkarılması) + lenf nodu diseksiyonu uygulanır.
- Radyoterapi: Cerrahi sonrası yüksek riskli hastalarda nüks önlemek için veya ameliyat olamayanlarda primer tedavi olarak.
- Kemoterapi: İleri evre (Evre III-IV) veya tekrarlayan kanserlerde karboplatin/paklitaksel kombinasyonu.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: HER2 pozitif tümörlerde trastuzumab veya immünoterapi (pembrolizumab).
- Hormon Tedavisi: Erken evre, düşük dereceli tümörlerde progestin içeren ilaçlar.
Korunma Stratejileri
- Obezite Kontrolü: Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizle ideal kilonun korunması.
- Doğum Kontrol Hapları: 1 yıldan uzun kullanımın riski %40 azalttığı bilinmektedir.
- Diyabet Yönetimi: Kan şekeri seviyelerinin düzenli takibi.
- Yıllık Jinekolojik Muayene: Menopoz sonrası dönemde transvajinal ultrason taraması.
Takip ve İzlem
Tedavi sonrası ilk 2 yıl 3 ayda bir pelvik muayene, 3-5 yıl arası 6 ayda bir kontrol önerilir. Vajinal kültür, CA-125 testi ve gerektiğinde görüntüleme ile nüks riski izlenir.
