Ekstrasistol, kalbin normal ritmini bozan erken atımlar olarak tanımlanır. Bu durum, kalbin elektrik sistemindeki anormal uyarılar sonucu ortaya çıkar ve ventriküler (karıncık) veya atriyal (kulakçık) kökenli olabilir. Çoğu zaman iyi huylu olmakla birlikte, altta yatan ciddi kalp hastalıklarının belirtisi de olabilir.
Ekstrasistol Nedenleri
- Kalp Kaynaklı Nedenler: Koroner arter hastalığı, kalp krizi sonrası hasar, kalp yetmezliği, kardiyomiyopatiler ve kapak hastalıkları
- Metabolik Faktörler: Elektrolit dengesizlikleri (potasyum/magnezyum eksikliği), tiroid bozuklukları (hipertiroidi)
- Yaşam Tarzı Tetikleyicileri: Aşırı kafein/alkol tüketimi, sigara, stres, yorgunluk ve uykusuzluk
- İlaçlar: Astım ilaçları (beta-agonistler), bazı antidepresanlar ve diüretikler
- Diğer Faktörler: Otonom sinir sistemi dengesizlikleri, anemi ve ağır enfeksiyonlar
Belirtiler ve Hissedilen Şikayetler
- Kalpte "tekleme" veya "boşluk hissi"
- Göğüste ani çarpıntı veya sert vuru
- Baş dönmesi ve geçici nefes darlığı
- Egzersiz sırasında artan ritim bozukluğu
- Asemptomatik seyir (özellikle EKG’de tesadüfen tespit)
Tanı Yöntemleri
- EKG (Elektrokardiyografi: Anlık ritim bozukluğunu gösterir.
- Holter Monitörü: 24-48 saatlik sürekli ritim kaydı.
- Efor Testi: Egzersize bağlı ekstrasistol artışını değerlendirir.
- Ekokardiyografi: Altta yatan yapısal kalp hastalığını araştırır.
- Kan Testleri: Elektrolit düzeyleri ve tiroid fonksiyonları.
Tedavi Yaklaşımları
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kafein/alkol kısıtlaması, stres yönetimi, düzenli uyku
- İlaç Tedavisi: Beta-blokerler (metoprolol), kalsiyum kanal blokerleri (verapamil)
- Ablasyon: İlaçla kontrol edilemeyen, şikayet oluşturan vakalarda RF ablasyon
- Altta Yatan Hastalık Tedavisi: Tiroid düzensizliği veya aneminin düzeltilmesi
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
- Göğüs ağrısıyla birlikte çarpıntı
- Bayılma veya şiddetli baş dönmesi
- Nefes darlığının günlük aktiviteyi engellemesi
- Dakikada >5 ventriküler ekstrasistol
Risk Faktörleri ve Komplikasyonlar
İleri yaş, diyabet ve hipertansiyon riski artırır. Sık ventriküler ekstrasistoller, nadiren ventriküler taşikardiye dönüşebilir. Özellikle kalp kası hasarı olanlarda kardiyak output azalmasına yol açabilir.
Korunma ve Takip
Düzenli kardiyoloji kontrolleri, kan basıncı takibi ve egzersiz programları önerilir. Potasyum/magnezyumdan zengin beslenme (muz, badem, ıspanak) ritim stabilizasyonuna katkı sağlar. Stres azaltıcı yoga veya meditasyon gibi teknikler semptomları hafifletebilir.
