Eklampsi, gebeliğin ciddi bir komplikasyonu olan preeklampsinin ilerlemiş halidir ve nöbetlerle karakterizedir. Genellikle gebeliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkar. Hem anne hem de bebek için hayati tehlike oluşturan bu durum, acil tıbbi müdahale gerektirir.
Eklampsi Nedir?
Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) tablosuna eklenen nöbetler veya koma hali eklampsi olarak tanımlanır. Genellikle kan basıncının ani yükselmesi (≥140/90 mmHg) ve idrarda protein kaçağı (proteinüri) ile ilişkilidir. Tanı konulamayan veya kontrol altına alınamayan preeklampsili hastalarda görülür.
Risk Faktörleri
- İlk gebelik
- Çoğul gebelik (ikiz, üçüz)
- Kronik hipertansiyon veya böbrek hastalığı öyküsü
- Obezite (vücut kitle indeksi >30)
- 40 yaş üstü gebelikler
- Ailede preeklampsi öyküsü
Belirtileri
- Preeklampsi İşaretleri: Yüksek tansiyon, ellerde ve yüzde şişme, ani kilo artışı
- Nöbet Öncesi Uyarıcı Semptomlar:
- Şiddetli baş ağrısı
- Görme bozuklukları (bulanık görme, ışık hassasiyeti)
- Üst karın bölgesinde ağrı
- Bulantı ve kusma
- Nöbet Bulguları: Bilinç kaybı, kasılmalar, solunum durması
Teşhis Yöntemleri
- Kan Basıncı Takibi: 4-6 saat arayla yapılan ölçümlerde sistolik >140 mmHg veya diyastolik >90 mmHg
- İdrar Tahlili: 24 saatlik idrarda ≥300 mg protein
- Kan Testleri:
- Trombosit sayısı <100.000/mm³
- Karaciğer enzimlerinde yükselme (ALT/AST)
- Böbrek fonksiyon bozukluğu (kreatinin artışı)
- Fetal İzlem: NST ile bebek kalp atışlarının değerlendirilmesi
Acil Tedavi Protokolü
- Nöbet Kontrolü: İntravenöz magnezyum sülfat (ilk tercih)
- Tansiyon Yönetimi: Labetalol veya hidralazin gibi antihipertansifler
- Doğum Planlaması:
-
- hafta sonrası: Acil sezaryen
- 24-34. hafta: Steroid uygulaması + doğum
-
- hafta öncesi: Anne hayatını korumaya yönelik müdahale
-
- Yoğun Bakım Desteği: Solunum ve dolaşım stabilizasyonu
Komplikasyonlar
- Anneye Ait:
- Beyin kanaması
- Karaciğer yırtılması (HELLP sendromu)
- Böbrek yetmezliği
- Bebeğe Ait:
- Erken doğum
- Plasental ayrılma
- Fetal ölüm
Korunma Stratejileri
- Riskli gebelerde 12. haftadan itibaren düşük doz aspirin (75-150 mg/gün)
- Düzenli tansiyon takibi ve gebelik kontrolleri
- Kalsiyum takviyesi (günde 1-1.5 gr)
- Tuz kısıtlaması ve protein açısından zengin beslenme
Sonraki Gebeliklerde Önlemler
Önceki gebeliğinde eklampsi öyküsü olanlar:
- Gebelik öncesi kardiyoloji ve nefroloji konsültasyonu
- Gebelik boyunca heparin profilaksisi (pıhtılaşma bozukluğu varsa)
- Haftalık fetal doppler ultrason
Ne Zaman Acil Servise Başvurulmalı?
- Görme kaybı veya şimşek çakması hissi
- Nefes darlığı ile birlikte göğüs ağrısı
- 5 dakikadan uzun süren kasılmalar
- İdrar çıkışının durması
Eklampsi tedavisinde zamanlama hayati önem taşır. Belirtiler ortaya çıktığında en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak, anne ve bebek sağ kalım oranlarını önemli ölçüde artırır.
