Doğum sonrası dönem (lohusalık), annenin fiziksel ve duygusal olarak toparlanma sürecidir. Bu dönemde hormonal değişimler, fizyolojik iyileşme ve yeni annelik rolüne uyum süreci bir arada yaşanır. İşte en sık karşılaşılan rahatsızlıklar ve başa çıkma yöntemleri:

Fiziksel Rahatsızlıklar

• Lohusalık Kanaması (Löşi): Doğumdan sonra 4-6 hafta süren pembe/kahverengi vajinal akıntı normaldir. Aşırı kanama (saatte 1 ped dolması), pıhtılı kanama veya kötü koku enfeksiyon işareti olabilir.
• Epizyotomi/Ağrı: Dikiş bölgesinde şişme ve ağrı için soğuk kompres, oturma banyoları ve hekimin önerdiği ağrı kesiciler rahatlatıcıdır.
• Memelerde Dolgunluk: Süt gelişiyle oluşan şişkinlik için sık emzirme, ılık duş ve lahana yaprağı kompresi etkilidir.
• İdrar Kaçırma: Pelvik taban kas egzersizleri (Kegel) ve fizik tedavi ile 3-6 ayda düzelir.

Duygusal Değişimler

• Bebek Hüznü (Postpartum Blues): İlk 2 haftada görülen ağlama nöbetleri, sinirlilik veya kaygı geçicidir. Destek grupları ve uyku düzeni ile hafifler.
• Lohusa Depresyonu: Belirtiler (umutsuzluk, iştah değişimi, intihar düşünceleri) 2 haftadan uzun sürerse psikiyatrik destek şarttır. EMDR terapisi ve antidepresanlar tedavide kullanılır.

Cinsel Sağlık Sorunları

• Ağrılı İlişki: Östrojen düşüklüğüne bağlı vajinal kuruluk, emzirme döneminde sık görülür. Su bazlı kayganlaştırıcılar ve pelvik fizyoterapi çözüm sağlar.
• Cinsel İsteksizlik: Yorgunluk, hormonlar ve beden imajı kaygısı nedeniyle normal kabul edilir. Eşler arası açık iletişim ve profesyonel danışmanlık önerilir.

Diğer Önemli Sorunlar

• Kabızlık: Bol su, lifli gıdalar ve hekim onaylı laksatiflerle önlenebilir.
• Hemoroit: Ilık oturma banyoları, topikal kremler ve pozisyon değişiklikleri şikayetleri azaltır.
• Saç Dökülmesi: Doğumdan 3-6 ay sonra başlar, 12-18 ayda düzelir. Demir/B12 takviyesi önemlidir.

Tedavi ve Önleme Yöntemleri

• Fizyoterapi: Pelvik taban rehabilitasyonu idrar kaçırmada %70 başarı sağlar.
• Hormon Tedavisi: Şiddetli vajinal atrofi için lokal östrojen kremleri kullanılabilir.
• Beslenme: Omega-3, B vitamini ve probiyotikler duygusal dengeyi destekler.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Aşağıdaki belirtilerde acil tıbbi yardım gerekir:

• 38°C üzeri ateş veya titreme (enfeksiyon şüphesi)
• Bacaklarda şişme-kızarıklık (pıhtı riski)
• Göğüs ağrısı veya nefes darlığı
• Şiddetli karın ağrısı veya baş ağrısı

Doğum sonrası kontroller (6. hafta) ihmal edilmemelidir. Jinekoloji uzmanı ve fizyoterapist iş birliğiyle hazırlanan kişisel iyileşme planı, annenin sağlıklı süreci atlatmasında kritik rol oynar.