Diz kapağı (patella) ağrısı, her yaştan insanda görülebilen ve hareket kabiliyetini kısıtlayan yaygın bir şikayettir. Özellikle merdiven inip çıkma, çömelme veya uzun süre oturma sonrasında artan bu ağrı, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşte diz önü ağrısının nedenleri ve çözüm yolları:
Diz Kapağı Ağrısının Başlıca Nedenleri
- Patellofemoral Ağrı Sendromu: Diz kapağı kemiğinin uyluk kemiğiyle uyumsuz hareket etmesi sonucu oluşan sürtünme.
- Kondromalazi Patella: Diz kapağı altındaki kıkırdağın yumuşaması veya hasarı.
- Aşırı Kullanım: Koşu, sıçrama gibi tekrarlayıcı aktivitelerin yol açtığı stres.
- Kas Dengesizlikleri: Uyluk ön (kuadriseps) ve arka (hamstring) kaslarının güç farkı.
- Biomekanik Sorunlar: Düz tabanlık, bacak eğriliği veya kalça kaslarının zayıflığı.
- Travmalar: Düşme, çarpma veya patella kırıkları.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Ağrı genellikle diz önünde veya kapağın çevresinde hissedilir. Çömelme, merdiven çıkma veya uzun süre oturulduğunda "cinlenme" hissi tipiktir. Tanı için:
- Fizik Muayene: Diz hareket açıklığı, kas gücü ve kıkırdak hassasiyeti kontrolü.
- Görüntüleme: Röntgen (kireçlenme/kırık), MR (kıkırdak ve yumuşak doku hasarı).
- Biomekanik Analiz: Yürüyüş veya koşu dinamiklerinin değerlendirilmesi.
Etkili Tedavi Seçenekleri
- Dinlenme ve Buz: Akut ağrıda 48-72 saatlik istirahat ve günde 3 kez 15 dakika buz uygulaması.
- Fizik Tedavi:
- Kuadriseps ve kalça kaslarını güçlendiren egzersizler (duvara squat, bacak uzatma)
- Esneklik arttırıcı hamstring germeler
- Kinezyolojik bantlama veya patella destekli dizlik
- İlaç Tedavisi: NSAİİ’ler (ibuprofen) ağrı ve inflamasyon kontrolü için.
- Enjeksiyonlar: Dirençli vakalarda PRP (trombositten zengin plazma) veya hyaluronik asit.
- Cerrahi: Artroskopik debridman (kıkırdak temizliği) veya tibial tüberkül osteotomisi.
Önleme ve Korunma Stratejileri
- Doğru Ayakkabı Seçimi: Özellikle düz tabanlılar için destek tabanlı ayakkabı.
- Antrenman Modifikasyonu: Sert zeminli koşular yerine yüzme veya bisiklet.
- Isınma/Soğuma: Egzersiz öncesi 10 dakika dinamik germe, sonrası statik esneme.
- Kilo Kontrolü: Her 5 kg fazlalık, dizlere 15-20 kg ek yük bindirir.
Hangi Durumlarda Acil Doktora Başvurulmalı?
- Ani şişlik ve kızarıklıkla birlikte şiddetli ağrı
- Dizi bükememe veya üzerine basamama
- Dizde kilitlenme hissi ve ses gelmesi (krepitus)
- Gece uyandıran ağrı atakları
Diz kapağı ağrılarında ortopedi ve travmatoloji uzmanı doğru başvuru noktasıdır. Erken dönemde başlanan tedavi, kıkırdak hasarı ve kireçlenme gibi kronik sorunları önleyebilir.
