Diyafram fıtığı, diyafram kasındaki doğuştan veya sonradan oluşan açıklıklardan karın organlarının göğüs boşluğuna geçmesiyle ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Yenidoğanlarda 2.500 doğumda bir görülürken, yetişkinlerde travma veya yaşlanmaya bağlı olarak gelişebilir.
Diyafram Fıtığı Türleri
- Konjenital (Doğumsal) Tip: Bebeklerde diyafram gelişim kusuruyla ortaya çıkar. Sol arkada yer alan Bochdalek hernisi en yaygın tiptir.
- Edinsel Tip: Yetişkinlerde görülen travma, cerrahi komplikasyonlar veya yaşa bağlı diyafram zayıflığı sonucu oluşur. Özefagus yakınındaki Morgagni hernisi bu gruba girer.
- Hiatal Herni: Midenin üst kısmının diyaframdaki yemek borusu açıklığından yukarı kaymasıdır.
Belirtiler ve Klinik Tablo
Hastalığın şikayetleri fıtığın boyutuna ve yerine göre değişir. Yenidoğanlarda solunum sıkıntısı, siyanoz (morarma) ve göğüs duvarında çökme acil müdahale gerektirir. Yetişkinlerde ise göğüs ağrısı, yemek sonrası artan nefes darlığı, inatçı mide ekşimesi ve yutma güçlüğü tipiktir. İleri vakalarda mide kanaması veya organ strangülasyonu görülebilir.
Teşhis Yöntemleri
Tanıda çok yönlü görüntüleme teknikleri kullanılır:
- Akciğer Grafisi: Göğüs boşluğunda bağırsak ansları veya mide hava sıvı seviyesi
- Kontrastlı BT: Herniye organların net lokalizasyonu
- Endoskopi: Özefagus ve mide mukozasının değerlendirilmesi
- PH Metre: Asit reflü şiddetinin ölçümü
Tedavi Protokolleri
- Cerrahi Onarım: Laparoskopik veya açık cerrahi ile karın organları yerine yerleştirilir, diyafram defekti greft veya dikişle kapatılır. Acil endikasyonlar: organ strangülasyonu, solunum yetmezliği.
- Medikal Tedavi: Reflü semptomları için proton pompa inhibitörleri (örn. Pantoprazol) ve yaşam tarzı değişiklikleri.
- Yenidoğanlarda ECMO: Şiddetli solunum yetmezliğinde oksijenlenmeyi destekleyen hayat kurtarıcı yöntem.
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen vakalarda akciğer hipoplazisi, pulmoner hipertansiyon, aspirasyon pnömonisi ve mide ülseri gelişebilir. Yenidoğanlarda mortalite oranı %30-50 arasındadır. Geç tanı konulan yetişkinlerde ise kronik akciğer hasarı ve beslenme bozuklukları görülür.
Korunma ve Takip
- Travmalardan sonra rutin diyafram kontrolü
- Ağır kaldırmaktan kaçınma
- Obezite kontrolü ve reflüyü tetikleyen gıdalardan uzak durma
- Ameliyat sonrası 6 aylık aralıklarla endoskopik takip
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Çocuklarda çocuk cerrahisi, yetişkinlerde göğüs cerrahisi bölümleri tanı ve tedaviyi yönetir. Eşlik eden reflü için gastroenteroloji konsültasyonu gerekebilir.
