Distal radius kırıkları, el bileği hizasında radius kemiğinin kırılmasıyla oluşan ve tüm yaş gruplarında sık görülen ortopedik yaralanmalardır. Özellikle düşme anında el üzerine yük aktarılması sonucu meydana gelir. Bu kırıklar, basit çatlaklardan çok parçalı kırıklara kadar değişen şiddette olabilir.
Distal Radius Kırığı Nedenleri
En yaygın nedeni, el açıkken düşme sırasında bileğe binen yüktür. Osteoporozlu yaşlılarda düşük enerjili travmalar bile kırığa yol açabilir. Gençlerde ise trafik kazaları, yüksekten düşme veya spor yaralanmaları gibi yüksek enerjili travmalar etkilidir. Menopoz sonrası kadınlarda kemik yoğunluğu azaldığı için risk 3 kat artar.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- Şiddetli bilek ağrısı ve şişlik
- Bilek deformitesi (çatal sırtı deformitesi)
- Hareket kısıtlılığı ve tutamama
- Hassasiyet ve ciltte morarma
Tanı için standart bilek röntgeni yeterlidir. Kırık hattının karmaşıklığında BT, ligament yaralanması şüphesinde MRG istenebilir.
Tedavi Seçenekleri
Konservatif Tedavi:
- Kapalı redüksiyon sonrası alçı uygulaması (basit kırıklarda)
- 6 hafta bilek ateli kullanımı
- Kontrollü radyografik takip
Cerrahi Tedavi: - Açık redüksiyon ve internal fiksasyon (plak-vida sistemi)
- Eksternal fiksatör uygulaması (komplike kırıklarda)
- Kemiği desteklemek için greft kullanımı (osteoporotik kemiklerde)
İyileşme Süreci ve Rehabilitasyon
Alçı sonrası 2. haftada parmak egzersizleri başlar. Cerrahi sonrası 1. haftada erken hareket önerilir. Fizyoterapi programı:
- Hafta 1-3: Ağrı ve ödemi azaltmaya yönelik pasif hareketler
- Hafta 4-6: El bileği esnekliğini artıran germe egzersizleri
- Hafta 7-12: Kuvvetlendirme ve fonksiyonel aktiviteler
Tam iyileşme 3-6 ay sürer. Yaşlı hastalarda protez kullanımı günlük aktivitelere dönüşü hızlandırır.
Olası Komplikasyonlar
- Karpal tünel sendromu
- Tendon yırtıkları (özellikle EPL tendonu)
- Malunion (kötü kaynama)
- Sudeck atrofisi (kompleks bölgesel ağrı sendromu)
- Posttravmatik artrit
Korunma Stratejileri
- Osteoporoz riski olanlarda D vitamini ve kalsiyum takviyesi
- Buzlu zeminlerde kaymayan ayakkabı kullanımı
- Denge egzersizleri (özellikle 65 yaş üstü)
- Yüksek riskli sporlarda bileklik koruyucular
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Açık kırıklar
- Nörovasküler hasar belirtileri (uyuşma, solukluk)
- Kompartman sendromu şüphesi
- Redükte edilemeyen deplase kırıklar
Ortopedi ve travmatoloji uzmanı, tedavi planını kırık tipi, hastanın yaşı ve aktivite düzeyine göre kişiselleştirir. Erken rehabilitasyon, fonksiyonel sonuçları önemli ölçüde iyileştirir.
