Dirsek kırığı, humerus (üst kol kemiği), radius veya ulna (ön kol kemikleri) gibi dirsek eklemini oluşturan kemiklerin bütünlüğünün bozulmasıdır. Genellikle düşme, trafik kazası veya direkt darbe sonucu oluşan bu yaralanmalar, hareket kısıtlılığı ve şiddetli ağrıya yol açabilir.

Dirsek Kırığı Türleri

• Olekranon Kırığı: Dirseğin arka çıkıntısında oluşan ve kolun düzleştirilmesini engelleyen kırık.
• Radial Baş Kırığı: Ön kolun dirseğe yakın bölümündeki kırık; el bileği hareketlerini etkiler.
• Suprakondiler Humerus Kırığı: Çocuklarda sık görülen, üst kol kemiğinin dirsek üstündeki kırığı.
• Kırık-Çıkıklar: Kemik kırığıyla birlikte eklemde çıkık olması.

Belirtiler ve İşaretler

• Dirsekte ani ve keskin ağrı, özellikle hareketle artış
• Şişlik, morarma ve deformite (gözle görülür şekil bozukluğu)
• Parmakları hareket ettirmede güçlük veya uyuşukluk
• Eklemde stabilite kaybı ve krepitasyon (hareket sırasında kırık sesi)

Teşhis Yöntemleri

1. Fizik Muayene: Sinir-vasküler muayene (nabız, duyu kontrolü) ve eklem hareket açıklığı testi.
2. Röntgen: Standart ön-arka ve yan grafilerle kırık hattının belirlenmesi.
3. Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kompleks kırıklarda kemik parçalarının 3D analizi.
4. MR: Bağ dokusu veya kıkırdak hasarı şüphesinde.

Tedavi Seçenekleri
Konservatif Tedavi (Cerrahi Dışı):

• Alçı veya Atel: Kaymamış kırıklarda 4-6 hafta immobilizasyon.
• Kapalı Redüksiyon: Anestezi altında kemik parçalarının elle yerleştirilmesi.
• Fizik Tedavi: Alçı sonrası eklem hareket açıklığını artırmak için egzersizler.

Cerrahi Tedavi:

• Açık Redüksiyon ve İnternal Fiksasyon (ORIF): Plak, vida veya tellerle kemik parçalarının tespiti.
• Total Dirsek Protezi: Yaşlı hastalarda ciddi kırık ve eklem hasarında.
• Eksternal Fiksatör: Açık kırıklarda veya yumuşak doku hasarı olan vakalarda.

İyileşme Süreci

• 0-2 Hafta: Şişlik kontrolü (buz, elevasyon), ağrı yönetimi.
• 3-6 Hafta: Pasif hareket egzersizleri (fizyoterapist eşliğinde).
• 7-12 Hafta: Dirençli egzersizler ve fonksiyonel aktivitelere dönüş.
• Tam iyileşme 3-6 ay sürer; sporcuların spora dönüşü 6 ayı bulabilir.

Olası Komplikasyonlar

• Stiff Elbow (Katı Dirsek): Hareket kısıtlılığı; erken fizik tedaviyle önlenir.
• Sinir Yaralanması: Ulnar sinir sıkışması (el küçük parmakta uyuşma).
• Posttravmatik Artrit: Kıkırdak hasarına bağlı eklem ağrısı.
• Heterotopik Ossifikasyon: Kemikleşmeyen dokularda anormal kemik oluşumu.

Rehabilitasyonun Önemi

• Hafta 1-4: Oedem kontrolü ve yumuşak doku mobilizasyonu.
• Hafta 5-8: Fleksiyon-ekstansiyon ve pronasyon-supinasyon hareketlerinin kazanımı.
• Hafta 9-12: Kuvvetlendirme egzersizleri (terabant, dambıl).

Evde Bakım Önerileri

• Alçılı kolun yüksekte tutulması (kalp seviyesinin üstünde).
• Sigara kullanmamak (kaynamayı geciktirir).
• Protein ve C vitamini zengini beslenme (kollajen sentezi için).

Acil Müdahale Gerektiren Durumlar

• Soluk-soğuk el (arter yaralanması işareti).
• Ani duyu kaybı veya felç hissi.
• Ateş, kötü kokulu akıntı (enfeksiyon şüphesi).