Dirsek kemiği kırığı, humerus (üst kol kemiği), radius veya ulna (ön kol kemikleri) bütünlüğünün bozulmasıdır. Düşme, trafik kazaları veya spor yaralanmaları sonucu oluşur. Hareket kısıtlılığı ve şiddetli ağrıyla kendini gösteren bu durum, erken müdahale gerektirir.
Dirsek Kırığı Türleri
Dirsek eklemini oluşturan üç kemikten herhangi birinde kırık gelişebilir:
- Olekranon Kırığı: Dirseğin arkasındaki çıkıntılı ulna kısmının kırılması.
- Radial Baş Kırığı: Ön kol kemiğinin dirsekle birleşen üst kısmında görülür.
- Distal Humerus Kırığı: Üst kol kemiğinin dirseğe yakın bölgesinin kırılması.
Belirtiler
- Dirsekte ani ve keskin ağrı
- Şişlik ve morarma
- Dirseği bükme veya düzeltmede zorluk
- Kemiğin cilt altında hissedilen anormal hareketi
- Sinir hasarı varsa parmaklarda uyuşma
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Doktor dirsekte deformite ve hassasiyeti kontrol eder.
- Röntgen: Kırık hattının yeri ve şiddetini gösterir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): Parçalı kırıklarda kemik fragmanlarını detaylandırır.
- EMG: Sinir yaralanması şüphesinde kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
1. Cerrahi Dışı Tedaviler:
- Alçı veya Atel: Kaymamış basit kırıklarda 4-6 hafta immobilizasyon.
- Kapalı Redüksiyon: Kemiğin anestezi altında yerine oturtulması.
2. Cerrahi Tedaviler:
- Açık Redüksiyon ve İç Tespit: Plak, vida veya tellerle kemik parçalarının sabitlenmesi.
- Total Dirsek Protezi: İleri yaşta karmaşık kırıklarda tercih edilir.
Rehabilitasyon Süreci
- Hafta 1-6: Ağrı kontrolü, ödem azaltma ve hafif eklem hareket açıklığı egzersizleri.
- Hafta 6-12: Dirençli egzersizler ve fonksiyonel aktivitelere geçiş.
- Hafta 12+: Kuvvetlendirme çalışmaları ve günlük yaşam aktivitelerine dönüş.
Olası Komplikasyonlar
- Stiff Elbow (Katı Dirsek): Hareket kısıtlılığı.
- Osteoartrit: Kıkırdak hasarına bağlı kireçlenme.
- Sinir Yaralanması: Ulnar sinir sıkışması.
- Heterotopik Ossifikasyon: Kemikleşmeyen dokularda anormal kemik oluşumu.
Korunma Önerileri
- Spor yaparken dirseklik kullanımı.
- Yaşlılarda denge egzersizleriyle düşme riskinin azaltılması.
- Osteoporoz hastalarında D vitamini ve kalsiyum takviyesi.
Acil Durumlar
Aşağıdaki belirtilerde acil servise başvurun:
- Soğuk ve soluk el
- Nabız kaybı
- Aşırı şişlik ve dayanılmaz ağrı
Dirsek kırığı sonrası fizyoterapi programına düzenli katılım, eklem hareket açıklığının %90’a kadar korunmasını sağlar. Kontrollerde röntgen takibiyle kaynama süreci izlenmelidir.
