DHEA (Dehidroepiandrosteron), adrenal bezler tarafından üretilen ve vücutta testosteron ile östrojen gibi cinsiyet hormonlarının öncüsü olan bir steroid hormondur. Yaşla birlikte seviyeleri düşen DHEA, enerji metabolizması, bağışıklık sistemi ve cinsel sağlık üzerinde kritik rol oynar. Bu yazıda, DHEA eksikliğinin belirtilerinden tedavi seçeneklerine kadar tüm detayları bulabilirsiniz.

DHEA Hormonunun Vücuttaki Rolü
DHEA, adrenal kortekste üretilir ve vücuttaki en yüksek konsantrasyona 20’li yaşlarda ulaşır. 30’lu yaşlardan itibaren her yıl yaklaşık %2 azalarak 80 yaşına gelindiğinde gençlik seviyelerinin %10-20’sine düşer. Bu hormonun başlıca işlevleri arasında enerji üretimini destekleme, kas kütlesini koruma ve bağışıklık sistemini düzenleme yer alır. Ayrıca libido, kemik sağlığı ve cilt elastikiyeti üzerinde de etkilidir.

DHEA Eksikliğinin Belirtileri

• Kronik yorgunluk ve gün içinde enerji düşüklüğü
• Cinsel istekte (libido) belirgin azalma
• Kas kütlesinde kayıp ve fiziksel dayanıklılığın düşmesi
• Konsantrasyon güçlüğü ve hafıza problemleri
• Ciltte kuruluk, kırışıklık artışı veya saç dökülmesi
• Kemik yoğunluğunda azalma (osteopeni/osteoporoz riski)
• Depresif ruh hali veya motivasyon eksikliği

DHEA Seviyesi Nasıl Ölçülür?
DHEA seviyeleri genellikle kan testi ile ölçülür. Sabah saatlerinde yapılan testler daha doğru sonuç verir, çünkü hormonun salınımı gün içinde değişkenlik gösterir. Tükürük testleri de alternatif olarak kullanılabilir. Test öncesi 8-12 saat açlık önerilir. Düşük DHEA seviyeleri, adrenal yetmezlik, kronik stres veya otoimmün hastalıklarla ilişkili olabilir.

DHEA Eksikliği Tedavi Yöntemleri

1. Hormon Replasman Tedavisi:

   • Reçeteli DHEA takviyeleri, günlük 25-50 mg dozunda kullanılır. Dozaj, kandaki seviyelere göre kişiselleştirilir.
   • Tedavi sırasında testosteron ve östrojen seviyeleri düzenli olarak izlenmelidir.

2. Adrenal Destek Tedavisi:

   • Adaptojen bitkiler (ashwagandha, rhodiola) adrenal fonksiyonu destekler.
   • C vitamini ve B5 vitamini takviyeleri adrenal bezlerin sağlıklı çalışmasına yardımcı olur.

3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

   • Kronik stresi azaltmak için yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri önerilir.
   • Uyku düzenine dikkat ederek günde 7-8 saat kaliteli uyku hedeflenmelidir.

DHEA Seviyesini Doğal Yollarla Artırma

• Beslenme Önerileri:

  • Omega-3 yağ asitleri içeren somon, ceviz ve keten tohumu tüketin.
  • Zencefil, zerdeçal gibi anti-inflamatuar besinler adrenal sağlığı destekler.
  • Yumurta, avokado ve Hindistan cevizi yağı gibi sağlıklı yağları diyetinize ekleyin.

• Fiziksel Aktivite:

  • Haftada 3-4 kez direnç egzersizleri yaparak kas kütlesini koruyun.
  • Yüksek yoğunluklu interval antrenman (HIIT) DHEA üretimini artırabilir.

DHEA Takviyesi Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
DHEA takviyeleri doktor kontrolü olmadan kullanılmamalıdır. Aşırı doz, erkeklerde meme büyümesi (jinekomasti), kadınlarda tüylenme veya akne gibi yan etkilere yol açabilir. Kalp hastalığı veya hormon bağımlı kanser öyküsü olanlar bu takviyelerden kaçınmalıdır.

DHEA ve Diğer Hormonlarla Etkileşim
DHEA, testosteron ve östrojen seviyelerini etkilediği için tiroid hormonları veya kortizol dengesiyle ilişkili durumlarda dikkatli kullanılmalıdır. Özellikle menopoz dönemindeki kadınlar, hormon replasman tedavisiyle birlikte DHEA kullanımını mutlaka hekimle tartışmalıdır.