Dengesizlik hissi, kişinin vücut pozisyonunu algılama ve hareketlerini koordine etme yeteneğinde bozulma olarak tanımlanır. Bu durum, iç kulaktan beyne kadar uzanan denge sistemindeki herhangi bir bozukluktan kaynaklanabilir. İşte dengesizlik hastalığının nedenleri, belirtileri ve modern tedavi yaklaşımları:
Dengesizliğin Temel Nedenleri
- İç Kulak Problemleri: Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV), Meniere Hastalığı ve labirentit gibi rahatsızlıklar.
- Nörolojik Sebepler: Migren, MS (Multipl Skleroz), inme ve beyin tümörleri.
- Sistemik Hastalıklar: Diyabet, tiroid bozuklukları, anemi ve kalp ritim problemleri.
- İlaç Yan Etkileri: Epilepsi ilaçları, tansiyon düşürücüler ve kemoterapi ilaçları.
- Yaşlanma: Vestibüler sistemdeki doğal dejenerasyon.
Belirtiler ve Tanı Kriterleri
Dengesizliğe eşlik eden semptomlar şunlardır:
- Baş dönmesi (özellikle pozisyon değişikliklerinde)
- Mide bulantısı veya kusma
- Görmede bulanıklık veya çift görme
- Yürürken sendeleme
- Kulak çınlaması veya işitme kaybı
Tanı için Dix-Hallpike testi, elektronistagmografi (ENG) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi yöntemler kullanılır.
Tedavi Protokolleri
1. Vestibüler Rehabilitasyon:
- Epley manevrası gibi özel hareketlerle BPPV tedavisi.
- Denge egzersizleri ve göz hareketi antrenmanları.
2. İlaç Tedavileri:
- Akut ataklarda meklizin veya dimenhidrinat.
- Meniere hastalığında diüretikler ve betahistin.
3. Cerrahi Müdahaleler:
- Şiddetli Meniere vakalarında endolenfatik kese dekompresyonu.
- İnatçı BPPV’de posterior semisirküler kanal tıkama.
4. Yaşam Tarzı Düzenlemeleri:
- Tuz kısıtlaması ve kafeinden kaçınma.
- Yeterli su tüketimi ve düzenli uyku.
Risk Grupları ve Korunma
65 yaş üstü bireyler, diyabet hastaları ve geçmişte inme öyküsü olanlar risk altındadır. Korunmak için:
- Kan basıncı ve kan şekeri düzeylerinin düzenli takibi.
- D vitamini takviyesi (kemik sağlığı için).
- Ev ortamında düşmeyi önleyici düzenlemeler.
Acil Durum İşaretleri
Aşağıdaki belirtilerde acil tıbbi yardım alınmalıdır:
- Ani konuşma bozukluğu veya yüzde kayma
- Tek taraflı uyuşma veya güçsüzlük
- Şiddetli baş ağrısı ile birlikte kusma
Dengesizlik şikayeti olanlar nöroloji veya KBB uzmanına başvurmalıdır. Erken tanı, tedavi başarısını önemli ölçüde artırır.
