Demans

Demans hastalığı, hastanın davranışsal yeteneklerini kaybetmesine sebep olan bir hastalık olup Tedavisi hastanın durumuna özel olarak ilerlemesini engellemek için ilaç tedavisi uygulanır.

Demans Nedir?

Demans yani bunama, bilişsel işlevsellik, düşünme, hatırlama, akıl yürütme becerilerinin kaybı veya kişinin günlük yaşamına ve faaliyetlerine müdahale edecek derecede davranışsal yeteneklerin kaybıdır. Bu işlevler arasında bellek, dil becerileri, görsel algı, problem çözme, kendi davranışlarını farkında olma, odaklanma ve dikkat etme yetenekleri bulunur. Demansı olan bazı hastalar, duygularını kontrol edemezler ve bu da kişiliklerini değiştirebilir. Demans şiddeti, bir kişinin genel işlevlerinden birini etkilemeye başladığı en hafif aşamadan, temel yaşam aktiviteleri için tamamen başkalarına bağımlı olmasını gerektiren seviyeye kadar değişiklik gösterebilir.

Sağlıklı nöronlar (sinir hücreleri) bir sebepten dolayı çalışmayı durdurduğunda, diğer beyin hücreleri ile bağlantıları kaybolur ve bunama belirtileri ortaya çıkar. Aslında herkes yaşlandıkça bazı nöronlarını kaybeder. Ancak demansı olan insanlar çok daha fazla kayıp yaşarlar.

85 yaş ve üstü insanların ortalama yarısında en az bir tür demans görülür. Demans yaşlı insanların bir hastalığı olsa da, yaşlanmanın normal bir parçası değildir. Birçok insan 90'lı yaşların ötesinde bunama belirtisi olmadan da yaşayabilir. Frontotemporal demans, orta yaşlılarda yaşlı kişilere göre daha sık görülür. 

Demansın nedenleri, meydana gelebilecek beyin değişikliği türlerine bağlı olarak değişebilir. Alzheimer hastalığı yaşlı erişkinlerde bunamanın en yaygın nedenidir. Diğer demanslar Lewy cisimcikli demans, frontotemporal bozukluklar ve vasküler demanstır. Ancak iki veya daha fazla demans türünün bir kombinasyonu olan karışık demans da oldukça sık görülmektedir. Örneğin, bazı hastalar hem Alzheimer hastalığına hem de vasküler demansa sahiptir.

Demans Belirtileri Nelerdir?

Genel olarak bilinen demans belirtileri olsa da her insanda farklı belirtiler görülebilir. Bu belirtilerin ortaya çıkış zamanı ve şekli de kişiden kişiye değişir. Bir bireyin kişiliği, genel sağlığı ve sosyal durumu demansın kendisi üzerindeki etkisini belirlemede önemli faktörlerdir.

Demansın en yaygın belirtileri hafıza kaybı ve iş veya sosyal etkinliklerden geri kalmaya yol açabilecek pratik yeteneklerin kaybıdır. Bu sorunların günlük hayatınızı veya tanıdığınız birinin hayatını etkilediğini düşünüyorsanız, bir doktorla görüşmek gerekebilir.

Demansın belirtileri genel olarak erken, orta dönem ve geç dönem olarak ayrılabilir. 

Demansın en yaygın erken belirtileri şunlardır:

1. Hafıza kaybı

Azalan hafıza, özellikle kısa süreli hafızadaki azalma, demansın en sık görülen erken belirtisidir. Sıradan demansa bağlı olmayan unutkanlığa sahip insanlar, unuttukları şeyle ilişkili diğer gerçekleri hala hatırlayabilirler. Örneğin, kapı komşusunun adını unutabilirler, ancak konuştukları kişinin kapı komşusu olduğunu bilirler. Ancak demansı olan bir kişi sadece komşularının adını değil, kim olduğunu da unutur.

2. Kolay işleri yerine getirmede zorluk

Demansı olan insanlar, genellikle nasıl yapılacağı bile düşünülmeyecek kadar bilinen, basit günlük görevleri bile tamamlamakta zorlanırlar. Demansı olan bir kişi hangi kıyafetleri giyeceğini veya çok iyi bildiği bir yemeğin hazırlanışını tamamen unutabilir.

3. Dil ile ilgili sorunlar

Bazen herkes konuşurken doğru kelimeyi bulmakta zorlanır, ancak demansı olan bir kişi genellikle basit kelimeleri unutur veya olağandışı kelimeleri kullanarak konuşma yapar ve anlaşılması zor cümleler kurar.

4. Zaman ve mekan yönelim bozukluğu

Bazen normal insanlar da haftanın gününü veya nereye gittiğini unutabilir. Ancak demans hastaları yaşadıkları yer gibi tanıdık yerlerde bile kaybolabilir, nerede olduklarını veya oraya nasıl geldiklerini unutabilir ve eve nasıl döneceklerini bilemezler. Demansı olan bir kişi ayrıca gece ve gündüzü de karıştırabilir. 

5.Yanlış kararlar alma

Demansı olan insanlar uygunsuz bir şekilde giyinebilir. Örneğin sıcak bir günde birkaç kat, soğuk bir günde ise çok az kıyafet giyebilir.

6. Bir şeyleri takip etmede sorun yaşama

Demansı olan bir kişi bir konuşmayı takip edemez ve sürdüremez. Veya faturalarını ödemeye devam etmekte zorlanabilir.

7. Yanlış yerleştirme

Herkes cüzdanını veya anahtarlarını geçici olarak yanlış yerleştirebilir. Demansı olan bir kişi ise, buzdolabına kol saati, telefon gibi olağandışı şeyler koyabilir.

8. Ruh hali veya davranıştaki değişiklikler

Herkes zaman zaman üzgün veya karamsar hale gelebilir. Demansı olan kişiler ise alışılmadık derecede duygusal hale gelebilir ve belirgin bir sebep olmadan hızlı ruh hali değişimleri yaşayabilir. Ayrıca demansı olan hastaların bir kısmında, normalden daha az duygu durumu gözlenebilir.

9. Görüntüler ve mekansal ilişkilerle ilgili sorunlar

Demanstaki görüntü problemleri, katarakt gibi yaşa bağlı tipik problemlerden farklıdır. Demansı olan insanlar okuma, mesafeleri algılama, renk veya kontrastı belirleme konusunda zorluk yaşayabilirler.

10. İşten veya sosyal etkinliklerden çekilme

Bazen herkes ev işlerinden, iş faaliyetlerinden veya sosyal yükümlülüklerden bıkabilir. Bununla birlikte demansı olan bir kişi ise çok pasif hale gelebilir, saatlerce televizyonun önünde oturabilir, normalden daha fazla uyuyabilir veya hobilere olan ilgisini kaybedebilir.

Orta aşamadaki demansta, belirtiler daha belirgin ve günlük hayatı daha kısıtlayıcı hale gelir. 

Demansın en yaygın orta dönem belirtileri şunlardır:

  • Daha yeni yaşanan olayları unutmak veya çok iyi bilinen isimleri hatırlayamamak 
  • Evin içinde kaybolmak
  • İletişim kurarken oldukça zorlanmak
  • Kendi kişisel bakımı için bile başkasına muhtaç olmak
  • Tekrar tekrar aynı soruyu sormak

Geç evre demansta, tamamen başka birisine bağımlılık görülebilir. 

En yaygın geç dönem demans belirtileri şunlardır:

  • Zaman ve mekanı farkında olmamak
  • Yakın akrabaları ve arkadaşları tanıyamamak
  • Kendisine bakım gerekliliğinin artması
  • Günlük hayatta yürürken bile zorluk çekmek
  • Saldırganlığın artabileceği karakter değişiklikleri

Demans Nedenleri Nelerdir?

Demans genellikle beynin düşünceler, anılar, eylemler ve kişilikten sorumlu olan beyin korteksindeki dejenerasyondan kaynaklanır. Bu bölgedeki beyin hücrelerinin ölümü, demans belirtilerini oluşturan bilişsel bozukluklara yol açar.

Demansın bazı nedenleri tedavi edilebilir. Bunlar, diğerlerinin yanı sıra kafa travması, beyin tümörleri, enfeksiyonlar (menenjit, HIV / AIDS veya sifiliz gibi), basit ve normal basınçlı hidrosefali, hormon bozuklukları, metabolik bozukluklar, hipoksi, beslenme (vitamin eksiklikleri), ilaç kötüye kullanımı veya kronik alkolizmdir.

Ne yazık ki, demans ile ilişkili bozuklukların çoğu ilerleyici, dejeneratif ve geri döndürülemezdir. Demansın iki ana dejeneratif nedeni Alzheimer hastalığı ve vasküler demanstır.

Alzheimer Hastalığı Nedenleri

Alzheimer hastalığı demansın en sık görülen geri dönüşümsüz nedenidir ve tüm demans vakalarının % 50 ila % 70'ini oluşturur. Alzheimer hastalığında, beyindeki hafıza ve zihinsel işlevleri kontrol eden bölgelerdeki hücreleri yok eden anormal protein birikintileri görülür. Önde gelen bilimsel hipotezlerde, bu biriken proteininin ve hastalığın ilerlemesindeki asıl nedenin beta amiloid olduğu düşünülmektedir.

Beta amiloidler beyinde plak benzeri birikintiler oluşturan proteinlerdir. Bunlar kademeli olarak birikirler. Sadece nöronal kayıp ilerlediğinde ve belirli bir eşik değere ulaşıldığında, hastalığın klinik semptomları ortaya çıkmaya başlar. Beta amiloid birikimi zaman içinde yavaş yavaş meydana geldiğinden, hastalığın herhangi bir belirgin belirti göstermeye başlaması 10 ila 20 yıl sürebilir.

Alzheimer hastalığının önlenmesi şu anda mümkün değildir. Bununla birlikte, hastalığın oluşması için bilinen iki risk faktörü vardır:

  1. İlerleyen yaş: 65 yaş üstü kişilerin yaklaşık % 5'i, 80 yaş üstü kişilerin yaklaşık % 20'si ve 90 yaş üstü kişilerin yaklaşık % 30'u Alzheimer hastalığına yakalanır.
  2. Aile öyküsü: Şu anda, Alzheimer gelişimini gerçekten etkileyen sadece bilinen bir gen vardır. Ancak muhtemelen hala bulunamayan daha fazla gen vardır. Önümüzdeki birkaç yıl içinde yeni gen keşifleri olması muhtemeldir. İstatistiksel olarak, Alzheimer hastalığından etkilenen bir ebeveyni veya kardeşi olan kişilerin, hastalık geçmişi olmayanlara göre hastalığı geliştirme olasılığı iki ila üç kat daha fazladır. Hastalıktan birden fazla yakın akraba etkilenmişse, risk daha da artar

Vasküler Demans Nedenleri

Vasküler demans, vakaların yaklaşık % 20'sini oluşturan ikinci en yaygın demans nedenidir. Bu tür demans sıklıkla damar duvarında plak oluşumuna sebep olan aterosklerozdan kaynaklanır. Bu tıkanmalar tekrarlayıcı inmelere veya kan akışında kesintiye neden olabilir. Kan akışının bu şekilde kesilmesine "enfarktüs" denildiği için, bu tip demansa bazen multipl enfarktlı demans adı da verilir. Beyine giden kan akışının bir sebepten dolayı kesilmesi, beynin o bölgesindeki sinir hücrelerine zarar vereceğinden demans gelişir.

Vasküler demans genellikle yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kalp hastalığı, diyabet gibi durumlarla ilişkilidir. Bu hastalıkların tedavisi vasküler demansın ilerlemesini yavaşlatabilir, ancak beyin bölgesinde bir hasar geliştiyse ve işlevler kaybolduysa geri dönüş mümkün değildir.

Vasküler demans ile Alzheimer hastalığı ile aynı anda ortaya çıkabilir. Buna karışık demans adı verilir.

Lewy Cisimcikli Demans Nedenleri

Lewy cisimciklerine, onları ilk kez tanımlayan Alman doktorun adı verilmiştir. Bunlar alfa-sinüklein adı verilen beyindeki sinir hücrelerinde görülen küçük protein birikimleridir. Araştırmacılar Lewy cisimlerinin neden ortaya çıktığı ya da demansa nasıl katkıda bulundukları konusunda tam bir sonuca ulaşamamıştır. Ancak bu tür demans, aşağıdaki iki faktörle bağlantılıdır:

  • Esas olarak asetilkolin ve dopamin olmak üzere sinir hücreleri arasında mesaj taşıyan kimyasalların azalması 
  • Ölen sinir hücreleri arasındaki bağlantı kaybı

Lewy cisimleri Parkinson hastalığının da nedenidir. Bunlar beyni ve sinir sistemini etkileyen ve zamanla kötüleşen Lewy cisimciklerinin neden olduğu birkaç hastalıktan ikisidir. 

Parkinson hastalığı olan bir kişinin, durumu ilerledikçe demans geliştirme riski normal insanlara göre daha yüksektir. 

Frontotemporal Demans Nedenleri

Frontotemporal demans, Alzheimer hastalığı veya vasküler demans gibi daha yaygın demanslarda bilinen yaşlılık ile çok güçlü bağlantı göstermez. Yani frontotemporal demans orta yaşlı kişilerde diğer demans türlerine göre daha sık görülür. 

Otopsi çalışmaları, frontal ve temporal loblardaki sinir hücrelerinin ölümünün, tau ve TDP-43 adı verilen proteinler de dahil olmak üzere hücrelerin içindeki anormal protein kümeleriyle bağlantılı olduğunu göstermektedir. 

Frontotemporal demansta aile öyküsü diğer demans türlerine göre daha önemlidir. Bu rahatsızlığı olan kişilerin yaklaşık üçte birinde ailede de demans öyküsü vardır. Frontotemporal demanslı kişilerin yaklaşık yüzde 10-15'inin aile öyküsü çok farklıdır ve farklı nesillerdeki birkaç yakın akraba etkilenmiştir. 

Tipik olarak bu durumlarda hastalık, ebeveynlerdeki üç genden birindeki mutasyonun miras alınmasıyla oluşur. Bu genler MAPT, GRN ve C9ORF72 genleridir.

Frontotemporal demansa neden olduğu bilinen bir mutasyonu olan kişinin, çocuklarının veya kardeşlerinin her birinin aynı mutasyonu taşıma şansı yüzde 50'dir. Bilinen bir mutasyonu olan aileler, danışmanlık için uzman bir genetik servisine başvurmalıdır.

Demans Teşhisi

Demans teşhisi için doktorlar önce bir kişinin anormal tiroid fonksiyonu, normal basınçlı hidrosefali veya bilişsel zorluklarla ilişkili olabilecek bir vitamin eksikliği gibi altta yatan tedavi edilebilir bir duruma sahip olup olmadığını değerlendirir. Bazı nedenler tedavi edilebileceğinden semptomların erken tespiti önemlidir. Bazı durumlarda, kişinin sahip olduğu spesifik demans tipi, kişi ölünceye ve beyin incelenene kadar doğrulanamayabilir.

Demans için tıbbi bir değerlendirme ile teşhis genellikle şu şekilde yapılır:

  1. Tıbbi geçmiş: Bir kişinin tıbbi ve aile öyküsü hakkında tipik sorular, demansın ailede olup olmadığını, semptomların nasıl ve ne zaman başladığını, davranış ve kişiliğin değişip değişmediğini ve kişinin semptomlara neden olabilecek veya semptomları kötüleştirebilecek bazı ilaçları alıp almadığını ortaya koyarak teşhise yardımcı olur.
  2. Fizik muayene: Kan basıncını ve diğer hayati parametreleri ölçmek, doktorların bunamaya neden olabilecek veya bunama ile ortaya çıkabilecek durumları tespit etmesine yardımcı olabilir. 
  3. Nörolojik testler: Denge, duyusal tepki, refleksler ve diğer bilişsel işlevlerin değerlendirilmesi, teşhisi etkileyebilecek veya ilaçlarla tedavi edilebilecek durumların belirlenmesine yardımcı olur.

Demans teşhisi için aşağıdaki prosedürler de kullanılabilir:

  1. Bilişsel ve nöropsikolojik testler: Bu testler hafıza, problem çözme, dil becerileri, matematik becerileri ve zihinsel işlevlerle ilgili diğer yetenekleri değerlendirmek için kullanılır.
  2. Laboratuvar testleri: Kan testleri ve diğer laboratuvar testleriyle çeşitli kimyasalların, hormonların ve vitaminlerin seviyelerini kontrol etmek, semptomların olası nedenlerini bulmaya veya dışlamaya yardımcı olabilir.
  3. Beyin taramaları:Bu testler, felç, tümör ve bunamaya neden olabilecek diğer sorunları tanımlayabilir. Taramalar ayrıca beynin yapısında ve fonksiyonundaki değişiklikleri de tanımlar. En yaygın olarak kullanılan taramalar şunlardır:
    1. Bilgisayarlı tomografi (BT)
    2. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)
    3. Pozitron emisyon tomografisi (PET)
  4. Psikiyatrik değerlendirme: Bu değerlendirme, depresyonun veya başka bir ruh sağlığı durumunun bir kişinin semptomlarına neden olup olmadığını belirlemeye yardımcı olacaktır.
  5. Genetik testler: Bazı demanslara bilinen bir gen kusuru neden olur. Bu durumlarda, genetik bir test hastaların, demans riski altında olup olmadıklarını bilmelerine yardımcı olabilir. 

Demans Tedavisi

Demansı olan birine yönelik bakım ve destek her zaman “kişi merkezli” olmalıdır. Bu yöntem, o kişiye ve onun bireysel ihtiyaç ve tercihlerine odaklanılması gerektiği anlamına gelir.

1. İlaç Dışı Destek Tedavileri

Hastanın demans ile iyi yaşamasına yardımcı olabilecek bir dizi ilaç dışı tedavi vardır. 

Demans tanısından sonra hasta ve onun ilgilenenler için destek sağlanmalıdır. Onlara bir profesyonelle konuşma, tanı hakkında soru sorma ve geleceği hakkında plan yapma hakkı tanınmalıdır. Bu konu hakkında nereye başvurulması gerektiği ve hem fiziksel hem de zihinsel olarak nasıl iyi kalınabileceği hakkında araştırma yapılmalıdır. 

Diğer tedavi türleri şunları içerir:

  • Danışmanlık gibi konuşma terapileri, kişinin teşhisini daha iyi anlamasına ve duygularını açıklamasına imkan sağlar.
  • Kişi depresyon veya anksiyete geliştirirse bilişsel davranışçı terapi önerilebilir.
  • Bilişsel stimülasyon tedavisi, hastanın zihnini aktif tutmaya yardımcı olan popüler bir yoldur. 
  • Bilişsel rehabilitasyon, bireyin becerileri korumasını ve daha iyi başa çıkmasını sağlayabilir. 

Demansı olan birinin bağımsız kalmasına ve hafıza kaybıyla yaşamasına yardımcı olmak için evde yapılabilecek birçok şey vardır. Örneğin basit günlük işler için saat kurmak, hatırlatıcı yöntemlerini kullanmak, yapılacak işleri basite indirgemek bu yöntemlerden birkaçıdır. 

Bu tür destekleyici aktiviteler hastanın ruh halini, refahını ve zihinsel yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olabilir.

Diğer popüler etkinlikler arasında müzik, şarkı söyleme veya sanatla ilgilenme sayılabilir. Demansı olan kişilerin fiziksel, zihinsel ve sosyal olarak olabildiğince aktif kalmaları hayati önem taşımaktadır.  Anlamlı faaliyetlerde bulunmak onlar için zevklidir ve artan güven ve benlik saygısına yol açar.

2. İlaç Tedavileri

Demans semptomlarına yardımcı olabilecek veya bazı durumlarda bir süre ilerlemelerini durdurabilecek ilaçlar vardır.

Hafif ila orta derecede Alzheimer hastalığı veya Alzheimer'ın ana neden olduğu karışık demansı olan bir kişiye üç farklı ilaçtan biri verilebilir. Bu ilaçlar donepezil, rivastigmin veya galantamindir. Bunlar hafıza, motivasyon, konsantrasyon ve günlük yaşamda geçici yardım sağlayabilir. Alzheimer hastalığının orta veya şiddetli aşamalarında olan birine memantin adı verilen farklı bir ilaç önerilebilir. Bu, dikkat konusunda ve günlük yaşamda yardımcı olabilir.

Donepezil, rivastigmin ve galantamin, rahatsız edici halüsinasyonlar veya sanrıları olan Lewy cisimcikli demansı olan kişiler için de yararlı olabilir.

Vasküler demansı olan bir kişi için, demansa neden olan altta yatan tıbbi durumları tedavi etmek için ilaçlar verilebilir. Bu durumlar genellikle yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet veya kalp problemlerini içerir. Bunları kontrol etmek demansın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.

Demansı olan bir kişi için farklı zamanlarda çok çeşitli başka ilaçlar reçete edilebilir. Bunlara depresyon veya anksiyete için ilaçlar, uyku tabletleri veya antipsikotikler dahildir. Bu ilaçların bazılarının ciddi yan etkileri olabileceği unutulmamalıdır. Ayrıca tüm demans türleri için hepsi önerilmez. Sağlık uzmanları, genellikle bir kişinin semptomları çok şiddetli değilse, ilaç reçetelemeden önce ilaç dışı bir yaklaşımın denenmesini önerir.

Demans Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Demans gerçekleştiğinde geri döndürülebilen bir hastalık değildir. Ancak tedavilerle ilerleyişi engellenebilir. Bu yüzden tedavi edilmediğinde hastalık daha da ilerler ve belirtiler ağırlaşır. Erken teşhis ve tedavi her zaman hastalığın daha hafif geçirilmesine yardımcı olur.

Demans İlaçları

  1. Galantamin: Hafif ve orta derecedeki demans tedavisinde kullanılır.
  2. Donepezil: Hafif ve orta derecedeki demans tedavisinde kullanılır.
  3. Rivastagmin: Hafif ve orta derecedeki demans tedavisinde kullanılır.
  4. NMDA antagonistleri: Bu tür ilaçlar kişiye bağlı olarak her aşamada tercih edilebilir.
  5. Sitalopram: Bu ilaç demansa bağlı gelişen depresyon tedavisinde kullanılır.

Demans için Hangi Doktora Gidilmeli?

Demans için gidilmesi gereken bölüm nörolojidir. Çünkü demans beyin ve sinirleri ilgilendiren bir hastalıktır. Eğer altta yatan başka bir sorun varsa hekim hastayı doğru yere yönlendirecektir. Demans şüphesi olan bir kişi zaman kaybetmeden hekime başvurmalıdır. Çünkü hastalık geri döndürülemez olsa da erken teşhis ve tedavi ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir. Bu sayede yaşam kalitesi oldukça arttırılabilir.

Makaleyi faydalı buldun mu?
3
0
Makeleyi Paylaşın

Demans ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Demans Hastalarının Ömrü Ne Kadardır?

Demans hastalarının ömrü ne kadardır sorusunun doğru bir cevabı yoktur. Çünkü demans ile yaşam süresi arasında doğrudan bir ilişki yoktur. Ancak inme gibi bir nedenden dolayı demans görüldüyse, altında yatan bir hastalık genelde vardır. Bu yüzden bu kişilerin ömrü, demansa değil de altta yatan soruna bağlı belki daha kısa olabilir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Demans Hastalığı Kaç Yaşında Başlar?

Demans hastalığı yaşlı insanlarda görülen bir hastalıktır. 65 yaş üstü kişilerin yaklaşık % 5'i, 80 yaş üstü kişilerin yaklaşık % 20'si ve 90 yaş üstü kişilerin yaklaşık % 30'u demansın en sık nedeni olan Alzheimer hastalığına yakalanır. 90 yaş üstü insanların ise yaklaşık yarısında demans semptomları görülmektedir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Erken Bunama Öldürür Mü?

Erken bunama direkt olarak ölüme sebep olmaz. Ancak bunamaya bağlı olarak günlük yaşamda bozulma sonucu görülen olaylar erken ölüme sebep olabilir. Örneğin bir demans hastası dışarıda kaybolduğunda algısı da bozulduğu için, yolun ortasında kalıp araba çarpabilir. Bu yüzden demans hastalarının bakımı da oldukça önem taşımaktadır. Destek tedavileri iyi uygulanmalıdır.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Demans ve Alzheimer Aynı Mı?

Demans kelimesi bir dizi semptomu tanımlamak için kullanılır. Farklı demans formlarının semptomları değişebilir ve hafıza, karar verme, planlama, yönlendirme, iletişim, ruh hali, davranıştaki değişiklikler ve halüsinasyonlarla ilgili sorunlara neden olabilir. 

Demans bir dizi farklı hastalıktan kaynaklanabilir, Alzheimer hastalığı en yaygın olanıdır. Demansın diğer nedenleri vasküler demans, Lewy cisimcikli demans ve frontotemporal demanstır.  Yani Alzheimer hastalığı demans hastalıklarının bir alt türüdür.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Demans İyileşir Mi?

Demans direkt olarak geri dönüşlü olarak iyileşmez. Özellikle demansın en sık sebebi olan Alzheimer geri dönüşümsüz olarak tanımlanır. Ancak uygun zamanda, uygun tedavi ile demansın ilerlemesi engellenebilir. Bu da hayat kalitesini oldukça arttırarak, demansla yaşama şartlarını iyileştirir. Bu yüzden demanslı bir yakını olan kişilerin uygun tedavi ve desteğin uygulanması için bir hekime başvurması oldukça önem taşımaktadır.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Demans Hastaları Nasıl Davranır?

Demans hastalığındaki en sık görülen belirti hafıza kaybıdır. Demans hastalığı olan kişiler yeni yaşadıkları olayları unuturlar. Yakınların isimlerini ve kim olduklarını tanımlamakta zorluk çekerler. Eşyaları koydukları yerleri unuturlar. Evin içinde bile kaybolabilirler. Konuşmayı rahat bir şekilde sürdüremezler. Ruh halinde aniden ve gereksiz değişimler olabilir. Günlük hayatta her zaman yaptıkları işleri yapmakta zorluk çekerler.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Demans Hastalığı Kalıtsal Mı?

Demans hastalığı çoğunlukla kalıtsal değildir. Bununla birlikte, kalıtsal olabilen nadir demans türleri de vardır. Bu durumlarda, hastalık genellikle yaşamın erken döneminde gelişir ve bazı insanlar 30'larında demans belirtilerini yaşamaya başlar.

Alzheimer hastalığının temel risk faktörü yaştır ve yaşlanmayla sıklığı artar. Ancak ailede Alzheimer hastalığının olması diğer üyelerde de görülme sıklığını diğer insanlara göre arttırabilir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Alzheimer Hastalığı Yaşlanmanın Normal Bir Parçası Mıdır?

Kesinlikle değildir. Demans, yaşla birlikte yaygınlaşan beyin hastalıklarının sonucudur. Bununla birlikte, Alzheimer’ın ve diğer demans nedenlerinin yaşlıların hastalıkları olduğu hakkında bir yanlış kanı var. Alzheimer, erken uyarı işaretlerini göstermeye başlamadan önce beyinde 25 yıl kadar önceden oluşmaya başlayabilir. Günümüzde daha fazla insana demans tanısı konmasının nedeni, yaşlanan bir nüfusun olması ve durumun tamamen ilerleyebilmesi için yeterince uzun yaşanılmasıdır. Alzheimer her yaşlanan kişide görülen bir hastalık değildir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Demans Çeşitleri Nelerdir?

400'den fazla farklı demans türü vardır. En yaygın çeşitleri Alzheimer hastalığı ve vasküler demanstır. Demans büyük olasılıkla 65 yaş üstü yaşlılarda gelişir, ancak daha genç yaşlarda da ortaya çıkabilir. Down sendromlu kişilerin, özellikle Alzheimer hastalığı olmak üzere yaşlandıkça bunama geliştirme olasılığı daha yüksektir. Çoğu demans ilerleyicidir ve kişinin işlevi genellikle zamanla azalır.

En yaygın demans türlerinden bazıları şunlardır:

  1. Alzheimer hastalığı
  2. Vasküler demans
  3. Lewy cisimcikli demans
  4. Fronto-temporal demans
Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş

Çocuklarda Demans Görülür Mü?

Çocuklarda demans çok nadir görülen bir durumdur. Ancak Alzheimer çok nadir formlarından biri aileden çocuklara kalıtsal olarak geçebilmektedir. Ayrıca yine nadir olsa da inme çocuklarda da bazı nedenlere bağlı gözüktüğünde buna bağlı demans gelişebilir.

Int. Dr. Ahmet Kerim Demirbaş
0