Damak Kanseri

Ağız içerisinde üst damak kısmında görülen kötü huylu kitlelere damak kanseri denir. Damar kanseri yerine göre sert damak veya yumuşak damak kanseri diye ayrılır. 

Kanser (malignite) her yaşta, bütün organlarda, bütün dokularda gelişebilir.

Kanserlerin çoğu, erken evrede saptanırsa, iyileşme potansiyeline sahiptir. En iyi sonucu almak için tanı amaçlı testler ve tedavi şarttır. İyileşme ya da mantıklı bir destek olası olduğunda, hekim bütün tedavi seçeneklerini ele almalıdır. 

İyileşme olasılığı olmayan kanserli hastalara tedavinin sağlayabileceği yararlar ve oluşabilecek yan etkiler anlatılır. 

Tedaviyle ilişkili komplikasyonlar nedeniyle yoğun bakım desteği gerekebilir. Hekim ve sağlık ekibinin (psikiyatrist ve sosyal hizmet uzmanı da olabilir) sağlayacağı psikolojik destek hastanın tedaviye toleransını kolaylaştırır

Damak kanserleri çok sık görülen kanserlerden değildir. Gelişmemiş ülkelerde özellikle uzakdoğu ülkelerinde daha sık görülür.

Damak Kanseri Belirtileri

En başta damak kanseri bulgu vermeyeceği gibi ilerleyen zamanlarda ağrılı yaralar şeklinde kendini gösterebilir. Semptomlar tümörün yerleşim yerine bağlıdır. 

Örneğin, boğazın hemen üstündeki kanserler yutarken ağrı ve ses kalitesi değişikliklerine sebep olur, ağız boşluğundaki damak  kanserleri dil altında kitle veya ağızda kırmızı-beyaz plaklar oluşturur. 

Ağız içerisinde kanama veya takma diş rahatsızlıklar görülebilir. Sinüs kanserleri semptomu olarak uygun tedaviye rağmen iyileşmeyen sinüzit görülebilir.

• Damak üzerinde ağrılı yaralar
• Damakta şişlik
• Yutkunma zorluğu
• Çiğneme zorluğu
• Renk değişikliği
• Ağız içinde tıkanıklık hissi
• Rahatsızlık hissi ve dile takılan yabancı doku hissi
• Tat duyusunda bozukluk
• Yutkunma sırasında ağrı
• Daha ileri vakalarda kulak ağrısı
• Lenf bezlerinde şişlik ve kitle oluşumu
• Yeme güçlüğüne bağlı kilo kaybı ve zayıflama
• Ağız içi şekil bozukluğu
• Büyük kitlelerde kanama ve şiddetli ağrı

Damak Kanseri Nedenleri

Damak kanserinin oluşumunda çeşitli faktörler vardır. Bunlardan en önemlisi ağız içi hijyen eksikliğidir. Sigara kullanımı, alkol alışkanlığı ve kötü ağız hijyeni damak gelişmesinde önemli rol oynarlar.

Üst damak kanserleri Epstein-Barr virusu ile ilişkilidir

• Ağız içi hijyen eksikliği
• Alkol kullanımı
• Sigara ve madde kullanımı
• Tütün yapraklarını çiğnemek
• İleri yaş
• Sürekli sebze ve meyveden fakir diyet tüketimi
• Obezite
• Diş çürükleri
• Protezlere bağlı travmalar
• Çok sıcak ve çok soğuk yiyecek içeceklerin tüketimi
• Kronik hastalıkların varlığı(diyabet, yüksek hipertansiyon vs.)
• Marijuana ve nikel, tekstil lifleri ve ağaç işçiliği gibi mesleki ajanlara maruziyet
• Bazı virüsler(EBV gibi)
• Genetik faktörler

Damak Kanseri Teşhisi

Damak kanserinin teşhisi genellikle biyopsi ile konur ama bundan önce iyi bir öykü ve fizik muayene yapılmalıdır.

Damak kanserlerinin tanısı histolojik doğrulmayı gerektirir. Baş ve boyun bölgesinin MR veya BT'si tümörün uzantısını belirlemek amacıyla yapılır. Sindirim sisteminin eş zamanlı endoskopik muayenesi senkron tümörlerin gösterilmesi için gereklidir. 

Örneğin, bu oran özofagus için % 15 kadardır. Tümörün evrelemesi klinik ve radyografik değerlendirme ile yapılır

Öykü: Hekim hastada iyileşmeyen yaralar, damakta şişlik, çiğneme zorluğu, tat ve koku duyusunda bozuklukları, yutkunmada ağrı gibi belirtileri sorgular.

Fizik muayene: Fizik muayenede ayrıntılı bir baş boyun muayenesi yapılmalıdır. Ağız içindeki yaraların biçimi, derinliği ayrıntılı bir biçimde incelenmelidir. Ağız tabanının, dilin ve boyun palpasyonu yapılır.

Ek olarak tümörlerin kendisi, beyaz mukozal plak veya kırmızı mukozal plak şeklinde gözlenebilir.

Baş ve boyun tomografisi: Tomografi hastalığın ne kadar ilerlediğini gösterme açısından yapılan bir tetkiktir.

Göğüs radyolojisi ve kemik sintigrafisi: Hastalığın uzak organlara sıçrayıp sıçramadığını tespit etmek için yaoılan tetkiklerdir.

Endoskopi: Boğaz içinde başka bir lezyon varlığını ortaya koymak amacıyla yapılır.

Biyopsi: Biyopsi kanserin varlığını ortaya koyacak tek teşhis yöntemidir.

Kitleden alınan örnek mikroskobik olarak bir preparat yardımıyla incelenir. Görülen kanserin tipi, huyu tespit edilir.

Damak Kanser Tedavisi

Genellikle ağız içi kanserler 3 gruba ayrılır. Birincisi yerel hastalık yani yarının olduğu o bölgeyle sınırlı hastalık, ikincisi çevre dokulara sıçramış hastalık, üçüncü de uzak organlara sıçramış hastalıktır. Tedavi bu evrelere göre yapılır. Tütün ve alkol kullanımı tedavi sonucunu etkiler. Tedavi seçeneği hekimin deneyimine göre de değişir. 

Bölgesel lenf nodlarına yayılmamış küçük tümörler radyoterapi ve cerrahi ile tedavi edilir.

Birincil radyoterapi organ fonksiyonlarının korunmasına izin verirken cerrahi tedavi tekrarlayan tümörlerde uygulanır. 

İleri evre tümörler cerrahi, radyoterapi ve platin içerikli kemoterapi ile tedavi edilir. Günde iki kez (Hiperfraksiyone) radyoterapinin kemoterapi ile kombinasyonu lokal ileri evre tümörlerde sonuçların daha iyi olmasını sağlayabilir. 

Çoğu rekürrensler tedaviden 2-3 yıl sonra görülür. Bunun için yakın takip önerilir.

Kemoterapi: Kemoterapi hastalığın evresine ve kitlenin özelliğine göre değişir. Kemoterapi olarak genellikle sisplatin ve fluorouracil, 5FU gibi ilaçlar tercih edilir.

Kanserin başarıyla tedavi edilmesi için, primer bölgede, bölgesel yayılım olan alanlarda ya da vücudun diğer bölgelerindeki metastazlardaki bütün kanser hücrelerinin elimine edilmesi gerekir. 

Tedavinin başlıca modaliteleri ameliyat ve radyoterapi (bölgesel hastalık için) ve kemoterapidir.

İdeal kemoterapi ilacı normal hücreler üzerinde istenmeyen etki ya da toksik etki göstermeden, yalnız kanser hücrelerini hedef almalı ve yok etmelidir. 

Ne yazık ki böyle bir ilaç yoktur; kanser hücreleri ile normal hücrelerin öldürülmesi arasında dar bir sınır mevcuttur.

Buna karşın,seçilmiş kanserlerde tek ilaç kullanılarak yapılan kemoterapiyle bile iyileşme sağlanmıştır. 

Daha sık olarak, mekanizmalar, hücre içi etki bölgeleri ve toksik etkileri farklı olan (toksik etkinin potansiyel çoğalmasını azaltmak için) çoklu ilaç rejimleriyle önemli iyileşme oranları sağlanabilir

Radyoterapi: Radyoterapi ikinci ve üçüncü grup hastalıklarda tümör boyutunu küçültmek amacıyla yapılır.

Radyoterapi çeşitli yöntemlerle uygulanabilir. En sık kullanılanı daha çok foton uygulanan lineer akseleratörle dış huzmedir (gamaradyasyon).

Dokusu dar olan bazı tümörlerde nötron huzmeli radyoterapi kullanılır. 

Elektron huzmeli radyoterapinin dokulara yayılması çok kısadır ve en çok deri ya da yüzeysel kanserlerde kullanılır. 

Uygulanabilirliği sınırlı olsa da proton tedavisiyle keskin sınırlarda

çok dar alana radyasyon uygulanabilir. 

Brakiterapide tümör yatağının kendisine iğnelerle güçlü bir radyoaktif kaynak yerleştirilir, böylece küçük bir alanda çok yüksek doz verilmiş olur. 

İyileştirici radyoterapide genellikle lokal ya da lokal-bölgesel hastalığın radyasyon alanı içine alabilmesi gerekir.

Cerrahi tedavi: Ameliyat etkili kanser tedavisinin en eski formudur. Kür sağlayıcı ameliyatta tümörün lokalize olması ya da lokal-bölgesel yayılımının sınırlı olması gerekir, böylece en uygun rezeksiyon

mümkün olacaktır.

Birinci grup hastalıkta cerrahi tedavi küratif amaçlı yapılır. Diğer iki grupta ise semptomların şiddetini azaltmak amacıyla yapılır.

Bu makaledeki yazılar bilgilendirme amaçlıdır. Eğer kendinizde damak kanseri olduğunu düşünüyorsanız vakit kaybetmeden doktora başvurunuz!!

Damak Kanseri Tedavi Edilmezse

Damak kanseri tedavi edilmezse kötü huylu kitle uzak organlara sıçrayarak başka organlarda kanser oluşturabilir. Daha ileri evrelerde kişi  organ yetmezliklerine girerek hayatını kaybeder.

Kanserlerin çoğu, erken evrede saptanırsa, iyileşme potansiyeline sahiptir. En iyi sonucu almak için tanı amaçlı testler ve tedavi şarttır. 

Damak Kanserine Ne İyi Gelir?

Damak kanseri olmadan damak kanserini önlemeye yönelik hayat tarzı değişiklikleri uygulanmalıdır.

• Ağız hijyenine özen göstermek
• Sebze ve meyveden zengin diyet
• Fiziksel aktivite
• Diş sağlığının korunması

Damak Kanserine Ne İyi Gelmez?

Ağız hijyenini bozan birçok şey damak kanseri gelişimi açısından yatkınlaştırıcı faktörlerdendir.

• Alkol kullanımı
• Sigara ve madde kullanımı
• Diş çürükleri
• Sürekli başa ve ağız çevresine alınan darbeler
• Tütün yapraklarını çiğnemek
• Obezite
• Çok fazla şeker ve fast-food tüketimi
• Çok sıcak ve soğuk yiyecek tüketimi
• Kronik hastalıkların varlığı

Damak Kanseri İlaçları

Tümörlerde ve kanserlerde kullanılan ve kitlenin büyümesini engellemeye yarayan ilaçlara kemoteropatik ilaçlar denir. Bunlardan birincisi radyoterapi almadan önce kullanılan indüksiyon kemoterapisidir. Diğeri de radyoterapiyle birlikte kullanılan eş zamanlı kemoterapi tedavisidir.

İndüksiyon kemoterapisi: Bu stratejide hastalar cerrahi veya radyoterapi öncesi kemoterapi genellikle sisplatin ve florourasil alır. 

Çoğu hasta 3 kür bu kombinasyonu aldıktan sonra tümör küçülmesi görülür ve hastaların yarısında klinik cevap tamdır. 

Bu sıralı çoklu ilaç tedavisi hastaların çoğunda cerrahi ve radyoterapi den daha fazla tedavi etmez. Rekürrens zamanı uzamakta fakat yaşam süresi benzer kalmaktadır.

Eş Zamanlı Kemoradyoterapi: Eş zamanlı stratejide kemoterapi ve radyoterapi sıralı değil aynı anda verilir. 

Baş boyun kanserli hastaların çoğunda baş boyun bölgesinde tekrar hastalık geliştiği için bu yöntem radyasyona dirençli kanser hücrelerinin kemoterapi ile öldürülmesini amaçlar. 

Ek olarak kemoterapi, radyoterapinin hücre öldürülmesini artırabilir. Karboplatin, sisplatin, fluorourasil, paklitaksel ve docetaxel bu yöntemde kullanılan ilaçlardandır.

Damak Kanseri Ameliyatı

Damak kanserinde ameliyat kitlenin çevre dokulara sıçraması ve uzak organ metastazının varlığına göre yapılır.

• Hasta genel anestezi altında uyutulur.
• Ağız içi kanüller yardımıyla açılır.
• Kitlenin olduğu kısım çıkartılır
• Yara yeri dikilerek kapatılır.
• Hasta ameliyat sonrası gelişebilecek komplikasyonlar yönünden izleme alınır.

Prognoz ile ilişkili esas faktörler tümörün büyüklüğü veya derinliği ve bölgesel lenf nodu tutulumunun olup olmamasıdır. 

Küçük tümörlerde radyoterapi ve cerrahi ile kür oranları %75-95 arasındadır. 

Tanıdan sonra sigaraya devam etmek kötü prognoz ile ilişkilidir. 

Damak kanseri tanısı almış kişiler akciğer ve özofagus kanseri için artmış riske sahiptirler.

Damak Kanseri için Hangi Doktora Gidilmeli?

Tanı konulmuş damak kanseri için onkoloji bölümüne doktor olarak da bir onkoloji uzmanına başvurulmalıdır. Eğer kişiye henüz tanı konulmamış ise gastroenteroloji bölümüne doktor olarak da bir gastroenteroloji uzmanına başvurulmalıdır.

Damak üzerinde ağrılı yaralar, damakta şişlik, yutkunma zorluğu, rahatsızlık hissi ve dile takılan yabancı doku hissi;

çiğneme zorluğu, renk değişikliği, ağız içinde tıkanıklık hissi, tat duyusunda bozukluk, yutkunma sırasında ağrı gibi belirtileriniz varsa vakit kaybetmeden bir doktora başvurunuz.