Damak kanseri, ağız boşluğunun üst kısmında gelişen ve erken teşhis edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir kanser türüdür. Genellikle skuamöz hücreli karsinom şeklinde görülür ve sigara kullanımı gibi risk faktörleriyle güçlü bir ilişki gösterir. İşte bu hastalığa dair kritik bilgiler:
Damak Kanseri Türleri ve Risk Faktörleri
Damak kanseri, sert damak (kemikli bölge) ve yumuşak damak (arka kısım) olarak ikiye ayrılır. En önemli risk faktörleri arasında tütün ürünleri kullanımı, aşırı alkol tüketimi ve HPV (Human Papilloma Virus) enfeksiyonu yer alır. Özellikle 50 yaş üstü erkeklerde görülme sıklığı daha yüksektir.
Erken Belirtiler Nelerdir?
- Damakta iyileşmeyen yaralar veya kabarıklıklar
- Yutkunma sırasında ağrı ve takılma hissi
- Sebepsiz diş kaybı veya protez uyumsuzluğu
- Ağız içinde kanama ve uyuşukluk hissi
- Boyunda şişmiş lenf düğümleri
Teşhis Yöntemleri
Tanı süreci fizik muayene ile başlar. Şüpheli lezyonlardan biyopsi alınır. Görüntüleme teknikleri arasında MR, PET-CT ve endoskopi yer alır. Evreleme için tümör boyutu, lenf nodu tutulumu ve metastaz varlığı değerlendirilir.
Tedavi Seçenekleri
- Cerrahi: Tümörlü dokunun genişçe çıkarılması. Büyük tümörlerde maksillektomi (üst çene kemiği alınması) gerekebilir.
- Radyoterapi: Tümör bölgesine yüksek enerjili ışın uygulaması.
- Kemoterapi: Cisplatin gibi ilaçlarla sistemik tedavi.
- Hedefe Yönelik Tedavi: EGFR inhibitörleri (Cetuximab) kullanılır.
Yan Etki Yönetimi
- Rekonstrüktif cerrahi ile konuşma ve yutma fonksiyonlarının restore edilmesi
- Beslenme tüpü (PEG) ile besin desteği
- Konuşma terapisi ve fizik tedavi
Korunma ve Erken Teşhis İpuçları
- Sigara ve alkolden uzak durmak
- Düzenli diş hekimi kontrolleri
- HPV aşısı olmak
- Güneş ışığına uzun süre maruz kalmamak (dudak kanseri riski için)
Prognoz ve Takip
Erken evrede teşhis edilen hastalarda 5 yıllık sağkalım oranı %80’dir. İleri evrelerde bu oran %40’a düşer. Tedavi sonrası ilk 2 yıl 3 ayda bir, sonraki 3 yıl 6 ayda bir kontroller gereklidir.
